Thành cổ Quảng Trị - từ lịch sử, điện ảnh đến biểu tượng bất tử về người lính

Mỗi dịp kỷ niệm ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam 22/12 – ký ức về những năm tháng chiến tranh lại được nhắc nhở như một phần không thể tách rời của lịch sử dân tộc. Trong tinh thần trân trọng lịch sử ấy, sự thành công của bộ phim điện ảnh Mưa Đỏ đã góp phần làm sống dậy hình ảnh Thành cổ Quảng Trị, không chỉ như một di tích lịch sử, mà như một biểu tượng bất tử về người Bộ đội Cụ Hồ, nơi quá khứ, hiện tại và cảm xúc đương đại giao thoa sâu sắc.

Trong lịch sử cách mạng Việt Nam, Thành cổ Quảng Trị gắn liền với cuộc chiến đấu 81 ngày đêm mùa hè năm 1972 – một trong những trận chiến khốc liệt nhất của cuộc kháng chiến chống Mỹ. Trên diện tích chưa đầy 3 ha, bom đạn dội xuống với mật độ dày đặc đã biến Thành cổ thành chiến trường ác liệt bậc nhất trong lịch sử chiến tranh hiện đại. Hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ đã ngã xuống khi tuổi đời còn rất trẻ, mang theo lý tưởng giải phóng dân tộc và khát vọng thống nhất đất nước. Chính từ những hy sinh ấy, phẩm chất cao đẹp của Quân đội Nhân dân Việt Nam – trung với nước, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu và hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc – được hun đúc và tỏa sáng.

Thành cổ Quảng Trị trong phim "Mưa đỏ". Ảnh: Đoàn làm phim Mưa đỏ.

Trong nhiều năm, ký ức về Thành cổ Quảng Trị chủ yếu được lưu giữ qua tư liệu lịch sử, sách báo và những nghi lễ tưởng niệm trang nghiêm vào các ngày lễ lớn, trong đó có ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam 22/12. Tuy nhiên, với Mưa Đỏ, lịch sử ấy được tiếp cận bằng một con đường mới: Điện ảnh. Bộ phim không chỉ tái hiện một chiến trường khốc liệt, mà còn đặt con người – những người lính cụ thể – vào trung tâm của câu chuyện. Qua đó, hình ảnh người chiến sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam hiện lên vừa anh dũng, vừa rất đỗi đời thường, với nỗi sợ mang tính bản năng trước cái chết, tình đồng đội và những ước mơ còn dang dở.

Điện ảnh đã giúp Thành cổ Quảng Trị vượt ra khỏi khuôn khổ của một không gian lịch sử tĩnh. Những bức tường thành đổ nát, những hào nước đầy mảnh cơ thể người, những cơn “mưa đỏ” - màu đỏ của bùn đất và cả màu đỏ của máu - trong phim tạo nên một trải nghiệm cảm xúc mạnh mẽ. Người xem, đặc biệt là thế hệ trẻ sinh ra trong hòa bình, có cơ hội cảm nhận trực quan cái giá của độc lập, tự do – điều mà các chiến sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam đã đánh đổi bằng máu xương suốt chiều dài lịch sử hình thành và đấu tranh của mình.

Thành cổ Quảng Trị ngày nay. Ảnh: Quốc Lê.

Từ điểm nhìn của ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam 22/12, Mưa Đỏ có thể được xem như một hình thức tri ân hiện đại đối với các thế hệ cha anh. Nếu trước đây, hình ảnh người Bộ đội Cụ Hồ thường gắn với những trang sách sử hoặc các lễ kỷ niệm mang tính biểu tượng, thì điện ảnh đã mang lại một cách tưởng nhớ giàu cảm xúc hơn, gần gũi hơn. Thành cổ Quảng Trị trong phim trở thành biểu trưng cho tinh thần chiến đấu, ý chí kiên cường và sự hy sinh thầm lặng – những giá trị cốt lõi làm nên truyền thống vẻ vang của Quân đội Nhân dân Việt Nam.

Quan trọng hơn, sự lan tỏa của bộ phim cho thấy Thành cổ Quảng Trị không chỉ là một hình ảnh thuộc về quá khứ. Khi được kể lại bằng ngôn ngữ nghệ thuật phù hợp với thời đại, lịch sử tiếp tục đối thoại với hiện tại. Những giọt nước mắt trong rạp chiếu phim, những cuộc trò chuyện của người trẻ sau khi xem phim, hay những chuyến hành hương về Thành cổ vào dịp 22/12 cho thấy hình tượng người chiến sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam vẫn còn nguyên sức lan tỏa trong đời sống tinh thần xã hội đương đại.

Có thể nói, từ 81 ngày đêm khốc liệt của lịch sử, qua sự tái hiện của điện ảnh, Thành cổ Quảng Trị đã trở thành một biểu tượng bất tử về người chiến sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam. Nhân ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam 22/12, hướng về Thành cổ không chỉ để tưởng niệm những người đã ngã xuống, mà còn để nhắc nhở các thế hệ hôm nay về giá trị của hòa bình, của độc lập, và về trách nhiệm gìn giữ, tiếp nối những phẩm chất cao đẹp mà người chiến sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam đã để lại cho lịch sử dân tộc.

Thanh Bình