Thanh Hóa: Người dân 1 xã 'gánh còng lưng' 6 mỏ đất

Vừa qua, tỉnh Thanh Hóa đã công nhận kết quả đấu giá đối với Công ty TNHH Đầu tư phát triển xây dựng Lâm Minh (địa chỉ 39B Ngõ Thắng, đường Thọ Hạc, phường Đông Thọ, thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa) đã trúng đấu giá mỏ đất tại xã Tượng Sơn, huyện Nông Cống, với diện tích mỏ 6,0ha và giá trúng đấu giá hơn 6.8 tỷ đồng. Theo thông tin từ UBND xã Tượng Sơn, với việc đấu giá thành công trên, địa bàn xã đồng bằng này sẽ có tới 6 khai trường khai thác đất.

Theo tìm hiểu của Người Đưa Tin, xã Tượng Sơn có dân số chỉ hơn 7.500 người, nằm tiếp giáp giữa địa phận huyện Nông Cống với thị xã Nghi Sơn, và trên tuyến đường Nghi Sơn - Sao Vàng huyết mạch của tỉnh Thanh Hóa. Với vị trí địa lý thuận lợi cùng tài nguyên đất san lấp dồi dào, xã Tượng Sơn đang trở thành một "mỏ vàng" để các doanh nghiệp khai mỏ chú ý, tập trung về đầu tư khai thác. Tuy nhiên, việc nở rộ các khai trường, đã ngày càng gia tăng áp lực tiêu cực lên cuộc sống của người dân nơi đây.

Một quả núi ở xã Tượng Sơn bị "xẻ thịt" để lấy đất trông nham nhở và tạo thành những vách đứng nguy hiểm.

"Từ khoảng năm 2015 tới nay, từ khi có hoạt động khai thác đất thì bụi bặm lắm. Nhất là mỗi khi mưa rồi nắng lên bụi mù mịt, tôi phải để sẵn cái khăn để lau chùi đồ đạc liên tục. Cũng ý kiến rồi nhưng vẫn không cải thiện được là bao, lâu rồi cũng thành quen", ông T. (62 tuổi, một người dân sinh sống tại thôn Đức Phú Vân, xã Tượng Sơn) chia sẻ.

Ghi nhận thực tế, trước khi có thêm mỏ khai thác đất được chấp thuận, với 5 mỏ đã được cấp phép (hiện có 3 mỏ đang tạm dừng hoạt động do yếu tố kỹ thuật), trung bình hàng ngày xã Tượng Sơn có tới hàng trăm lượt xe tải lớn, thường xuyên ra vào chuyên chở đất tại các khai trường, hoạt động này đã kéo theo tình trạng ô nhiễm bụi, gia tăng nguy cơ mất an toàn giao thông và đồng thời cũng "băm nát" Tỉnh lộ 512 đoạn qua các khu vực có khai trường.

Nhìn hình ảnh bụi dính dày đặc trên hàng hóa, đồ dùng cho thấy tình trạng ô nhiễm bụi tại xã Tượng Sơn rất báo động.

Cũng theo tìm hiểu của Người Đưa Tin, trước khi trở thành tâm điểm của hoạt động khai thác đất và ô nhiễm bụi, xã Tượng Sơn được bao bọc bởi những quả đồi với những rừng keo, tràm xanh ngắt. Vì vậy, người dân ngoài thu nhập từ cây lúa, thì cây keo, cây tràm cũng đem lại một nguồn thu nhập không nhỏ, ổn định. Bên cạnh đó, những quả đồi xanh còn là “lá phổi xanh” giúp điều hòa không khí, và giúp chắn, giữ nước lũ cho người dân sinh sống trong khu vực.

Đáng chú ý, trong quá trình khai mỏ, qua công tác kiểm tra giám sát, cơ quan chức năng đã phát hiện nhiều vi phạm tại các khai trường này, qua đó đã xử phạt Công ty Cổ phần Tư vấn Đầu tư và Xây dựng Trường Phát, Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng công trình Mê Koong, Công ty Cổ phần khoáng sản Đầu tư xây dựng Thương mại Thanh Ba về hành vi làm mất mốc giới. Ngoài ra, tại thời điểm tháng 1/2022, tại khu vực mỏ Tân Phú đã xảy ra vụ việc đáng tiếc khiến một lái xe tử vong.

Đặc biệt, vào khoảng cuối năm 2022, trong đợt mưa lớn, người dân xã Tượng Sơn bất ngờ khi thấy nước mưa cuốn theo nhiều bùn đất chảy mạnh từ trên núi xuống, và chảy tràn vào khu vực các nhà dân sinh sống phía dưới, gây thiệt hại cho nhiều hoa màu, tài sản của người dân. Theo phía UBND xã Tượng Sơn, lượng bùn đất trên đã chảy tràn từ hồ lắng của mỏ khai thác đất Trường Phát, sau đó, lực lượng chức năng phối hợp với đơn vị trên tiến hành khắc phục, hỗ trợ cho người dân bị thiệt hại.

Hình ảnh bùn chảy tràn vào khu vực các hộ dân sau trận mưa lớn cuối năm 2022. (Ảnh: NDCC)

Ngoài ra. với tính chất là điểm nóng trong công tác khai mỏ, vừa qua Công an tỉnh Thanh Hóa thực hiện chuyên đề, với sự phối hợp giữa Phòng Cảnh sát giao thông tỉnh Thanh Hóa và đội Cảnh sát giao thông huyện Nông Cống, tiến hành tăng cường kiểm soát tại khu vực xã Tượng Sơn, nơi tập trung lượng lớn các phương tiện cơ giới lưu thông vào chuyên chở đất tại các điểm mỏ. Qua đó, đã phát hiện, xử phạt nhiều vi phạm như cơi nới, che chắn, làm rơi vãi đất xuống đường...

Từ thực trạng trên cho thấy, các cơ quan chức năng cần có biện pháp tăng cường rà soát quản lý các mỏ hoạt động đảm bảo các quy định của pháp luật Nhà nước về khoáng sản như, đảm bảo khai thác khoáng sản trong phạm vi mốc giới, thực hiện đúng công suất, đảm bảo tuân thủ phương án khai thác... cũng như thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn cho các hộ dân sinh sống phía dưới các khai trường, nhất là trước thời điểm mùa mưa lũ đang tới gần.

Lực lượng chức năng được tăng cường để kiểm soát quá trình các xe vận chuyển đất ra vào khu vực xã Tượng Sơn. Tuy nhiên, cũng không tránh khỏi được tình trạng ô nhiễm bụi và việc xuống cấp của tuyến đường 512 đoạn qua khu vực các mỏ đất.

Trao đổi với Người Đưa Tin, ông Nguyễn Văn Tuấn, Chủ tịch UBND xã Tượng Sơn cho biết, xã Tượng Sơn có trữ lượng lớn đất có chất lượng tốt, phù hợp trong việc san lấp, làm đường, đồng thời, xã có vị trí phù hợp giúp các đơn vị chuyên chở đất tới các công trình được thuận lợi hơn, tiết kiệm chi phí. Vì vậy, từ năm 2015 trở lại đây, có nhiều doanh nghiệp tập trung đầu tư khai thác đất. Tuy nhiên, việc tập trung nhiều điểm khai trường cũng làm gia tăng tình trạng ô nhiễm bụi và các tác động tiêu cực khác là điều khó tránh khỏi. Hiện phía xã Tượng Sơn cũng rất nỗ lực tăng cường giám sát, nhắc nhở các đơn vị thực hiện đúng các yêu cầu trong quá trình khai thác để giảm thiểu tối đa ảnh hưởng tiêu cực tới đời sống của người dân.

Nguyễn Hữu Phương