Thanh Hóa: Phát huy giá trị di sản văn hóa tâm linh Đền Chầu Đệ Tứ

Ông Trần Văn Toản, Phó Chủ tịch UBND xã Hà Ngọc chia sẻ, Đền Chầu Đệ tứ (hay còn gọi là đền Cây Thị) tọa lạc tại khu vực danh lam thắng cảnh của dãy núi Chung Chinh thuộc thôn Kim Đề, xã Hà Ngọc, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa. Đây là một địa danh khí thiêng hội tụ, sơn thủy hữu tình mà tạo hóa đã ban tặng cho xã Hà Ngọc, nơi đây cũng là nơi bút tích và phát tích của Chầu Bà Đệ Tứ.

Vị thánh thủ đền là Chầu Bà Đệ Tứ danh hiệu là Chiêu Dung công chúa thuộc hàng Thánh Chầu trong hệ thống tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt. Ngài là một vị Thánh có công bảo quốc hộ dân được nhiều triều đại phong tặng. Đối với một thanh đồng, Chầu Đệ Tứ là một vị thánh được Vua Mẫu giao quyền khâm sai cai đồng thủ mệnh.

Ông Trần Văn Toản cho biết, theo truyền khẩu lưu lại, Đền thờ Chầu Bà được tạo lập cách đây khoảng hơn 600 năm vào thời Hậu Lê, trải qua năm tháng chiến tranh, có thời điểm ngôi đền đã bị phá hủy hoàn toàn chỉ còn nền đất và tòa thạch động.

"Để tưởng nhớ công lao của bà, vào những năm 90 của thế kỷ trước, chính quyền, Nhân dân xã Hà Ngọc và khách thập phương đã từng bước xây dựng, tôn tạo ngôi đền. Đến ngày hôm nay, dù còn nhiều khó khăn, ngôi đền đã được tôn tạo tương đối khang trang, đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng, tâm linh của Nhân dân trong vùng cũng như du khách thập phương"- ông Trần Văn Toản cho biết.

Đền Chầu Đệ Tứ (Đền Cây Thị nhìn từ trên cao)- ảnh báo Thanh Hóa

Ngôi đền nằm ở vị trí đắc địa, lưng tựa vào núi, trước mặt có dòng sông Lèn uốn lượn chảy qua. Đền gồm cung đệ nhất thờ tam tòa thánh Mẫu, cung đệ nhị thờ Chầu Đệ Tứ và hội đồng thánh Chầu, cung đệ tam thờ Ngọc Hoàng Thượng Đế và hội đồng quan lớn. Ngoài ra, hai lầu của đền thờ hội đồng thánh cô và thánh cậu, bên cạnh đó là Tháp Bút uy nghi. Năm 1996, đền Chầu Đệ tứ được công nhận là Di tích lịch sử, văn hóa và danh thắng cấp tỉnh.

Trong những năm qua, nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, đa số người dân cũng như du khách khi đến đền đều có ý thức trong việc giữ gìn vệ sinh, cảnh quan môi trường. Theo số liệu thống kê của Ban Quản lý di tích và danh thắng xã Hà Ngọc, mỗi năm, đền Chầu Đệ tứ đón khoảng 60-70 nghìn lượt khách. Để đảm bảo an toàn cho du khách khi đến thắp hương, vãn cảnh, xã Hà Ngọc đã chủ động xây dựng các phương án để đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao thông, vệ sinh môi trường, phòng chống cháy nổ. Đặc biệt công tác tuyên truyền luôn được coi trọng. Trên hệ thống loa truyền thanh thường xuyên nhắc nhở du khách có ý thức giữ gìn vệ sinh chung, bảo vệ cảnh quan môi trường, rác thải được phân loại và bỏ rác vào thùng. Đồng thời nghiêm cấm các hoạt động mê tín dị đoan và các tệ nạn khác...

Cũng theo Phó Chủ tịch UBND xã Hà Ngọc Trần Văn Toản, theo đề án du lịch văn hóa của tỉnh và nghị quyết Đảng bộ xã xây dựng, kế hoạch của xã là tập trung phát triển du lịch, đặc biệt phát triển các điểm du lịch tâm linh trên địa bàn xã để kết nối các du lịch tâm linh với nhau. Theo đó, tại Hà Ngọc sẽ hình thành tour du lịch tâm linh, kết nối Đền Chầu Đệ Tứ với các di tích, danh thắng như núi Chung Chinh, Hang Dơi, Hang Công Ninh, Núi Chum Vàng....Bên cạnh đó là các hoạt động lễ hội tại Đền Chầu Đệ Tứ cùng với tour lễ hội Hàn Sơn, tổ chức tháng 6 âm lịch hàng năm.

Ông Nguyễn Văn Bảy, Phó Bí thư, Chủ tịch UBND xã Hà Ngọc nhấn mạnh, trước đó, ngôi đền chưa có thủ nhang nên việc thực hiện các nghi lễ tâm linh vào các dịp tuần tiết, lễ hội vẫn còn nhiều hạn chế. Để phát huy hết giá trị về tâm linh, thúc đẩy du lịch tâm linh, phát triển kinh tế cho địa phương, chính quyền địa phương cùng nhân dân xã Hà Ngọc mong muốn tìm được một người đủ tâm, đủ tầm, am hiểu sâu về lĩnh vực tâm linh về làm thủ nhang. Trước để phụng sự Tiên Thánh, sau để giúp chính quyền cùng ban quản lý, phát huy được các giá trị văn hóa của ngôi Đền.

Ông Nguyễn Văn Bảy cho biết, Phòng Văn hóa huyện Hà Trung và UBND xã Hà Ngọc và bà con Nhân dân đồng thuận mời đồng đền Trần Anh Tuấn về làm Thủ nhang đồng đền Đền Chầu Bà Đệ Tứ. Qua đó, quảng bá văn hóa truyền thống để nhiều người trong và ngoài nước biết đến di tích nhiều hơn, thúc đẩy du lịch tâm linh làm tiền đề cho phát triển kinh tế cho địa phương.

Thủ nhang Đền Chầu Đệ Tứ Trần Anh Tuấn thực hành tín ngưỡng Thờ Mẫu

Đồng đền Trần Anh Tuấn nhiều năm qua đã bền bỉ, kiên trì gìn giữ những nét đẹp của Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt tại Canada, với việc lập ngôi đền thờ Mẫu Đông Cuông, phụng thờ và quảng bá tín ngưỡng tâm linh, nét đẹp của di sản văn hóa phi vật thể của người Việt đã được UNESCO ghi danh đến người Việt xa xứ cũng như bạn bè quốc tế.

Thủ nhang Trần Anh Tuấn chia sẻ, với những trăn trở phụng sự quê hương, bản thân ông đã có nhân duyên lớn và quyết định công đức, xây dựng chính điện thờ Chầu Bà Đệ Tứ. "Thời gian tới, cùng với Ban quản lý, Thủ nhang sẽ cố gắng phát huy, tranh thủ sự quan tâm của các cấp trên và du khách thập phương, từ đó phát huy được hết giá trị văn hóa của địa phương và trùng tu Đền ngày càng đẹp, khang trang, xứng tầm với vị thế của Chầu Đệ Tứ, đồng thời đáp ứng được nhu cầu thưởng thức cảnh đẹp của nơi đây và thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt"- Thủ nhang Trần Anh Tuấn chia sẻ.

"Đảng ủy, chính quyền, BQL cùng Thủ nhang Trần Anh Tuấn sẽ cố gắng bảo tồn và phát huy giá trị của di tích Đền Chầu Đệ Tứ. Hy vọng, đây sẽ tiếp tục là một điểm đến tâm linh không thể thiếu trong mỗi hành trình của du khách khi về thăm Thanh Hóa"- ông Nguyễn Văn Bảy mong mỏi./.

Hồng Hà