Thanh khoản bùng nổ nhưng mức độ biến động mạnh khiến TTCK bị coi là rủi ro lớn, cấp thiếu cần tái cơ cấu NĐT

Ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phát biểu tại Diễn đàn Triển vọng thị trường vốn Việt Nam 2026. Ảnh: BTC

Phát biểu tại Diễn đàn Triển vọng thị trường vốn Việt Nam 2026 với chủ đề “Bứt phá trên nền tảng mới” do Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) và Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance tổ chức chiều 12/12, ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho hay năm 2025 ghi dấu một trong những cột mốc quan trong nhất của thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam khi được FTSE Russell chính thức nâng hạng từ nhóm thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp.

Theo đại diện UBCKNN, đây không chỉ là bước tiến về mặt kỹ thuật, mà quan trọng hơn, là sự ghi nhận của cộng đồng tài chính quốc tế đối với nỗ lực bền bỉ suốt hơn hai thập kỷ của TTCK Việt Nam. Việc nâng hạng khẳng định chất lượng, sức hấp dẫn và độ tin cậy của TTCK Việt Nam, đồng thời tạo động lực cho các cải cách sâu rộng hơn nữa.

Tuy nhiên, ông Hải cũng lưu ý đây mới chỉ là bước khởi đầu và hành trình tiếp theo là nâng cao hiệu quả thị trường chứng khoán, để kênh huy động vốn này đóng góp tích cực hơn, thực chất hơn vào nền kinh tế.

Ông Hải khẳng định, trong thời gian tới, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, UBCKNN và Bộ Tài chính sẽ triển khai quyết liệt hơn nữa các chủ trương, chính sách của Nhà nước nhằm phát triển TTCK an toàn, bền vững, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn chủ yếu của nền kinh tế và hội nhập với thị trường quốc tế.

“UBCKNN sẽ tập trung tháo gỡ rào cản, gia tăng độ mở của thị trường, đáp ứng các tiêu chuẩn cao hơn nữa của FTSE Russell và MSCI”, đại diện UBCKNN nhấn mạnh.

Một trong những trọng tâm là hoàn thiện cơ chế đối tác thanh toán bù trừ trung tâm (CCP) với mục tiêu đưa vào vận hành từ quý I/2027. Cơ chế này sẽ góp phần củng cố niềm tin niềm tin cho nhà đầu tư nước ngoài và nâng cao sức chống chịu cho toàn bộ hệ thống tài chính. “Khi và chỉ khi vận hành đầy đủ cơ chế CCP, chúng ta mới có thể kiểm soát rủi ro hệ thống và hạn chế nguy cơ lan truyền rủi ro trên thị trường chứng khoán”, Phó Chủ tịch UBCKNN nhấn mạnh.

Ông Bùi Hoàng Hải đồng thời khẳng định cam kết của cơ quan quản lý trong việc tiếp tục mở rộng khả năng tiếp cận thị trường cho nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm việc cho phép giao dịch trực tiếp thông qua các công ty môi giới toàn cầu và hoàn thiện cơ chế kết nối thông tin giữa các tổ chức hạ tầng thị trường.

Ông Hải tiết lộ mỗi tháng, UBCKNN họp với hàng chục nhà đầu tư, định chế đầu tư nước ngoài. Tính trong 7 tháng gần nhất, UBCKNN đã tổ chức 7 cuộc họp để nắm bắt đầy đủ hơn kỳ vọng của thị trường và kịp thời hoàn thiện chính sách.

Về hạ tầng, UBCKNN sẽ tiếp tục hiện đại hóa hệ thống, đảm bảo vận hành ổn định và đáp ứng quy mô giao dịch gia tăng nhanh chóng.

Ông Hải viện dẫn số liệu cho thấy trước khi hệ thống KRX vận hành, thanh khoản thị trường chỉ ở mức 13.000–14.000 tỷ đồng/phiên với khoảng 500.000–700.000 lệnh mỗi ngày. Ngay sau khi triển khai KRX, thanh khoản đã chứng kiến sự bùng nổ, đạt bình quân hơn 29.000 tỷ đồng/phiên (tương đương hơn 1 tỷ USD) với số lượng lệnh lên tới 3 triệu lệnh/ngày. Điều này đặt ra nhu cầu tiếp tục nâng cấp năng lực xử lý và khả năng chịu tải của toàn hệ thống để theo kịp quy mô ngày càng lớn.

Song song với đó, UBCKNN ưu tiên phát triển các sản phẩm tài chính mới, bao gồm trái phiếu hạ tầng, trái phiếu xanh, thúc đẩy hoạt động chào bán gắn với niêm yết, đồng thời tái cấu trúc cơ cấu nhà đầu tư theo hướng tăng vai trò của nhà đầu tư tổ chức và các định chế chuyên nghiệp.

Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch UBCKNN nhấn mạnh tính cấp thiết của việc tái cơ cấu nhà đầu tư theo hướng tăng tỷ trọng các định chế đầu tư chuyên nghiệp. Bởi thời gian qua, một trong những vấn đề lớn của TTCK là thanh khoản cao nhưng đi kèm mức độ biến động mạnh. Lý giải nguyên nhân, ông Hải nhắc đến thực tế số lượng nhà đầu tư cá nhân chiếm tới 85-95% tổng giá trị giao dịch toàn thị trường.

"Biến động mạnh khiến thị trường bị coi là có rủi ro lớn, bị tính chi phí huy động vốn cao hơn so với các thị trường có biến động rủi ro thấp”, đại diện UBCKNN nói thêm.

Ngoài ra, ông Hải khẳng định UBCKNN và Bộ Tài chính sẽ tiếp tục nâng cao năng lực quản lý, giám sát; tăng cường tính minh bạch và kỷ cương thị trường. Cơ quan quản lý khuyến khích các công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp, minh bạch hoạt động, đồng thời đầu tư vào công nghệ và phát triển nguồn nhân lực để cung cấp dịch vụ tốt hơn.

Nhìn chung, Phó Chủ tịch UBCKNN khẳng định năm 2026 sẽ mở ra giai đoạn phát triển mới, khi thành quả nâng hạng và hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường chỉ số tiếp tục thúc đẩy huy động vốn dài hạn cho nền kinh tế.

"Bộ Tài chính và UBCKNN cam kết đồng hành cùng các định chế tài chính, doanh nghiệp, nhà đầu tư và cộng đồng chuyên gia trong quá trình hoàn thiện thị trường", ông Bùi Hoàng Hải nhấn mạnh.

Diên Vỹ