Thành phố có dân số đông dân nhất cả nước gấp gần 30 lần nơi ít dân nhất

Mỗi năm dân số Việt Nam tăng thêm trung bình gần 1 triệu người

Theo kết quả Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 do Tổng cục Thống kê vừa công bố, dân số Việt Nam thời điểm 1/4/2024 là hơn 101,1 triệu người.

Việt Nam là quốc gia đông dân thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á (sau Indonesia và Philippines) và thứ 16 trên thế giới. Sau 5 năm, kể từ năm 2019 đến nay, quy mô dân số Việt Nam tăng thêm 4,9 triệu người.

Mật độ dân số của Việt Nam là 305 người/km2, tăng 15 người/km2 so với năm 2019. Việt Nam là quốc gia có mật độ dân số đứng thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á, sau Singapore (8.539 người/km2) và Philippines (386 người/km2).

Đồng bằng sông Hồng và Đông Nam Bộ là 2 vùng có mật độ dân số cao nhất toàn quốc, tương ứng là 1.126 người/km2 và 814 người/km2. Trung du và miền núi phía Bắc và Tây Nguyên là 2 vùng có mật độ dân số thấp nhất, tương ứng là 140 người/km2 và 114 người/km2.

Dân số Việt Nam thời điểm 1/4/2024 là hơn 101,1 triệu người. Ảnh: Nguyễn Huế

Đồng bằng sông Hồng là nơi tập trung dân cư lớn nhất của cả nước với 24 triệu người, chiếm 23,7% tổng dân số cả nước; Tây Nguyên là nơi có ít dân cư sinh sống nhất với 6,2 triệu người, chiếm 6,2% dân số cả nước.

Chênh lệch dân số lên tới gần 30 lần giữa nơi đông nhất và ít nhất

Tỷ lệ tăng dân số bình quân năm giai đoạn 2019 - 2024 là 0,99%/năm, giảm 0,23 điểm phần trăm so với giai đoạn 2014 - 2019 (1,22%/năm).

Giai đoạn 2019 - 2024, Đông Nam Bộ là vùng có tỷ lệ tăng dân số bình quân năm cao nhất cả nước (1,46%/năm); Đồng bằng sông Cửu Long có tỷ lệ tăng dân số bình quân năm thấp nhất (0,29%/năm).

Cả nước có 19 tỉnh với quy mô dân số nhỏ, dưới 1 triệu người; 37 tỉnh có quy mô dân số từ 1 đến 2 triệu người; 7 tỉnh có quy mô dân số trên 2 triệu người.

Riêng Hà Nội và TPHCM là 2 thành phố có quy mô dân số lớn nhất, tương ứng là hơn 8,68 triệu người và 9,52 triệu người. Địa phương có dân số ít nhất cả nước là Bắc Kạn (328.609 người). Như vậy, chênh lệch về dân số giữa địa phương đông dân nhất cả nước và địa phương ít dân số nhất cả nước là trên 29 lần.

Phụ nữ thành thị chỉ sinh 1,67 con, rất thấp

Tổng tỷ suất sinh (TFR) của Việt Nam năm 2024 là 1,91 con/phụ nữ, dưới mức sinh thay thế (2,1 con). Kể từ năm 2009 đến hết năm 2022, trong suốt gần 15 năm, mức sinh của Việt Nam giữ trạng thái tương đối ổn định xung quanh mức sinh thay thế.

Tuy nhiên, trong 2 năm gần đây, 2023-2024, mức sinh Việt Nam bắt đầu có dấu hiệu giảm nhanh hơn. Năm 2023, TFR của Việt Nam là 1,96 con/phụ nữ và con số này giảm tiếp xuống còn 1,91 con/phụ nữ vào năm 2024.

TFR của khu vực thành thị là 1,67 con/phụ nữ, thấp hơn so với khu vực nông thôn (2,08 con/phụ nữ). Giữa các vùng kinh tế - xã hội có sự khác biệt đáng kể về mức sinh.

Trung du và miền núi phía Bắc, Đồng bằng sông Hồng, Tây Nguyên là 3 vùng có mức sinh cao, cao hơn mức sinh thay thế (lần lượt là 2,34 con/phụ nữ, 2,24 con/phụ nữ). Hai vùng có mức sinh thấp và thấp hơn mức sinh thay thế là Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long (lần lượt là 1,48 con/phụ nữ, 1,62 con/phụ nữ).

Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh chưa được khắc phục

Đây là nhận định của Tổng cục Thống kê trong báo cáo điều tra. Hiện tỷ số giới tính khi sinh của Việt Nam là 111,4 bé trai/100 bé gái, cao hơn khá nhiều so với mức cân bằng là khoảng 106 bé trai/100 bé gái.

"Điều này là bằng chứng về tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh kéo dài khá lâu ở Việt Nam", nhận định của Tổng cục Thống kê đưa ra. Cùng đó, những cảnh báo về hệ lụy của sự mất cân bằng giới tính khi sinh cùng với sự quyết liệt thực hiện các chính sách nhằm xóa bỏ sự can thiệp có chủ đích trong lựa chọn giới tính khi mang thai ở Việt Nam trong thời gian qua "chưa đạt hiệu quả cao". Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh chưa được khắc phục.

Võ Thu