Thành phố Điện ảnh: Từ danh hiệu đến hành động: Hệ sinh thái điện ảnh thành hình
PGS-TS Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam, chuyên gia tư vấn chiến lược cho hồ sơ TPHCM gửi UNESCO, khẳng định, danh hiệu Thành phố Điện ảnh không đến từ những tuyên bố suông, mà được minh chứng bằng hệ sinh thái điện ảnh đã thành hình cùng sự phát triển mạnh mẽ của thị trường nhiều năm qua - những yếu tố đủ sức thuyết phục UNESCO ghi nhận.
LTS:Ngày 31-10-2025, TPHCM được UNESCO công nhận là Thành phố Sáng tạo toàn cầu về điện ảnh.
Danh hiệu này vừa là sự ghi nhận, vừa mở ra cơ hội để thành phố hoàn thiện hệ sinh thái điện ảnh, khẳng định “sức mạnh mềm” trên bản đồ khu vực và thế giới.
Tuy nhiên, để hiện thực hóa 6 sáng kiến đã cam kết với UNESCO, TPHCM cần một hệ thống chính sách đồng bộ, lộ trình khoa học và những hành động cụ thể nhằm hướng tới một hệ sinh thái điện ảnh phát triển bền vững, có chiều sâu và sức ảnh hưởng.
Điểm đến quốc tế
Những năm gần đây, TPHCM liên tục trở thành điểm hẹn của các đoàn phim và nghệ sĩ quốc tế.
Tối 4-12, 2 tài tử Lâm Bách Hoành và Lý Lý Nhân (Đài Loan) cùng đại diện ê kíp bộ phim 96 phút sinh tử có mặt tại TPHCM để dự công chiếu, giao lưu và quảng bá phim. Hàng trăm khán giả có mặt từ sớm, tạo nên bầu không khí náo nhiệt.
Cuối tháng 11, nam diễn viên Ji Seung Hyun (phim Gangster về làng) cùng KOL Idol Nation và đoàn làm phim cũng đến Việt Nam tham dự buổi công chiếu và các suất chiếu giao lưu với người hâm mộ.
Đầu tháng 11, 2 biểu tượng võ thuật Hồng Công (Trung Quốc) là Cổ Thiên Lạc và Hồng Kim Bảo cũng đến TPHCM tham dự Gala Điện ảnh Hồng Công lần đầu tiên tổ chức tại Việt Nam.
Đầu tháng 10, 5 diễn viên chính của Tee Yod 3: Quỷ ăn tạng (Thái Lan) tiếp tục “hâm nóng” thị trường khi tham gia các hoạt động giao lưu, ký tặng dành cho người hâm mộ.
Trước đó, vào cuối tháng 9, dàn cast phim Năm của anh, ngày của em gồm Hứa Quang Hán, Viên Lễ Lâm xuất hiện tại TPHCM trong chiến dịch quảng bá rầm rộ.

Buổi công chiếu phim "Cưới vợ cho cha" tái hiện không khí đ á m cưới miền Tây. Ảnh: ĐPCC
Ở lĩnh vực hợp tác sản xuất, nhiều dự án quốc tế đang triển khai: Thẩm mỹ viện âm phủ (hợp tác Hàn Quốc), Love in Vietnam (hợp tác Ấn Độ), Công nữ Ngọc Hoa (hợp tác Việt - Nhật)…
Trong bối cảnh hợp tác sản xuất có xu hướng gia tăng, sự hiện diện của các nghệ sĩ nước ngoài trở thành điều tất yếu trong các chiến dịch quảng bá. Những dự án gần đây như Cô dâu ma (hợp tác Việt - Thái), Tay anh giữ một vì sao và Mang mẹ đi bỏ (hợp tác Việt - Hàn) đều đưa diễn viên ngoại sang Việt Nam quảng bá, gồm những tên tuổi: JJ Krissanapoom, Pure Duangjai, Jung Il Woo, Lee Kwang Soo, Um Mun Suk…
Ông Lee Jin Sung, Giám đốc RUNUP Việt Nam, cho biết: “Sau những dự án thành công, ngày càng nhiều nhà sản xuất nước ngoài liên hệ với chúng tôi để tìm hiểu về đồng sản xuất hoặc quay phim tại Việt Nam”.
Vị thế trung tâm
TPHCM với hệ sinh thái điện ảnh đang dần hoàn chỉnh, trải dài từ sản xuất, dịch vụ hiện trường, casting, kỹ thuật, hậu kỳ kỹ xảo đến truyền thông phát hành. Vai trò trung tâm thể hiện rõ trên 3 phương diện chính.
Đầu tiên là thành phố quy tụ mạng lưới sản xuất mạnh và lực lượng làm nghề hùng hậu. Thành phố hiện có khoảng 935 doanh nghiệp điện ảnh, cùng 9.294 nhân sự thuộc các lĩnh vực: đạo diễn, sản xuất, quay phim, kỹ thuật, diễn viên, hậu kỳ…
Trong cẩm nang “TPHCM - Điểm đến sản xuất phim” cho biết, phần lớn các phim thương mại, đặc biệt các phim doanh thu trăm tỷ đồng, đều được sản xuất tại TPHCM.
Các hãng phim kỳ cựu như: Galaxy Studio, HK Films, Chánh Phương Film, BHD Việt Nam, 89S Group, Skyline Media, Lý Hải Production, Trấn Thành Town… duy trì sản xuất đều đặn khoảng 30 phim mỗi năm, tạo nên dòng chảy ổn định.
"TPHCM đã thể hiện vai trò lãnh đạo mạnh mẽ cùng với sự phối hợp chặt chẽ giữa các thiết chế văn hóa, trường đại học, cộng đồng sáng tạo và đối tác tư nhân, tất cả cùng chung tay xây dựng một hệ sinh thái điện ảnh sôi động, sáng tạo và có tầm nhìn hướng tới tương lai" - ông JONATHAN BAKER, Trưởng Đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam (Phát biểu tại lễ trao bằng công nhận TPHCM là Thành phố Sáng tạo toàn cầu, ngày 21-11)
Không chỉ mạnh về sản xuất, TPHCM còn sở hữu một hệ sinh thái hậu kỳ, kỹ xảo phát triển với hàng chục studio hoạt động tiêu chuẩn quốc tế như: Sparta VFX, Sparx*, blankNegatives, Cyclo Studio, Zodiac II Media, AIOI Studios hay Colory Animation… đáp ứng toàn bộ quy trình kỹ xảo ngay tại thành phố, giúp tiết kiệm đáng kể chi phí.

Nam diễn viên Hàn Quốc Jung Il woo (thứ 2 từ phải qua) được đông đảo khán giả chào đón tại buổi ra mắt phim "Mang mẹ đi bỏ" tại TPHCM
Một lợi thế then chốt khác là chi phí sản xuất cạnh tranh, khi mỗi đồng chi cho làm phim ở Việt Nam mang lại giá trị hình ảnh gấp 5 lần so với châu Âu hoặc Mỹ. Điều này được thúc đẩy bởi hai yếu tố: thời lượng làm việc dài (các ê kíp Việt Nam trung bình làm 14 giờ/ngày, 6 ngày/tuần) và hệ thống các đơn vị làm thuê cung cấp trọn gói từ thiết bị, nhân lực, hậu cần giúp tối ưu hóa cả tiến độ lẫn chi phí.
Theo ước tính, hiện chi phí sản xuất các phim truyện thương mại của Việt Nam vẫn ở mức thấp, trung bình chỉ từ 1 đến 2 triệu USD (khoảng 25 đến 50 tỷ đồng). Phương diện thứ hai là thành phố sở hữu hệ sinh thái rạp chiếu và phân phối lớn, thị trường khán giả dồi dào.
TPHCM có mạng lưới rạp chiếu hiện đại và chuỗi hệ thống phân phối phim mạnh (CGV, Lotte, Galaxy, BHD, Beta, Cinestar...) với 10 hệ thống rạp, 52 cụm rạp, 295 phòng chiếu và 184 không gian sáng tạo…
Thị trường TPHCM hiện chiếm 40% thị phần doanh thu ngành điện ảnh, cao nhất cả nước, là nền tảng quan trọng kích thích sản xuất và phát hành.
Cuối cùng là, TPHCM sở hữu hệ thống bối cảnh tự nhiên và đô thị đặc sắc: từ trung tâm hiện đại, kiến trúc di sản, khu công nghiệp, cảng biển, đến không gian sông nước đặc trưng.
Bối cảnh đa dạng giúp tiết kiệm chi phí dàn dựng và đáp ứng nhiều thể loại: hành động, tâm lý, lịch sử, viễn tưởng…
NSND Nguyễn Thị Thanh Thúy, Phó Giám đốc Sở VH-TT TPHCM, ví von thành phố như “một Venice thứ hai” nhờ mạng lưới kênh rạch - sông ngòi chằng chịt kết nối đến sông Đồng Nai, Thị Vải và mở lối ra biển. Cần Giờ - Khu dự trữ sinh quyển thế giới và Côn Đảo - di tích quốc gia đặc biệt tạo nên nguồn chất liệu dồi dào để phát triển các sáng kiến văn hóa và không gian sáng tạo.
Việc TPHCM được công nhận là Thành phố Điện ảnh không chỉ mang ý nghĩa danh hiệu, mà còn thổi luồng sinh khí mới vào cả giới làm nghề lẫn công chúng yêu điện ảnh.
NSND Mỹ Uyên nhận định, TPHCM từ lâu đã là thị trường năng động, mỗi năm sản xuất nhiều tác phẩm đáp ứng nhu cầu khán giả. Bà nhấn mạnh: “Gần đây, chúng ta có rất nhiều bộ phim đoạt giải quốc tế và được phát hành ở nhiều thị trường nước ngoài. Đó là niềm tự hào không chỉ của thành phố, mà còn của các nhà sản xuất và người làm nghệ thuật”.
Thứ trưởng Bộ VH-TT-DL TẠ QUANG ĐÔNG:
Ghi nhận những nỗ lực không ngừng của TPHCM
Danh hiệu này ghi nhận những nỗ lực không ngừng của TPHCM trong phát triển công nghiệp văn hóa, thúc đẩy sáng tạo nghệ thuật, đầu tư cho hạ tầng và môi trường sản xuất phim. Đồng thời khẳng định tiềm năng lớn của thành phố trong việc trở thành trung tâm điện ảnh của khu vực.
Đây cũng là động lực mạnh mẽ để thành phố đẩy mạnh hợp tác quốc tế, thu hút các dự án điện ảnh và nuôi dưỡng những thế hệ nhà làm phim trẻ đầy nhiệt huyết.
Phó Chủ tịch UBND TPHCM TRẦN THỊ DIỆU THÚY:
Xây dựng một hệ sinh thái điện ảnh toàn diện
Điện ảnh là lĩnh vực trọng tâm trong chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa của TPHCM.
Thành phố đang chủ động xây dựng một hệ sinh thái điện ảnh toàn diện, gồm sản xuất, phát hành, đào tạo nhân lực, hạ tầng, dịch vụ bối cảnh và cơ chế hỗ trợ nhà làm phim, hướng đến biến điện ảnh trở thành động lực sáng tạo chủ đạo và đóng góp quan trọng vào GRDP.
Những năm gần đây, thành phố đã trở thành trung tâm sản xuất phim lớn nhất Việt Nam và là điểm đến hấp dẫn của nhiều đạo diễn quốc tế với hàng loạt phim điện ảnh, chương trình truyền hình, quảng cáo, phim tài liệu... khai thác văn hóa, con người và tinh thần của thành phố.












