Thành phố Hồ Chí Minh: Đẩy nhanh tiến độ cải tạo chung cư cũ

Hình ảnh xập xệ, xuống cấp tại chung cư Vĩnh Hội, phường Khánh Hội.

Chậm tiến độ vì vướng đến quyền lợi của người dân.

Một trong số các chung cư đó là chung cư Vĩnh Hội, phường Khánh Hội. Đây là chung cư đã được xây trước năm 1975, có quy mô 244 căn hộ. Từ năm 2017, cơ quan chức năng đã kiểm định và kết luận kiểm định là chung cư cấp D. Để bảo đảm an toàn cho người dân, từ cuối năm 2019, chính quyền địa phương (quận 4 cũ) đã có kế hoạch di dời người dân ra khỏi chung cư tuy nhiên, đến nay công tác này vẫn chưa thực hiện xong.

Anh N.V.Q, ngụ lô C ở chung cư này phản ánh: Do quá xuống cấp, nhiều mảng tường thường xuyên rơi xuống khiến cư dân thấp thỏm vô cùng. Ở mái che tầng trệt, rất nhiều mảng tường, bê tông vỡ cũng rơi xuống dày đặc ở đây khiến những người dân, người buôn bán ở chợ bên dưới thường xuyên nơm nớp lo sợ.

Ông Vũ Anh Dũng, Phó phòng Phát triển đô thị, Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Thành phố hiện có 474 chung cư cũ xây dựng trước năm 1975, trong đó có 16 chung cư có kết quả kiểm định cấp D (hư hỏng nặng, nguy hiểm) cần di dời, tháo dỡ để bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản của người dân đang cư ngụ.

Những mảng bê tông, tường vỡ rớt đầy trên mái che của chung cư Vĩnh Hội, nơi phía dưới, người dân vẫn đang sinh sống và buôn bán hằng ngày.

Đến nay, đã có 9/16 chung cư đã hoàn tất di dời với 534 hộ dân; 3/16 chung cư đang di dời; 4/16 chung cư chưa di dời. Tổng cộng đến nay đã di dời hơn 680/1.194 hộ dân.

Thực tế cho thấy, tiến độ triển khai chương trình cải tạo, xây dựng và kêu gọi nhà đầu tư tham gia thực hiện các dự án nhà chung cư trên địa bàn thành phố vẫn còn chậm là do quá trình triển khai gặp nhiều vướng mắc liên quan đến quyền và lợi ích của người dân.

Theo ông Dũng, để đẩy nhanh tiến độ, thành phố đề ra hai giai đoạn cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư. Trong đó, ở giai đoạn 1 sẽ hoàn thành cơ bản các công tác chuẩn bị phục vụ cải tạo, xây dựng các chung cư xây dựng trước năm 1994.

Ở giai đoạn tiếp theo đến năm 2035, thành phố sẽ hoàn thành công tác sửa chữa, hoặc xây dựng lại chung cư cũ được xây dựng trước năm 1975 (theo kết quả kiểm định) và hoàn thành cơ bản công tác cải tạo, xây dựng lại đối với các chung cư hư hỏng nặng, nguy hiểm, cấp D hoặc hết niên hạn sử dụng được xây dựng từ năm 1975-1994.

Tín hiệu tích cực từ chính sách mới

Theo Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh, về pháp lý, Luật Nhà ở năm 2023 đã có những giải pháp tháo gỡ cơ bản cho việc cải tạo chung cư cũ. Cơ chế tạm cư trong cải tạo chung cư cũ cũng được đồng bộ trong cả Luật Đất đai và Luật Nhà ở, tạo thuận lợi cho việc phá dỡ, xây dựng lại các tòa nhà.

Tuy nhiên, hiện vẫn còn những vướng mắc về quy định, thủ tục hành chính, cộng với các khoản chi phí đền bù, giải phóng mặt bằng, xây dựng khiến nhà đầu tư chưa mặn mà tham gia các dự án cải tạo chung cư cũ.

Một góc chung cư cấp D buộc phải di dời, tháo dỡ tại chung cư Vĩnh Hội nhưng cho đến nay, nhiều người dân vẫn còn tiếp tục sinh sống.

Để tháo gỡ những vấn mắc trên, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng: Thành phố cần xem xét tăng hệ số sử dụng đất, nâng chiều cao tối đa, tăng quy mô dân số, đồng thời quyết định lại mật độ xây dựng hợp lý với các dự án cải tạo, xây dựng chung cư để gia tăng cơ hội thu hút các nhà đầu tư.

Về mặt chính sách, thành phố đã ban hành Nghị quyết 17/2025/NQ-HĐND, ngày 24/7/2025, quy định cơ chế ưu đãi, hỗ trợ đối với chủ đầu tư khi tham gia dự án đầu tư, cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, trong đó quy định hỗ trợ 50% kinh phí hạ tầng (tối đa 10 tỷ đồng/dự án) và 50% chi phí di dời, cưỡng chế.

Vào đầu năm 2025, thành phố cũng đã ban hành Quyết định số 785/QĐ-UBND, phê duyệt Đề án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ bị hư hỏng, xuống cấp trên địa bàn thành phố.

Quyết định này đã đề ra các giải pháp về thể chế hành chính, chính sách, tài chính, đất đai, quản lý và công nghệ để đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án. Điều này cũng cho thấy quyết tâm của lãnh đạo thành phố trong vấn đề cải tạo, thay thế chung cư cũ.

Người dân kỳ vọng, từ các chính sách được nới rộng này, tiến độ các dự án sẽ được triển khai nhanh hơn qua đó đáp ứng nhu cầu chính đáng về chỗ ở, nơi tái định cư vốn được người dân chờ đợi suốt nhiều năm qua.

Bài và ảnh: QUANG QUÝ