Thanh toán xuyên biên giới bằng Stablecoin: Hướng đi mới dành cho Việt Nam?

Hội thảo với chủ đề "Thanh toán xuyên biên giới: Xu hướng toàn cầu và giải pháp cho Việt Nam" được tổ chức tại Hà Nội. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Trong bối cảnh dòng chảy thanh toán xuyên biên giới toàn cầu dự kiến đạt 320.000 tỷ USD vào năm 2032, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để bắt nhịp xu thế và tận dụng công nghệ mới.

Tại Hội thảo “Thanh toán xuyên biên giới: Xu hướng toàn cầu và giải pháp cho Việt Nam” diễn ra ngày 30/9 ở Hà Nội, các chuyên gia, cơ quan quản lý và doanh nghiệp đã cùng thảo luận về việc ứng dụng Blockchain, Stablecoin và hành lang pháp lý mới nhằm mở ra một hạ tầng thanh toán hiện đại, minh bạch, chi phí thấp, góp phần thúc đẩy hội nhập tài chính quốc tế.

Việt Nam trước dòng chảy 320.000 tỷ USD thanh toán xuyên biên giới

Tại Hội thảo, ông Phan Đức Trung - Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) cho rằng việc Quốc hội thông qua Luật Công nghệ số và Chính phủ ban hành Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa đã mở ra hành lang pháp lý mới, cho phép Việt Nam chủ động thử nghiệm những mô hình tài chính - công nghệ trong môi trường kiểm soát chặt chẽ.

Đây là nền tảng để doanh nghiệp và cơ quan quản lý cùng tích lũy dữ liệu, kinh nghiệm thực tiễn, từ đó định hình các chính sách phù hợp với thông lệ quốc tế, hỗ trợ trực tiếp cho sáng kiến thanh toán xuyên biên giới.

Ông Phan Đức Trung - Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Dẫn số liệu từ Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), ông Trần Huyền Dinh - Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech VBA, Giám đốc dự án Basal Pay thuộc AlphaTrue Solutions cho biết ước tính quy mô thanh toán xuyên biên giới toàn cầu đã đạt gần 200.000 tỷ USD năm 2024 và có thể tăng lên 320.000 tỷ USD vào năm 2032.

Theo ông Dinh, con số này cho thấy nhu cầu giao dịch xuyên biên giới đang trở thành một "dòng chảy" khổng lồ, giữ vai trò cốt lõi trong hệ thống tài chính quốc tế. Tuy nhiên, các "đường ray" chủ đạo hiện nay vẫn tồn tại nhiều hạn chế.

Mạng ngân hàng đại lý qua SWIFT (Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên ngân hàng Toàn cầu) được coi là "trục xương sống" cho giao dịch B2B quy mô lớn, song chi phí cao và thời gian xử lý kéo dài từ vài giờ đến vài ngày do phải qua nhiều tầng trung gian. Các dịch vụ chuyển tiền quốc tế như Western Union, MoneyGram giúp kiều hối đến tay người nhận nhanh hơn, đa dạng kênh tiếp cận, nhưng mức phí vẫn cao và thiếu minh bạch thời gian thực.

Chính những hạn chế này đặt ra yêu cầu về một "đường ray" bổ sung có khả năng vận hành xuyên biên giới, hoạt động 24/7, chi phí thấp và minh bạch mà Stablecoin đang nổi lên như một lựa chọn khả thi.

Stablecoin là một loại tiền điện tử (tiền mã hóa) được thiết kế để giữ giá trị ổn định bằng cách neo giá trị của nó vào một tài sản bên ngoài, thường là một loại tiền tệ pháp định như Đô la Mỹ (USD) hoặc hàng hóa như vàng.

Tại Việt Nam, World Bank ghi nhận quy mô kiều hối năm 2024 ước đạt 16-18 tỷ USD, tương đương khoảng 4% GDP, đưa Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia nhận kiều hối lớn nhất thế giới.

Ông Trần Huyền Dinh - Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech VBA. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Ông Dinh đánh giá đây là nguồn lực quan trọng đóng góp cho cán cân thanh toán và đời sống hàng triệu hộ gia đình, nhưng mức phí cao lại khiến dòng tiền này bị "bào mòn" đáng kể. Bên cạnh đó, với hơn 17 triệu khách quốc tế đến Việt Nam giai đoạn 2024-2025 và khoảng 500.000 freelancer Việt Nam đang hoạt động trên nền tảng toàn cầu cũng đặt ra nhu cầu thanh toán xuyên biên giới nhanh, rẻ, minh bạch.

Ông Dinh cũng nhấn mạnh, Blockchain và Stablecoin không thay thế thanh toán các mô hình truyền thống hiện hữu trong thanh toán xuyên biên giới nhưng có thể giúp nâng cao hiệu quả thanh toán, tăng cường trải nghiệm người dùng, bảo mật, giảm phí giao dịch,...

Hướng đi mới cho Việt Nam?

Dưới góc nhìn của một tổ chức phát hành Stablecoin hàng đầu thế giới là USDT, ông Matthew Crow - Giám đốc Phát triển của Tether, cho rằng những hạn chế cố hữu của hệ thống thanh toán xuyên biên giới truyền thống về chi phí, tốc độ đang tạo dư địa cho các công cụ bổ sung. Trong xu thế đó, Stablecoin nổi lên như một lựa chọn mới, không thay thế hạ tầng hiện hữu nhưng có thể hoạt động song song để cải thiện hiệu quả.

"Theo Coin Metrics, năm 2024 stablecoin ghi nhận tổng giá trị giao dịch hơn 26.000 tỷ USD với gần 6 tỷ giao dịch, tăng hơn 57% so với năm trước đó. Đáng chú ý, khoảng 2.100 tỷ USD (8%) trong số đó đến từ các giao dịch thanh toán thực như kiều hối, thương mại điện tử, chi trả cho freelancer và thanh toán doanh nghiệp. Điều này cho thấy stablecoin đang dần trở thành một nền tảng thanh toán mới, bổ sung cho hệ thống quốc tế vốn còn hạn chế về tốc độ, chi phí," ông Matthew Crow đánh giá.

Ông Matthew Crow - Giám đốc Phát triển của Tether. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Đại diện Tether nhận định sự dịch chuyển này không chỉ mang ý nghĩa toàn cầu mà còn đặc biệt liên quan tới các nền kinh tế đang phát triển, nơi kiều hối, du lịch và lao động số chiếm tỷ trọng lớn như tại Việt Nam. Việc kết hợp Stablecoin vào các mô hình thử nghiệm có thể cung cấp thêm dữ liệu thực tiễn để đánh giá tính khả thi của một hạ tầng thanh toán đa dạng hơn, từ đó mở rộng khả năng hội nhập tài chính quốc tế.

Ông Phan Đức Trung - Chủ tịch VBA, nhận định Blockchain và Stablecoin mang lại cơ hội để Việt Nam giải quyết các thách thức trong giao dịch quốc tế. Ông cho rằng các ngân hàng thương mại cần tận dụng công nghệ mới để tăng sức cạnh tranh đồng thời bảo đảm an toàn hệ thống. Theo ông Trung, các nghiên cứu của McKinsey & Company cho thấy chi phí xử lý một giao dịch xuyên biên giới có thể giảm tới 60% nếu áp dụng hạ tầng Blockchain thay cho mạng lưới SWIFT.

Tiến sỹ Võ Trí Thành - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia thì cho biết rủi ro kinh tế vĩ mô là một trong những ưu tiên quản lý của các cơ quan nhà nước nên việc thanh toán xuyên biên giới là một kênh được quản lý chặt chẽ, gắn với quản lý tiền tệ, đặc biệt là quản lý kiều hối, du lịch... Theo ông Thành, các yếu tố quan trọng nhất đối với thị trường là tuân thủ pháp luật, quyền chọn của người tiêu dùng và xử lý tranh chấp.

Nhận định việc có thêm một kênh thanh toán mới là vừa cơ hội nhưng cũng là thách thức, ông Nguyễn Hải Nam, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội, cho hay về pháp lý cũng có những điểm sáng là bước đầu Việt Nam đã hài hòa được sự phát triển của công nghệ, đổi mới sáng tạo với các hoạt động kinh tế truyền thống. Cụ thể như Luật Công nghiệp Công nghệ số đã được thông và sẽ sớm có hiệu lực để tạo hành lang pháp lý cho các hoạt động công nghệ mới như blockchain.

Tuy nhiên, ông Nam cũng lưu ý, các quốc gia vẫn còn nhiều quan điểm khác nhau về Blockchain và Stablecoin nên Việt Nam cũng cần thận trọng, cân nhắc và áp dụng từng bước.

Ông Nguyễn Hải Nam - Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Minh Tuấn - Giám đốc điều hành kiêm đồng sáng lập, Cộng đồng Cố vấn tài chính Việt Nam (VWA), Tổng Giám đốc AFA Capital chia sẻ từ kinh nghiệm quản lý ngoại hối hơn 20 năm rằng việc đa dạng hóa các kênh thanh toán mà cụ thể là Stablecoin có thể sẽ mở ra những cơ hội mới, đặc biệt là nâng cao khả năng minh bạch thị trường thanh toán. Tuy nhiên việc ứng dụng các kênh thanh toán mới cần đặc biệt quan tâm đến vấn đề lưu ký và tài sản lưu ký nhằm đảm bảo tính ổn định của thị trường./.

(Vietnam+)