Thanh tra Chính phủ chuyển hồ sơ Nhà máy xi măng Quang Sơn thua lỗ hàng ngàn tỉ đồng sang Bộ Công an
Thanh tra Chính phủ chuyển hồ sơ liên quan dự án Nhà máy xi măng Quang Sơn sang cơ quan điều tra.
Ngày 11-12, Thanh tra Chính phủ (TTCP) ban hành thông báo kết luận thanh tra toàn diện quá trình đề xuất, triển khai Dự án Nhà máy xi măng Quang Sơn và hoạt động sản xuất kinh doanh (Nhà máy xi măng Quang Sơn). Đây là dự án do Tổng công ty Cổ phần xây dựng công nghiệp Việt Nam (Vinaincon) làm chủ đầu tư.
Dự án Nhà máy xi măng Quang Sơn của Vinaincon có nhiều dấu hiệu vi phạm
Nhà máy xi măng Quang Sơn được đầu tư xây dựng trên địa bàn huyện Đồng Hỷ và huyện Võ Nhai (cũ), tỉnh Thái Nguyên. Dự án đi vào hoạt động tạo điều kiện cho công nghiệp địa phương và khu vực phát triển, tăng nguồn thu cho địa phương, tạo thêm công ăn việc làm cho con em các dân tộc trong vùng, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của địa phương, nâng cao đời sống của nhân dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc ít người…
Theo kết quả thanh tra, kết quả hoạt động kinh doanh của dự án đến ngày 31-12-2021 đã thua lỗ hơn 1,9 ngàn tỉ đồng. Trong đó, Tổng công ty Vinaincon phê duyệt điều chỉnh vượt tổng mức đầu tư là không đúng thẩm quyền, không đúng quy định, vi phạm Luật Đấu thầu, Luật Xây dựng, không đúng với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và có nguy cơ gây thiệt hại số tiền hơn 1.000 tỉ đồng; còn thu lợi bất chính trong thăm dò, khai thác tài nguyên số tiền trên 46 tỉ đồng.
Từ hồ sơ, tài liệu và kết quả xác minh, TTCP nêu rõ việc triển khai, thực hiện dự án có dấu hiệu vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng theo Điều 222; dấu hiệu vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng theo Điều 224 và tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo Điều 360 của Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017) tại các gói thầu số 01, 02, 03.
Theo đó, gói thầu số 01 được phê duyệt kế hoạch đấu thầu không đúng thẩm quyền. Giá chào thầu cao hơn kế hoạch gần 18 triệu USD, tương đương 322 tỉ đồng, nhưng vẫn cho trúng thầu.
Cơ quan thanh tra kết luận việc ký hợp đồng có một số khối lượng cung cấp thấp hơn so với yêu cầu của hồ sơ mời thầu, nhưng giá hợp đồng không giảm, nguy cơ làm thất thoát gần 4 triệu Euro, tương đương 79 tỉ đồng (thời điểm ngày 9-9-2005). Việc xác định tổng chi phí chuyên gia giám sát phát sinh hơn 1,3 triệu Euro, tương đương hơn 34,5 tỉ đồng (thời điểm ngày 31-12-2014).
Đối với gói thầu số 02 và 03, Vinaincon và Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Xi măng Quang Sơn không tự mua sắm thiết bị, xe máy để khai thác mà chuyển sang hình thức thuê Công ty Cổ phần Khai thác đá vôi Quang Sơn khai thác không đúng kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Năm 2008, Vinaincon không tổ chức đấu thầu để lựa chọn nhà thầu khai thác, bốc xúc, vận chuyển đá vôi, đá sét cho Nhà máy xi măng Quang Sơn. Đến năm 2023 tổ chức đấu thầu với kết quả trúng thầu giảm 47,5 tỉ đồng, nguy cơ gây thiệt hại số tiền này. Ngoài ra, doanh nghiệp còn khai thác trái phép hơn 806.000 tấn đá, bán ra thị trường làm đá xây dựng, thu lợi bất chính gần 47 tỉ đồng.
Từ kết quả thanh tra, TTCP chuyển thông tin để Bộ Công an giao cơ quan chức năng xác minh đối với một số gói thầu tư vấn và gói thầu xây lắp tại gói thầu 32A, gói thầu số 13, gói thầu số 14, gói thầu số 19.
Tổng TTCP kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ, tài liệu vụ việc do cơ quan thanh tra chuyển sang để xử lý theo quy định pháp luật. Cơ quan thanh tra nêu rõ, trong quá trình tổ chức thực hiện, nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì chuyển cơ quan điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật.
