Thanh tra Chính phủ đề nghị tỉnh Trà Vinh cung cấp hồ sơ dự án 'con đường tai tiếng'

Đây là DA "tai tiếng" bởi có dấu hiệu sai phạm từ lúc mời thầu, đấu thầu... Đến nay, DA hoàn thành đưa vào sử dụng nhưng chưa nghiệm thu, bàn giao, quyết toán. Đặc biệt, DA có dấu hiệu lợi ích nhóm nhưng bị "bỏ quên".

Cán bộ và doanh nghiệp có dấu hiệu trục lợi

Thông tin Cục Phòng chống tham nhũng kiểm tra toàn bộ DA tuyến đường số 1, cán bộ hưu trí và người dân không giấu được sự phấn khởi. DA thực hiện hơn 15 năm là nỗi ám ảnh của người có đất bị thu hồi chưa được bố trí tái định cư nhưng là niềm vui của một bộ phận cán bộ có đất ra mặt tiền. Người dân cho rằng, DA bị thanh tra từ cơ sở đến trung ương nhưng đến nay vẫn chưa xử lý dứt điểm.

Theo đó, năm 2004, UBND tỉnh Trà Vinh phê duyệt, lập hồ sơ và giao cho Sở Giao thông - Vận tải (GTVT) làm chủ đầu tư tuyến đường số 1. Ban quản lý các DA giao thông được chỉ định thầu tư vấn, lập DA, hợp đồng thiết kế. Tuyến đường này nằm song song ở giữa hai con đường đã có là Quốc lộ 54 và đường Mậu Thân, có tổng chiều dài 2.200m, điểm đầu tiếp giáp hương lộ 11, cách Quốc lộ 915m, điểm cuối giáp đường số 3 cách Quốc lộ 54 khoảng 235m thuộc khu vực phường 6, chiều rộng toàn tuyến là 108m.

Trong quá trình khảo sát hiện trường ban đầu, Công ty Tư vấn xây dựng giao thông 533, Chi nhánh TPHCM, đơn vị được chỉ định tư vấn khảo sát lập hồ sơ đầu tư xây dựng khẳng định, không thể xây dựng đường theo kế hoạch đã duyệt. Bởi tim đường tại điểm đầu tuyến chỉ cách cầu Ô Xây trên hương lộ 11 là 80m, không đảm bảo an toàn giao thông.

Sau khi có kết luận của đơn vị tư vấn, cuối tháng 11-2004, Sở GTVT có tờ trình bổ sung quy hoạch ba tuyến đường gửi đến UBND tỉnh Trà Vinh. Trong đó, đề xuất vị trí tuyến đường số 1 có điểm đầu giáp hương lộ 11, tại điểm cách quốc lộ 54 khoảng 800 hoặc 900m (lệch so với tờ trình ban đầu từ 15 đến 115m), điểm cuối đường như ban đầu, nhưng chiều dài tuyến đường được nâng lên 2.900m, tăng thêm 700m so với phê duyệt ban đầu. Tuy nhiên, đề xuất này không được UBND tỉnh Trà Vinh trả lời.

Nhiều hộ dân có đất quy hoạch hơn 15 năm chưa nhận được nền tái định cư

Hai năm sau, đến ngày 04-8-2006, UBND tỉnh Trà Vinh ban hành Quyết định phê duyệt dự án đầu tư công trình này với tổng mức đầu tư hơn 141 tỷ đồng.Sau đó, theo tờ trình của Sở GTVT, DA được điều chỉnh quy mô xây dựng, đoạn từ km 2+378,78 đến km 3+010, 47 từ hai làn xe lên thành 4 làn xe, chiều rộng phần xây dựng từ 19,5m tăng lên 26m, nâng chiều dài tuyến đường lên 810m so với ban đầu (từ 2.200m lên hơn 3.000m). Tổng dự toán bổ sung phần mở rộng công trình hơn 14 tỷ đồng, nâng tổng mức đầu tư cả công trình lên hơn 160 tỷ đồng.

Theo các cơ quan chức năng, sở dĩ tuyến đường số 1 được bẻ cong là do nhiều cán bộ Sở GTVT và Ban quản lý DA đường số 1 tại Trà Vinh cố tình làm sai để trục lợi. Qua thống kê hơn 280.300m2 đất của 253 hộ gia đình và 03 tổ chức có đất nằm cạnh đường số 1 thì có hơn 40.700m2 đất thuộc quyền sở hữu của 20 vị cán bộ và chủ doanh nghiệp trong tỉnh.

Riêng Sở GTVT có 8 vị cán bộ sở hữu hơn 17.000m2 đất. Trong đó, ông Phan Thanh Sơn, Giám đốc Sở GTVT có hơn 7.300m2; ông Trần Minh Hiếu, Phó giám đốc Ban quản lý DA GT có 761m2 và thân nhân ông này có gần 775m2. Hai chủ doanh nghiệp trúng thầu thực hiện DA là ông Nguyễn Văn Hai, Giám đốc Công tyTNHHxây dựng Vạn Thành, có gần 29.600m2; ông Trần Kế Lực, Giám đốc Công ty TNHH xây dựng Hồng Lực có hơn 10.700m2.

Lãng phí ngân sách, người dân thiệt thòi

DA được thực hiện, người dân có đất dính vào quy hoạch không giấu bức xúc nói: "Trong khi hai bên đường này đã có đường thẳng sẵn, một bên là đường đi Châu Thành, một bên đường vào địa chính, tại sao không mở rộng 2 đường này mà lại mở đường mới cho tốn tiền. Vì mở vào đất quan nên người dân không đồng ý, nhưng địa phương vẫn thực hiện". Do bẻ đường thẳng thành đường cong để trục lợi về giá đất đai, nên con đường số 1 hiện nay không đảm bảo an toàn giao thông vì tim đường điểm đầu tuyến quá gần với cầu Ô Xây trên hương lộ 11, với khoảng cách 80m.

Để khắc phục, chủ đầu tư đề xuất để giảm nguy cơ tai nạn giao thông phải đập bỏ hoặc sửa chữa cầu Ô Xây chi phí ước tính hơn 10 tỷ đồng. Ngân sách tiếp tục lãng phí hàng chục tỷ đồng, người dân bị ảnh hưởng bởi đất dính vào DA. Lý giải vì sao có những sai phạm này, một số lãnh đạo Sở Xây dựng và Sở GTVTcho biết, do chỉ đo đạc trên bản đồ mà không phải trên thực địa, nên đã dẫn đến sai sót vừa nêu.

Không chỉ sai phạm trong quá trình quy hoạch, lập DA; mà khi tổ chức đấu thầu thi công đường số 1 ở thị xã Trà Vinh, Sở GTVT đã tự ý điều chỉnh giá dự thầu của nhà thầu, chấp nhận cho nhà thầu không đủ năng lực kỹ thuật, không đủ tư cách hợp lệ trúng thầu các gói thầu san lấp mặt bằng, hệ thống thoát nước và nền đường.

Cụ thể, hồ sơ dự thầu gói thầu số 3 của Công ty TNHH xây dựng Hồng Lực và Công ty TNHH Quang Minh đều không hợp lệ, vì cán bộ điều hành kỹ thuật, điều hành thí nghiệm đều không hợp lệ và không có hợp đồng lao động với đơn vị dự thầu. Trong thỏa thuận liên doanh của hai nhà thầu này, cũng không có chứng nhận của công chứng nhà nước hoặc cơ quan có thẩm quyền.

Hiện khu đất 2 bên đường cỏ dại mọc đầy

Theo quy định của Luật Đấu thầu, hai đơn vị liên doanh này không đảm bảo tư cách hợp lệ và sẽ bị loại. Tuy nhiên, tổ chuyên gia giúp việc đấu thầu của Ban quản lý DA vẫn chấp nhận cho họ trúng thầu. Tại gói thầu số 2, Tổ chuyên gia đã giúp cho 2 đơn vị được trúng thầu là Liên doanh Công ty TNHH Xây dựng Vạn Thành và Doanh nghiệp tư nhân Ánh Dung đơn phương điều chỉnh phần khối lượng cao hơn nhiều lần so với khối lượng trong hồ sơ mời thầu, nên giá trúng thầu của liên doanh này thấp hơn giá gói thầu 1,13%.

Vụ tiêu cực bị "chìm xuồng"

DA tuyến đường số 1 bị nhiều cơ quan thanh tra, kiểm tra và buộc ngừng thi công. Thế nhưng, vụ việc vẫn không xử lý dứt điểm. Theo kết luận Thanh tra tỉnh Trà Vinh, Giám đốc Sở GTVT tỉnh Trà Vinh Phan Thanh Sơn có dấu hiệu cố ý làm trái, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng và gây thất thoát ngân sách, tạo dư luận xấu trong xã hội. Ông Sơn có dấu hiệu tư lợi cá nhân, khi cố tình thực hiện tuyến đường số 1, với vị trí, quy mô trái chủ trương, sai quy hoạch. Ông Sơn có 7.340m² đất nằm trên tuyến đường đang thi công.

Ông Nguyễn Trung Hoàng, Giám đốc BQL các DA giao thông là đại diện chủ đầu tư, thành viên Tổ chuyên gia giúp việc đấu thầu, không làm hết trách nhiệm, để xảy ra nhiều sai phạm, như: DA sai chủ trương, sai quy hoạch, sai trình tự thủ tục, sai phạm trong quá trình xét thầu.

Tương tự, ông Trần Minh Hiếu, Phó Giám đốc BQL các DA giao thông, thành viên Tổ chuyên gia giúp việc, thiếu trách nhiệm, có dấu hiệu tư lợi cá nhân khi thực hiện DA với vị trí, quy mô trái chủ trương và sai quy hoạch.Ông Hiếu có 761m² đất và thân nhân có 774m² đất nằm trên tuyến đường đang triển khai. Thanh tra tỉnh Trà Vinh kiến nghị chuyển hồ sơ sai phạm của DA sang cơ quan điều tra. Sau đó, ông Sơn bị kỷ luật cảnh cáo, những cán bộ liên quan bị kiểm điểm nhắc nhở, rút kinh nghiệm. Ông Nguyễn Trung Hoàng giữ chức Phó Chủ tịch UBND tỉnh. Và đến nay, nhiều cơ quan tiếp tục thanh tra, kiểm tra nhưng chưa xử lý theo đúng pháp luật.

Sau khi tạm dừng một thời gian, tháng 2-2017, tỉnh Trà Vinh cho triển khai lại DA tuyến đường số 1. Sở GTVT tỉnh này được giao làm chủ đầu tư, ký kết hợp đồng với doanh nghiệp tư nhân (DNTN) Bình An thực hiện DA theo hình thức: Xây dựng - chuyển giao (BT). Theo hợp đồng ký kết, DA có vốn chủ sở hữu và tiến độ huy động là 25 tỷ đồng; vốn vay và tiến độ huy động là hơn 88 tỷ đồng. Tổng nguồn vốn do DNTN Bình An chịu trách nhiệm và đứng ra thi công. DA hoàn thành, nhà đầu tư sẽ được nhà nước giao đất để thu hồi vốn. Quỹ đất là số đất hai bên đường với diện tích 34.420m2, đơn giá đất ở giao nhà đầu tư là 2.632.000đ/m2. Cuối năm 2018, công trình thi công hoàn thành nhưng không thể quyết toán bàn giao.

Thanh tra tỉnh kết luận, doanh nghiệp vi phạm về đấu thầu, trình tự tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư, đấu giá đất chưa đúng theo quy định, các điều khoản miễn trừ theo mẫu... Thanh tra cảnh báo, tỉnh giao đất cho DNTN Bình An đổi công trình là không đúng với quy định pháp luật. UBND tỉnh xác định, tỉnh nợ DNTN Bình An số tiền 153 tỷ đồng.

Thật lạ lùng, ngày 27-12-2018, ông Nguyễn Trung Hoàng, Phó chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh có văn bản 4806 gởi các sở, ngành có liên quan đồng ý cho Trung tâm Phát triển Quỹ đất thuộc Sở TNMT tạm ứng 71 tỷ đồng từ nguồn phát triển quỹ đất tỉnh Trà Vinh để hoàn trả cho DN Bình An, nhà đầu tư DA tuyến đường số 1 phần thực hiện hoàn thành. Nguồn hoàn trả là đấu giá khu đất 34.420m2. Ngay ngày hôm sau, Trung tâm Phát triển Quỹ đất tỉnh Trà Vinh có văn bản gởi Quỹ phát triển đất tỉnh Trà Vinh tạm ứng 71 tỷ đồng trả cho DN Bình An.

Nhưng cho đến nay, vụ việc vẫn chưa được xử lý dứt điểm. DA tuyến đường số 1 có dấu hiệu sai phạm nối tiếp sai phạm.

Thiện Thảo