Tháo gỡ nút thắt trong xét tái định cư

Một góc khu tái định cư Lộc An - Bình Sơn, nơi bố trí tái định cư cho các hộ dân đủ điều kiện thuộc dự án Sân bay Long Thành. Ảnh: P.Tùng

Việc xác định thời điểm kết hôn trước thông báo thu hồi đất hay trước quyết định thu hồi đất và mối quan hệ của các cặp vợ chồng với hộ chính là “nút thắt” lớn nhất trong công tác xét, giải quyết tái định cư cho hộ phụ thuộc dự án Sân bay Long Thành.

* Bối rối xác định thời điểm để xét tái định cư

Tính đến cuối năm 2022, các cơ quan chức năng của H.Long Thành đã xét duyệt tái định cư cho gần 3,9 ngàn hộ dân thuộc dự án Sân bay Long Thành. Sau khi xét duyệt tái định cư, đến nay đã có hơn 3,6 ngàn hộ dân thuộc dự án đã được bố trí tái định cư.

Theo UBND H.Long Thành, thời gian qua, địa phương đã ưu tiên tập trung nguồn lực cho công tác xét tái định cư để người dân vùng dự án sớm ổn định cuộc sống mới. Tuy nhiên, quá trình xét tái định cư đang gặp phải vướng mắc về xét tái định cư hộ chính, hộ phụ ảnh hưởng đến tiến độ chung của toàn dự án.

Cụ thể, theo UBND H.Long Thành, vướng mắc lớn nhất trong xét tái định cư là xác định cặp vợ chồng “kết hôn trước thông báo thu hồi đất hay trước khi có quyết định thu hồi đất” và mối quan hệ của cặp vợ chồng này với hộ chính để xét tái định cư hộ phụ cho các hộ thuộc dự án Sân bay Long Thành.

Chủ tịch UBND H.Long Thành Lê Văn Tiếp cho biết, theo quy định của Luật Đất đai 2013, Nghị định số 47/2014/NĐ-CP về bồi thường đất khi Nhà nước thu hồi đất ở, chưa xác định căn cứ vào thời điểm kết hôn trước thông báo thu hồi đất hay trước quyết định thu hồi đất để xét, giải quyết bố trí chỗ ở cho hộ phụ.

Tuy nhiên, theo quy định tại Khoản 6, Điều 5 ban hành kèm theo Quyết định số 27/2020/QĐ-UBND (ngày 26-6-2020) của UBND tỉnh quy định, mỗi cặp vợ chồng có đăng ký kết hôn trước khi có thông báo thu hồi đất thì mới được xét tái định cư hộ phụ.

Chính vì vậy, đối với các trường hợp này, hiện nay, H.Long Thành vẫn chưa xác định được các trường hợp kết hôn trước khi có thông báo thu hồi đất hay trước khi có quyết định thu hồi đất để xét tái định cư.

* Chờ hướng dẫn để xử lý

Hiện nay, tiến độ chung của dự án Thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sân bay Long Thành đang bị chậm. Điều này cũng ảnh hưởng đến việc bàn giao đất của dự án cho chủ đầu tư. Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện, vướng mắc trong công tác xét tái định cư cho người dân cũng cần được xử lý sớm.

Ông Lê Văn Tiếp cho biết, đối với vướng mắc trong xác định thời điểm kết hôn trước thông báo thu hồi đất hay trước quyết định thu hồi đất và mối quan hệ của các cặp vợ chồng với hộ chính để xét tái định cư, H.Long Thành cũng đã có kiến nghị UBND tỉnh và các sở, ngành xem xét, cho ý kiến làm cơ sở cho địa phương thực hiện.

Trước kiến nghị của H.Long Thành, Phó chủ tịch UBND tỉnh Võ Tấn Đức cho biết, đã yêu cầu Sở Tư pháp rà soát các quy định pháp luật, xin ý kiến để giải quyết có lý, có tình sao cho phù hợp với thực tiễn và hoàn cảnh lịch sử vì rất nhiều hộ dân hy sinh quyền lợi để nhường đất làm sân bay Long Thành.

“Luật quy định nhưng có những điều phát sinh thì tổ giúp việc cho tỉnh phải linh hoạt, có ý kiến xác đáng với Trung ương để tránh thiệt thòi cho người dân…” - Phó chủ tịch UBND tỉnh Võ Tấn Đức cho hay.

Cũng theo Phó chủ tịch UBND tỉnh Võ Tấn Đức, điều kiện bắt buộc là phải có đăng ký kết hôn nhưng trên thực tế ở vùng nông thôn, trong những giai đoạn lịch sử, hoàn cảnh… không phải ai cũng có đăng ký kết hôn.

Theo UBND H.Long Thành, ngoài vướng mắc về việc xác định thời điểm kết hôn trước thông báo thu hồi đất hay trước quyết định thu hồi đất và mối quan hệ của các cặp vợ chồng với hộ chính để xét tái định cư, tại dự án Sân bay Long Thành cũng có các trường hợp mẹ (cha) nuôi con đơn thân (không có quan hệ hôn nhân), các trường hợp là thế hệ hiện đang sống chung (có giấy đăng ký kết hôn), các trường hợp đang xây dựng nhà trên đất của người khác. Các trường hợp này không đủ điều kiện bố trí tái định cư theo Quyết định số 27 của UBND tỉnh. Tuy nhiên, thực tế cần phải bố trí chỗ ở do các trường hợp này phải di chuyển chỗ ở.

Phạm Tùng