Tháo gỡ triệt để các rào cản, vướng mắc

Góp phần giải quyết các vấn đề của địa phương

Theo báo cáo, trong khoảng 3 năm trở lại đây (giai đoạn 2022 - 2024), các địa phương vùng trung du và miền núi phía Bắc đã thực hiện 86 nhiệm vụ KH-CN cấp quốc gia, triển khai mở mới 494 nhiệm vụ KH-CN cấp tỉnh. Các dự án hỗ trợ chuyển giao, ứng dụng công nghệ, tiến bộ kỹ thuật đã góp phần thay đổi phương thức sản xuất theo hướng hiện đại, tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, tạo việc làm, sinh kế cho người dân và bảo tồn, phát huy được các giá trị truyền thống.

Toàn cảnh Hội nghị giao ban khoa học và công nghệ Vùng Trung du và miền núi phía Bắc lần thứ XIX. Ảnh: L.Chi

Trong đó, tập trung chủ yếu vào việc nghiên cứu, ứng dụng và từng bước làm chủ được công nghệ chọn tạo các giống cây trồng, vật nuôi có năng suất cao, chất lượng tốt, kháng bệnh, chống chịu với điều kiện bất thuận và ứng dụng vào sản xuất; bảo tồn, khai thác, phát triển một số nguồn gene cây trồng, vật nuôi, dược liệu, vi sinh vật quý hiếm, có giá trị ứng dụng cao. Tiêu biểu như Hà Giang xây dựng hai vườn bảo tồn cây thuốc; tỉnh Phú Thọ xây dựng phần mềm quản lý dữ liệu cây trồng trên nền tảng web và ứng dụng hệ thống thông tin địa lý toàn cầu (công nghệ GIS) lập các bản đồ chuyên đề trồng trọt, bảo vệ thực vật; tỉnh Lạng Sơn ứng dụng KH-CN nâng cao giá trị, phát triển bền vững một số sản phẩm OCOP như hồng Vành khuyên, quýt Tràng Định, chè dưới tán hồi huyện Bình Gia, gà Vạn Linh...

Có thể nói, hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học và phát triển công nghệ trong vùng trung du và miền núi phía Bắc đã có sự chuyển biến tích cực, bám sát hơn các yêu cầu thực tiễn, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển sản xuất kinh doanh và theo nhu cầu của địa phương. Với sự tham gia đối ứng của người dân và doanh nghiệp đã tác động mạnh mẽ đến hoạt động xã hội hóa cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KH-CN và ĐMST), nâng cao nhận thức về vai trò của KH-CN và ĐMST với các cấp, các ngành và Nhân dân trong Vùng.

Bên cạnh đó, hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST và thị trường KH-CN tiếp tục được đẩy mạnh phát triển. Nhiều cơ chế, chính sách được ban hành, hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST hoạt động hiệu quả. Tỉnh Bắc Giang đã tổ chức thành công chuỗi sự kiện Techfest Bắc Giang năm 2023, kết nối hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST của tỉnh Bắc Giang với các tỉnh Tuyên Quang, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Bắc Kạn...; Techfest đã được nhiều địa phương tổ chức hiệu quả như Sơn La, Cao Bằng...

Cùng với đó, công tác quản lý hoạt động KH-CN về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, sở hữu trí tuệ, ứng dụng năng lượng nguyên tử, quản lý an toàn bức xạ và hạt nhân... tại các địa phương tiếp tục được đổi mới về nội dung, phương thức hoạt động, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và đáp ứng nhu cầu thực tiễn. Hoạt động đối ngoại và hợp tác, liên kết vùng tiếp tục được các địa phương quan tâm, chú trọng.

Trọng tâm sửa đổi, bổ sung Luật Khoa học và Công nghệ

Tại Hội nghị giao ban vùng có rất nhiều giải pháp được các nhà quản lý, nhà hoạch định chính sách, nhà khoa học đưa ra nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng Trịnh Trường Huy cho rằng, những kết quả đạt được về kinh tế, xã hội thời gian qua có sự đóng góp quan trọng của KH-CN và ĐMST. Nhiều dự án KH-CN được thực hiện gắn với thực tiễn, có tính cấp thiết, phù hợp với địa phương.

Ở góc nhìn quản lý ngành, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lào Cai Nguyễn Mạnh Hồng đề nghị, Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số quy định tại Nghị định số 70/2018/NĐ-CP ngày 15.5.2018, trong đó quy định xử lý đối với các tài sản được hình thành thông qua triển khai thực hiện nhiệm vụ KH-CN không đủ điều kiện là tài sản cố định; cùng với đó ban hành thông tư quy định quản lý nhiệm vụ KH-CN sử dụng ngân sách nhà nước cấp tỉnh, cấp cơ sở; quy định về định mức kinh tế - kỹ thuật có liên quan...

Đại diện Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bắc Giang đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ sớm ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn liên quan đến quản lý các nhiệm vụ KH-CN địa phương; hỗ trợ, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp KH-CN phát triển, tiếp cận nguồn vốn Quỹ phát triển KH-CN của Trung ương.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Hoàng Minh đánh giá cao nỗ lực và các kết quả hoạt động KH-CN và ĐMST các địa phương. Thứ trưởng Hoàng Minh mong muốn các tỉnh tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ hoàn thiện chính sách về KH-CN và ĐMST, trọng tâm là sửa đổi, bổ sung Luật Khoa học và Công nghệ. Cùng với đó, ưu tiên bố trí kinh phí, tăng cường đầu tư nâng cao tiềm lực KH-CN địa phương; thực hiện hiệu quả các chương trình, nhiệm vụ KH-CN phục vụ trực tiếp mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, đẩy mạnh phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST, phát triển thị trường và doanh nghiệp KH-CN. Quan tâm triển khai cải thiện bộ Chỉ số ĐMST cấp địa phương...

LINH CHI