Tháo gỡ vướng mắc, tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công khu vực miền Trung

Quảng Nam đang triển khai nhiều giải pháp nhằm đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công. Trong ảnh là dự án hoàn thiện đường 129 (Quảng Nam).

Nhiều khó khăn, vướng mắc

Mới đây, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cùng Tổ công tác số 1 đã có buổi làm việc với 9 địa phương thuộc khu vực miền Trung - Nam Trung Bộ gồm: TP. Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận để kiểm tra, đôn đốc tiến độ và tháo gỡ khó khăn trong giải ngân vốn đầu tư công năm 2025.

Đánh giá về tình hình phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công 5 tháng đầu năm 2025, theo Bộ Tài chính, ước giải ngân đến ngày 31/5/2025 của cả nước đạt 24,1% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao; ước giải ngân tính đến ngày 31/5/2025 của 9 địa phương miền Trung - Nam Trung Bộ (thuộc Tổ công tác số 1) đạt 26,7% kế hoạch được Thủ tướng giao, cao hơn mức trung bình của cả nước.

So với kết quả 4 tháng đầu năm, ước giải ngân đến ngày 31/5/2025 của 9 địa phương thuộc Tổ công tác số 1 đã có sự tăng tốc tích cực, cao hơn bình quân chung cả nước. Tuy nhiên, báo cáo của các địa phương cho thấy, vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc tồn tại kéo dài, làm ảnh hưởng đến công tác triển khai thực hiện và giải ngân các dự án.

Cụ thể, để phù hợp với cơ cấu bộ máy chính quyền 2 cấp, một số dự án đầu tư, sửa chữa trụ sở, nhà làm việc phải tạm dừng khởi công hoặc đang trong quá trình rà soát để điều chỉnh mục tiêu, quy mô, sự cần thiết đầu tư, dẫn đến không tiếp tục bố trí vốn thực hiện dự án để tránh lãng phí.

Ngoài ra, trong quá trình thực hiện gặp nhiều khó khăn vướng mắc như đối với các dự án ODA chậm giải ngân do đang điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh tổng mức đầu tư vì tăng chi phí đền bù.

Bên cạnh đó, nhiều dự án đang triển khai thực hiện vướng đền bù, giải phóng mặt bằng, trọng tâm là xác định nguồn gốc đất, xác định giá đất, người dân chưa đồng thuận với phương án bồi thường, tái định cư; khó khăn trong việc xây dựng bảng giá đất do sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh theo quy định của Luật Đất đai 2024... Nguồn cung cấp nguyên vật liệu hạn chế (đặc biệt là đất, cát đắp, nhựa đường) do triển khai thi công đồng loạt nhiều công trình giao thông lớn, giá nguyên vật liệu tăng đột biến so với thời điểm mời thầu làm tăng chi phí dự án…

Hạn chế để dự án chờ mặt bằng

Ông Lê Văn Dũng - Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, để đẩy mạnh công tác giải ngân vốn đầu tư công UBND tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp. Cụ thể, tăng cường hoạt động của các tổ công tác kiểm tra, đôn đốc giải ngân vốn đầu tư công do chủ tịch và các phó chủ tịch UBND các cấp làm tổ trưởng. Tập trung giải quyết các vướng mắc kéo dài trong thời gian qua về công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, khuyến khích các tổ chức chính trị - xã hội tuyên truyền vận động nhân dân về công tác giải phóng mặt bằng.

Tỉnh cũng đẩy nhanh tiến độ giải quyết các thủ tục hành chính, tháo gỡ khó khăn về nguồn nguyên liệu, đặc biệt là nguồn nguyên liệu đất đắp và cát xây dựng; kiểm soát tình trạng biến động giá nguyên, nhiên vật liệu xây dựng và xử lý nghiêm các hành vi đầu cơ, nâng giá trục lợi, tạo khan hiếm giả, liên kết giữa các chủ mỏ vật liệu để nâng giá. Các mỏ vật liệu đẩy nhanh tiến độ khai thác và tổ chức bình ổn giá. Đồng thời, chủ động rà soát và điều chỉnh hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch vốn năm 2025 đối với các dự án có tỷ lệ giải ngân thấp để điều chuyển sang các dự án có nhu cầu bổ sung vốn ngay trong quý II/2025.

Để triển khai đảm bảo tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 đạt mục tiêu 100% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, đại diện các bộ, ngành Trung ương trong Tổ Công tác số 1 đã trao đổi, đưa các giải pháp yêu cầu các địa phương thực hiện.

Cụ thể, các địa phương cần quyết liệt chỉ đạo, tổ chức triển khai các nhiệm vụ liên quan đến quản lý và sử dụng vốn đầu tư công còn dang dở của các chương trình, dự án như lập kế hoạch, thẩm định, giải phóng mặt bằng, thực hiện dự án, nghiệm thu khối lượng, thanh toán... Các địa phương tích cực chỉ đạo rà soát, điều chỉnh kế hoạch vốn từ cấp huyện cũ sang cấp tỉnh hoặc xuống cấp xã; các hồ sơ pháp lý phải được bàn giao rõ ràng, các chủ đầu tư và ban quản lý dự án phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành ở các cấp để bảo đảm tính liên tục, hạn chế để xảy ra tình trạng đứt gãy, gián đoạn trong việc triển khai thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công các nhiệm vụ, dự án.

Các tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc giải phóng mặt bằng, huy động sự vào cuộc của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền và cả hệ thống chính trị; xác định công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng là nút thắt trong quy trình triển khai dự án cần phải tập trung tháo gỡ, hạn chế mức thấp nhất tình trạng dự án chờ mặt bằng. Đồng thời, xây dựng kế hoạch giải ngân và yêu cầu chủ đầu tư báo cáo tiến độ giải ngân theo từng tháng, quý; cắt giảm kế hoạch vốn của các dự án giải ngân chậm để bổ sung cho các dự án khác có khả năng giải ngân tốt và có nhu cầu đây nhanh tiến độ, đặc biệt là các dự án quan trọng, cấp bách, các dự án hạ tầng chiến lược.

Đối với khó khăn liên quan đến các dự án ODA, các cơ quan chủ quản, chủ dự án bám sát tiến độ thực hiện dự án và tiến độ điều chỉnh dự án, chỉ đạo tập trung đẩy mạnh giải ngân các dự án đã hoàn tất các thủ tục đầu tư, công tác đấu thầu, ký kết hợp đồng; phối hợp với Bộ Tài chính để kịp thời trao đổi với nhà tài trợ trong trường hợp có vướng mắc phát sinh.

Thành Chung