Thắp lửa đam mê ngoại ngữ của trẻ với SGK theo định hướng Chương trình GDPT mới

.t1 { max-width: 100%; }

Trong kỷ nguyên hội nhập, việc học thêm ngoại ngữ mang lại cho học sinh nhiều lợi thế và mở rộng cơ hội nghề nghiệp hơn. Ngày nay, không chỉ tập trung vào các chứng chỉ tiếng Anh như IELTS, TOEIC, TOEFL,..., nhiều ngoại ngữ khác cũng được các nhà tuyển dụng rất ưa chuộng, trở thành lựa chọn phổ biến và thu hút sự quan tâm của nhiều học sinh Việt Nam.

Nhịp cầu đưa học sinh Việt Nam đến gần hơn với thế giới

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Thạc sĩ Khuất Hà Thu - giảng viên Khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Nhật Bản, Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết: Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, bên cạnh các quốc gia sử dụng tiếng Anh, nhiều nước khác trên thế giới có nền kinh tế thịnh vượng và bản sắc văn hóa độc đáo cũng trở thành điểm đến hấp dẫn cho học sinh, sinh viên Việt Nam tìm kiếm cơ hội học tập, làm việc và mở rộng giao lưu quốc tế.

Vì vậy, việc thúc đẩy học ngoại ngữ khác như tiếng Nhật, tiếng Pháp, tiếng Trung Quốc,... trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018 hiện nay là vô cùng cần thiết, phù hợp với xu thế. Điều này giúp thế hệ trẻ có thêm hành trang hữu ích để tiếp cận với thị trường lao động quốc tế và tư duy hội nhập thế giới.

Gửi gắm lời khuyên tới các em học sinh, cô Hà Thu chia sẻ, khi bắt đầu học một ngôn ngữ mới, điều quan trọng nhất là cần duy trì niềm yêu thích với ngôn ngữ này. Khi có hứng thú, các em sẽ tập trung vào bài giảng của các thầy cô trên lớp, cũng như chủ động khám phá, tìm hiểu thêm ngoài phạm vi lớp học, từ đó tiếp thu hiệu quả khả năng giao tiếp.

Để nuôi dưỡng niềm yêu thích với ngoại ngữ đó, học sinh có thể rèn luyện kỹ năng nghe, nói thông qua nhiều nguồn tài liệu sinh động như phim hoạt hình, truyện tranh, bài hát thiếu nhi và trò chơi tương tác.

Ví dụ như đối với các em bắt đầu làm quen với tiếng Nhật, bộ phim “Chú mèo máy Doraemon” giúp các em tiếp cận ngoại ngữ một cách tự nhiên nhờ những câu thoại đơn giản, dễ hiểu và nội dung gần gũi. Nhiều bộ phim hoạt hình khác cũng góp phần khơi gợi hứng thú học tập, giúp trẻ làm quen với cách phát âm, ngữ điệu và mở rộng vốn từ vựng hiệu quả.

Từng tham gia đánh giá quá trình giảng dạy thử nghiệm tiếng Nhật cùng các giáo viên trường tiểu học và trung học cơ sở, cô Khuất Hà Thu nhận thấy, sách giáo khoa môn Tiếng Nhật theo Chương trình giáo dục phổ thông mới của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam được thiết kế với tính trực quan cao, sử dụng màu sắc sinh động và lồng ghép nhiều câu chuyện hấp dẫn nhằm khơi gợi hứng thú học tập.

Phương pháp giảng dạy được đổi mới, xây dựng theo định hướng “input trước, output sau”, tức là tập trung phát triển kỹ năng nghe và đọc cho học sinh trước khi chuyển sang rèn luyện kỹ năng nói và viết. Cách tiếp cận này giúp các em hấp thụ ngôn ngữ một cách tự nhiên, tương tự như cách trẻ em học tiếng mẹ đẻ bằng việc lắng nghe, tiếp nhận thông tin, ghi nhớ và dần hình thành khả năng diễn đạt. Từ đó tạo nền tảng vững chắc để phát triển kỹ năng nói và viết một cách trôi chảy hơn.

Mặt khác, hệ thống kiến thức trong bộ sách còn tích hợp các yếu tố văn hóa bản địa, giúp học sinh hiểu thêm về đất nước, con người nơi đây. Các bài học xoay quanh những nội dung quen thuộc như ăn uống, trường học, gia đình, vui chơi,... Đội ngũ biên soạn sách gồm các giảng viên đầu ngành, giàu kinh nghiệm giảng dạy ngoại ngữ và có nhiều năm trong công tác đào tạo, nhờ đó nội dung được xây dựng bài bản, phù hợp với trình độ của học sinh.

Các cuốn sách giáo khoa Tiếng Nhật Ngoại ngữ 1 và Ngoại ngữ 2 của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Ảnh: Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.

Cùng chia sẻ về vấn đề này, Phó giáo sư, Tiến sĩ Ngô Minh Thủy - Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển Văn hóa, Ngôn ngữ và Giáo dục (CLEF), Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Nhật Bản, Tổng chủ biên của hai bộ sách giáo khoa Tiếng Nhật (Ngoại ngữ 1, Ngoại ngữ 2) của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cho hay:

“Nhằm mục đích đáp ứng nhu cầu đa dạng của xã hội về đào tạo nguồn nhân lực, học sinh phổ thông Việt Nam bắt buộc phải học một ngoại ngữ (gọi là Ngoại ngữ 1) và được tự chọn thêm ít nhất một ngoại ngữ khác (gọi là Ngoại ngữ 2).

Ngoại ngữ 1 (gồm: Tiếng Anh, Tiếng Pháp, Tiếng Trung Quốc, Tiếng Nga, Tiếng Nhật, Tiếng Hàn, Tiếng Đức) là môn học bắt buộc từ lớp 3 đến lớp 12. Ngoại ngữ 2 (gồm: Tiếng Anh, Tiếng Pháp, Tiếng Nga, Tiếng Trung Quốc, Tiếng Đức, Tiếng Nhật, Tiếng Hàn) là môn học tự chọn, có thể tổ chức dạy học bắt đầu từ lớp 6 và kết thúc ở bất kì lớp nào, tùy theo nhu cầu của học sinh và khả năng đáp ứng của cơ sở giáo dục”.

Phó giáo sư, Tiến sĩ Ngô Minh Thủy - Tổng chủ biên của hai bộ sách giáo khoa Tiếng Nhật (Ngoại ngữ 1, Ngoại ngữ 2) của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Ảnh: NVCC.

Đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông 2018, điểm đổi mới của bộ sách giáo khoa là cách xây dựng kiến thức theo hệ thống kỹ năng giao tiếp. Những kỹ năng nghe, nói, đọc, viết được lồng ghép vào các tình huống, ngữ cảnh, chủ đề phù hợp, dễ dàng ứng dụng vào thực tế.

Cấu trúc bài học liên kết nhất quán, chặt chẽ với nhau, tạo sự logic liền mạch giữa các nội dung. Ngoài ra, chú trọng yếu tố văn hóa giúp học sinh hòa nhập trong môi trường đa văn hóa, trên nền tảng hiểu biết và trân trọng văn hóa Việt Nam.

Khơi dậy niềm đam mê chinh phục ngoại ngữ trong thế hệ trẻ

Theo thầy Đào Mạnh Cường - giáo viên dạy môn Tiếng Hàn công tác tại Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Việt Đức (Hà Nội), để hoạt động giảng dạy môn Tiếng Hàn cho các em học sinh đạt được hiệu quả cao, đội ngũ các thầy, cô giáo nên kết hợp nhiều phương pháp sư phạm phong phú, đa dạng.

Một là, xây dựng bài giảng sinh động, hấp dẫn qua các hình ảnh, video, âm thanh, trò chơi tương tác để tạo hứng thú cho học sinh. Giáo viên nên lấy hình ảnh trong bộ sách giáo khoa để học sinh thấy quen thuộc và hiểu được các tình huống hội thoại trong chương trình học; đồng thời có thể sử dụng các hình ảnh khác ở trên internet nhưng phải đồng bộ để bài giảng được mạch lạc.

Hai là, cần tích hợp, lồng ghép các yếu tố văn hóa, lịch sử, ẩm thực, phong tục tập quán,... của đất nước đó vào bài giảng để tạo hứng thú trong học tập.

Ba là, nên phân hóa bài giảng khi lớp có sĩ số đông hoặc trình độ học sinh không đồng đều, khó trong việc làm bài tập nhóm. Giáo viên cần thiết kế hoạt động phù hợp với từng nhóm học sinh, đảm bảo học sinh yếu được hỗ trợ và học sinh giỏi được thử thách.

Bốn là, giáo viên cần xem xét kỹ đến mục tiêu đầu ra của mỗi bài học trong sách giáo khoa định hướng, để từ đó soạn giáo án đúng theo yêu cầu của chương trình. Ngoài ra, các bài luyện tập cần tích hợp dưới dạng trắc nghiệm, giúp học sinh không chỉ củng cố kiến thức mà còn làm quen với định dạng đề thi vào lớp 10 và tốt nghiệp trung học phổ thông.

Chia sẻ lời khuyên tới học sinh theo đuổi tiếng Hàn, thầy Mạnh Cường nhấn mạnh, các em cần nắm vững bảng chữ cái Hangeul. Đây là nền tảng quan trọng, xuyên suốt từ học kỳ I lớp 6 đến các năm học sau. Nếu không ghi nhớ tốt từ đầu, việc học tiếng Hàn sau này có thể gặp nhiều khó khăn. Các em cũng cần cải thiện kỹ năng nghe nói, tra từ điển Naver để rèn phát âm chuẩn từ người bản ngữ, xây dựng thói quen dành ra 10 phút mỗi ngày để ghi nhớ sâu 3-5 từ vựng, kết hợp rèn luyện kỹ năng viết,...

Thầy Đào Mạnh Cường nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lan tỏa văn hóa Hàn Quốc để khơi gợi niềm yêu thích tiếng Hàn trong các em học sinh. Ảnh: NVCC.

Thầy Mạnh Cường cũng cho biết thêm, là nguồn tài nguyên hữu ích, bộ sách giáo khoa Tiếng Hàn của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam có thiết kế hiện đại, hình ảnh minh họa bắt mắt, màu sắc tươi sáng, bố cục rõ ràng, sắp xếp khoa học và logic, lồng ghép văn hóa của đất nước Hàn Quốc khéo léo, tạo hứng thú học tập cho các em.

Về nội dung, thầy Cường đánh giá bộ sách bám sát Chương trình giáo dục phổ thông 2018 theo định hướng của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đảm bảo mục tiêu phát triển năng lực ngôn ngữ toàn diện (nghe, nói, đọc, viết) cho học sinh; có nội dung ôn tập định kỳ để giáo viên có thêm thời gian tổ chức hoạt động củng cố kiến thức cho người học; cân bằng giữa lý thuyết ngữ pháp, từ vựng với bài tập thực hành; chủ điểm đa dạng, phù hợp sở thích và nhu cầu của học sinh.

Về định hướng cho người dạy và học, bộ sách cung cấp đầy đủ tài liệu hướng dẫn giảng dạy, gợi ý hoạt động trên lớp và các bài kiểm tra đánh giá, giúp giáo viên tiết kiệm thời gian chuẩn bị bài giảng. Định hướng rõ ràng cho học sinh theo lộ trình từ cơ bản đến nâng cao, dễ dàng theo dõi, khuyến khích tư duy chủ động sáng tạo và áp dụng kiến thức ngoại ngữ vào thực tế.

Lưu Diễm