Thắp lửa yêu văn trong lòng học trò

Gần 20 năm gắn bó với nghề dạy học, cô giáo Phạm Thị Thanh Hiền - giáo viên Ngữ văn Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Lý Tự Trọng (phường Nghĩa Lộ, tỉnh Lào Cai) luôn tâm niệm rằng “Ngữ văn không đơn thuần là môn học mà để dạy làm người, dạy cách cảm, cách nghĩ và bộc lộ bản thân”. Bởi vậy, cô đã không ngừng tìm tòi, đổi mới thắp lên trong học trò niềm yêu thích văn chương và hướng tới điều tốt đẹp.

Gắn bó với môn Ngữ văn, cô Hiền hiểu rằng, nhiều học trò ngại học Văn và cho rằng môn này trừu tượng, phải có tố chất mới yêu thích được. Để xóa tư duy ấy, cô chọn cách đưa Ngữ văn đến “gần” học trò bằng cách nhẹ nhàng khơi gợi cảm xúc để tiết học không khô khan, là hành trình khám phá cái đẹp của ngôn từ, của con người và cuộc sống. Tình yêu nghề và tinh thần sáng tạo cộng hưởng, cô đã chủ động nghiên cứu, đưa ra sáng kiến thiết thực, mang tính khoa học, giàu tính nhân văn và thiết thực trong giảng dạy.

Cô giáo Phạm Thị Thanh Hiền luôn ý thức về sự sáng tạo trong nghề giáo.

Năm học 2023 - 2024, cô Hiền có sáng kiến “Rèn luyện kỹ năng nói và nghe qua dạy học văn bản truyện cho học sinh trung học cơ sở”. Theo cô Hiền, tiết học văn bản truyện chính để giáo viên vừa dạy học sinh đọc, hiểu văn bản, vừa tạo cơ hội để các em luyện nói, nghe, trao đổi và phản biện.

Trong vai trò là người dẫn dắt, cô tổ chức lớp học thành không gian đối thoại: học sinh được trình bày suy nghĩ, tranh luận, bảo vệ ý kiến của mình. Cứ thế, qua mỗi giờ học, các em thêm tự tin, biết cách nói sao cho thuyết phục và lắng nghe người khác với sự tôn trọng.

Sáng kiến của cô sử dụng linh hoạt phương pháp dạy học tích cực: xây dựng tình huống, đóng vai, trò chơi ô chữ, hoạt động nhóm… giúp giờ học sinh động, phát huy khả năng sáng tạo, diễn đạt và năng lực hợp tác của học sinh.

Nhiều học trò của cô Phạm Thị Thanh Hiền ngày một thêm yêu thích môn Ngữ văn.

Nhờ cách tiếp cận ấy, học sinh hứng thú hơn với môn Văn, được sống với từng nhân vật trong từng câu chuyện, biết bày tỏ, diễn giải, lắng nghe, nắm bắt vấn đề. Học sinh từng e ngại, rụt rè đã tự tin phát biểu, trình bày quan điểm; nhiều em đã chủ động thể hiện năng khiếu ngôn ngữ, sáng tạo trong trình bày bố cục bài nói của mình. Kĩ năng nói, nghe của học trò được rèn một cách tự nhiên như thế trong mỗi tiết văn của cô Hiền.

Năm học 2024 - 2025, cô Hiền một lần nữa khẳng định sáng tạo với sáng kiến “Một số giải pháp rèn kỹ năng viết bài văn kể chuyện theo yêu cầu cần đạt của chương trình Ngữ văn 2018”. Cô nhận thấy việc viết văn của học sinh thường là hoàn thành bài viết để nộp, ít chú trọng đến quá trình viết.

Vì thế, làm thế nào để học sinh thấy viết là niềm vui, là hành trình tự khám phá? Từ câu hỏi ấy, cô Hiền đã áp dụng cách dạy viết theo quy trình: hiểu đề, thu thập thông tin, lập dàn ý, viết câu - đoạn, chỉnh sửa, đánh giá và chia sẻ; để học sinh hiểu rằng “viết là hành trình suy nghĩ, không phải nhiệm vụ”. Cô khuyến khích học sinh đọc lại, chỉnh sửa bài của mình và bài của bạn, trao đổi cùng tiến bộ.

Cô giáo Phạm Thị Thanh Hiền hướng học sinh đến việc thấy viết là niềm vui.

Trong giờ học của cô, hoạt động trả bài là buổi chia sẻ bài viết, học sinh tự nói về cảm hứng của mình, cách xử lý chi tiết, ý tưởng và cách thể hiện. Nhờ vậy, các em không chỉ viết tốt hơn còn học cách tôn trọng góc nhìn của người khác, cách phản biện văn minh và biết nâng niu giá trị của ngôn từ. Học sinh đã hình thành thói quen đọc - nghĩ - viết một cách hứng thú, độc lập, sáng tạo, từ đó phát triển tốt hơn về năng lực ngôn ngữ, tư duy và cảm xúc.

Sáng kiến “Một số giải pháp rèn kỹ năng viết bài văn kể chuyện theo yêu cầu cần đạt của chương trình Ngữ văn 2018” của cô giáo Phạm Thị Thanh Hiền được áp dụng hiệu quả tại Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Lý Tự Trọng.

Hai sáng kiến của cô giáo Phạm Thị Thanh Hiền được áp dụng hiệu quả tại Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Lý Tự Trọng và một số trường học trên địa bàn. Kết quả không chỉ thể hiện ở điểm số môn học mà ở sự thay đổi trong từng học sinh khi các em chủ động thích học môn Ngữ văn.

Được Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen, cô giáo Phạm Thị Thanh Hiền thêm động lực để nỗ lực vì học trò.

Những sáng kiến của cô giáo Phạm Thị Thanh Hiền không chỉ góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn Ngữ văn mà còn minh chứng cho tinh thần đổi mới trong giáo dục hiện nay: lấy người học làm trung tâm, hướng đến phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất học sinh. Mỗi giờ học đã tạo ra không gian học tập để học sinh học tốt và hướng tới điều vẹn tròn trong nhân cách. Đó chính là giá trị bền vững của nghề “gieo chữ - trồng người”.

Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh mà cô giáo Phạm Thị Thanh Hiền được nhận tháng 6/2025 vì có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua yêu nước năm học 2024 - 2025 thật sự là phần thưởng xứng đáng cho nhiệt huyết với nghề và nỗ lực vì học trò của cô.

Thu Hạnh