Thay đổi lập trường

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: IRNA/TTXVN

Những chuyển động gần đây giữa hai quốc gia đối đầu khiến giới quan sát đặc biệt lưu tâm. 2 ngày trước tuyên bố của ông Donald Trump, cố vấn của giáo chủ Iran, ông Ali Shamkhani, loan báo Tehran sẵn sàng chấp nhận một thỏa thuận với Washington về chương trình hạt nhân Iran, để đổi lấy việc các lệnh trừng phạt được dỡ bỏ ngay lập tức.

Báo The Guardian lưu ý ông Shamkhani là cố vấn chính trị cấp cao của giáo chủ Iran Ali Khamenei cả về vấn đề hạt nhân và quân sự. Về phía Mỹ, Nhà Trắng vừa duy trì “áp lực tối đa”, vừa đưa ra những tín hiệu hòa hoãn.

Tổng thống Mỹ chọn một nhân vật thân tín là ông Steve Witkoff, Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về vấn đề Trung Đông, dẫn đầu phái đoàn đàm phán với Iran. Tổng thống Donald Trump cũng đã sa thải Cố vấn An ninh quốc gia Mike Waltz, người chủ trương giải quyết vấn đề hạt nhân Iran bằng sức mạnh quân sự.

Hơn nữa, trong chuyến công du của ông Donald Trump đến 3 nước Saudi Arabia, Qatar và Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất thu về những hợp đồng trị giá trên dưới 1.000 tỷ USD vừa qua, cả ba quốc gia này đều phản đối giải pháp quân sự để đối phó tham vọng hạt nhân của Iran.

Dù vậy, hai bên vẫn tồn tại nhiều bất đồng sâu sắc. Mỹ tuyên bố Iran cần chấm dứt hoạt động làm giàu uranium, một quan điểm mà phía Iran xem là “lằn ranh đỏ”, nhấn mạnh sẽ không từ bỏ quyền làm giàu uranium trên lãnh thổ của mình.

Tehran đã thể hiện thiện chí là giảm mức độ làm giàu uranium ở mức độ cao để có thể chế tạo vũ khí nguyên tử nhưng không chấp nhận mức tồn kho thấp hơn so với thỏa thuận đạt được với các cường quốc thế giới năm 2015 - được gọi là Kế hoạch Hành động chung toàn diện mà ông Donald Trump đã rút khỏi vào năm 2018. Một nguồn tin từ Iran cho biết, dù Tehran sẵn sàng đưa ra những gì họ cho là nhượng bộ, nhưng Mỹ không sẵn sàng dỡ bỏ các lệnh trừng phạt chính, chưa thể hiện thiện chí tương xứng…

Không ai dám chắc là Mỹ và Iran đã sẵn sàng mở ra một chương mới trong bang giao, nhưng trước mắt, rõ ràng ưu tiên ngoại giao đang lấn át lập trường cứng rắn với Iran.

MINH CHÂU