Thấy gì từ loại vũ khí đặc biệt đang định hình lại cục diện chiến sự Nga-Ukraine?

Một mùi hôi nồng, ngai ngái và thối rữa như lan tỏa từ vết thương chưa lành của chiến tranh bao trùm thị trấn Rodynske. Chỉ vài phút sau khi chúng tôi có mặt ở rìa thị trấn, nguồn gốc của mùi ấy hiện rõ: một quả bom lượn nặng 250kg đã xé toạc tòa nhà hành chính, phá nát ba khu dân cư lân cận. Chúng tôi đến vào ngày hôm sau nhưng khói vẫn âm ỉ bốc lên từ nhưng đống đổ nát.

Từ bên rìa thị trấn, tiếng pháo rền và đạn nổ lẫn với tiếng cánh quạt quay từ những chiếc máy bay không người lái, quân đội Ukraine đang đánh chặn từng bóng đen từ trên trời. Rodynske nằm cách Pokrovsk khoảng 15 km về phía Bắc – một thành phố hiện bị Nga bao vây. Từ mùa thu năm ngoái, Moscow đã cố gắng tiếp cận Pokrovsk từ phía nam nhưng các tuyến phòng thủ của Ukraine vẫn đứng vững.

Thị trấn Rodynske hoang tàn sau các cuộc đụng độ giữa quân đội Nga-Ukraine. Ảnh: BBC

Hiện nay, chiến thuật của Nga đã thay đổi. Không còn xung phong trực diện, họ siết vòng vây, cắt đứt huyết mạch tiếp tế. Trong khi nỗ lực ngoại giao nhằm đạt được một lệnh ngừng bắn đang ngừng trệ, Moscow vẫn tiếp tục đẩy mạnh các chiến dịch quân sự và đạt được những kết quả quân sự rõ rệt nhất kể từ tháng 1/2025. Rodynske là một ví dụ điển hình.

Chúng tôi chưa kịp rời khỏi xe thì tiếng vo ve đặc trưng vang lên trên đầu — máy bay không người lái của Nga đã phát hiện sự hiện diện của chúng tôi. Cả nhóm lao tới nơi ẩn náu gần nhất: một cái cây đơn độc. Chúng tôi ép sát vào thân gỗ, mong vòm lá có thể che giấu chúng tôi khỏi mắt thần điện tử. Rồi một tiếng nổ rền vang, đó là tiếng nổ từ một chiếc UAV khác đã va chạm vào mục tiêu cách đó không xa. Trên đầu, con mắt thần kia vẫn lơ lửng.

Việc Rodynske nằm trong tầm hoạt động của UAV Nga hé lộ một điều đáng ngại: các điểm phóng đã ở rất gần, có thể từ khu vực mới bị chiếm dọc con đường chính nối Pokrovsk và Kostyantynivka. Sau nửa giờ ẩn nấp, khi bầu trời trở lại im lặng, chúng tôi phóng xe ra khỏi thị trấn. Trên đường, một cột khói bốc lên từ xa, có lẽ là từ xác của một UAV vừa bị bắn rơi.

Chúng tôi đến Bilytske, lùi xa hơn khỏi tiền tuyến. Tại đây, một dãy nhà trở thành đống đổ nát sau đòn tấn công tên lửa của Nga đêm qua.

Tại một vị trí an toàn, chúng tôi gặp đơn vị pháo binh của Lữ đoàn tấn công số 5.

“Cường độ tấn công của Nga đang tăng mạnh. Tên lửa, súng cối, UAV – họ tung vào chiến trường tất cả những gì có thể để có thể cắt đứt tuyến đường tiếp tế Pokrovsk của chúng tôi,” Serhii, một binh sĩ, nói.

Đơn vị anh đã đợi ba ngày để có mây che hoặc gió lớn – chỉ để di chuyển an toàn dưới bóng UAV.

UAV gắn sợi quang. Ảnh: BBC

Trong cuộc chiến liên tục biến động, công nghệ không ngừng sản sinh những mối đe dọa mới – điển hình là UAV dẫn sợi quang: một máy bay không người lái nhỏ gắn liền với cuộn cáp dài hàng chục kilomet, nối trực tiếp từ thân máy bay đến bộ điều khiển dưới mặt đất.

“Tín hiệu không truyền qua sóng vô tuyến, mà đi qua cáp vật lý. Điều này khiến thiết bị gây nhiễu của chúng tôi vô tác dụng”, một kỹ sư UAV có biệt danh Moderator thuộc Lữ đoàn Jaeger số 68 giải thích.

Sự xuất hiện của UAV cáp quang gần như đã vô hiệu hóa các hệ thống tác chiến điện tử. Ukraine đang chạy đua sản xuất thêm loại vũ khí này nhưng quân đội Nga đã đi trước một bước.

“Chúng có thể bay thấp, len lỏi qua cửa sổ, thậm chí vào trong nhà tìm mục tiêu”, Venia, một phi công, cho biết.

“Chúng tôi đùa rằng nên mang theo kéo để cắt dây”, Serhii nói, khẽ cười mà đôi mắt vẫn không giấu được sự căng thẳng.

Máy bay không người lái sử dụng dây cáp sợi quang cũng không phải không có nhược điểm: chúng bay chậm và dễ bị vướng vào các chướng ngại vật như cành cây hay bụi rậm. Thế nhưng, khi những thiết bị này xuất hiện với mật độ dày đặc, hành trình đưa binh lính ra vào các vị trí tiền tuyến lại trở thành hành động nguy hiểm hơn việc đụng độ trực tiếp.

“Khi bạn vừa tới vị trí, bạn không biết liệu mình đã bị phát hiện hay chưa. Và nếu bị phát hiện, có thể bạn sẽ gặp nguy hiểm”, Oles, trung sĩ trưởng của một đơn vị trinh sát, nói.

Áp lực này khiến binh lính phải bám trụ lâu hơn.

“Lâu nhất tôi từng bám trụ là 31 ngày. Có người ở đó 90, thậm chí 120 ngày. Trước đây, viêc luân chuyển diễn ra trong khoảng thời gian từ 3 đến 7 ngày”, Maksym kể.

Chiến thuật của bộ binh Nga cũng đã biến đổi. Thay vì tổ chức tấn công theo từng nhóm lớn, họ giờ đây len lỏi từng cặp một, đôi khi di chuyển bằng xe máy hoặc xe địa hình bốn bánh. Tuyến đầu không còn là những đường ranh giới rõ ràng, mà giống như một bàn cờ hỗn độn, nơi các vị trí của hai bên đan xen vào nhau.

Dù đã đạt được một số bước tiến, việc kiểm soát toàn bộ vùng Donetsk vẫn là thách thức lớn đối với Nga. Ukraine đáp trả bằng các đợt phản công quyết liệt, song khả năng duy trì sức chiến đấu của quân đội nước này vẫn phụ thuộc nhiều vào nguồn cung vũ khí ổn định từ bên ngoài. Ukraine liên tục cải tiến vũ khí và chiến thuật, nỗ lực thích ứng với các phương án tấn công ngày càng tinh vi từ phía Nga. Giữa lúc viễn cảnh về một thỏa thuận hòa bình vẫn còn xa vời, Kiev buộc phải củng cố năng lực phòng thủ để giữ vững trận địa, trước khi có thể đặt bút ký vào bất kỳ bản hòa ước nào trên bàn đàm phán.

Diệp Thảo/VOV.VN Theo BBC, CNN