Thấy gì từ vụ triệt phá đường dây mua bán thận liên tỉnh?

Trong vụ việc này, các đối tượng sử dụng phương thức, thủ đoạn không mới, nhưng để lần ra manh mối và triệt xóa cả đường dây là một quá trình nỗ lực gian nan của cơ quan Công an và các đơn vị phối hợp...

Đường dây mua bán thận như... trong phim

Sau khi phá án, một cán bộ điều tra của Phòng Cảnh sát hình sự (CSHS) Công an TP Hồ Chí Minh cho biết hiện trạng đau lòng đang xảy ra: “Ngay cả các bộ phận cơ thể người mà họ cũng dám lừa đảo, mua bán, trục lợi... Các diễn biến xảy ra quanh đường dây mua bán này giống như bộ phim mà nhiều khi người xem không thể tưởng tượng cũng như đoán được các diễn tiến tiếp theo...”.

Quả thật, đường dây mua bán thận này bắt đầu từ những người bệnh đi chữa trị tìm cơ hội sống, các đối tượng đã tham gia đường dây mua bán bộ phận cơ thể người với quy mô hoạt động từ Bắc vào Nam và tổ chức khép kín, tinh vi với từng người được phân công phụ trách từng khâu, từng bước khá chặt chẽ...

Hiến tạng vốn được coi là nghĩa cử cao đẹp, nhân văn, nhưng thực tế cho thấy vẫn ẩn chứa những kẽ hở và tiêu cực. (Ảnh minh họa)

Theo Công an huyện Bình Chánh, một trong 2 đơn vị chủ công triệt phá đường dây này, bắt đầu từ thông tin một thanh niên tên H.M.V (sinh năm 1993, quê tỉnh Bắc Ninh) do hoàn cảnh khó khăn nên đã lên mạng xã hội rao bán một quả thận của mình. Sau đó, một người xưng tên Bùi Tiến Lực đã liên hệ mua với giá 300 triệu đồng và yêu cầu V. vào TP Hồ Chí Minh thực hiện một số xét nghiệm cần thiết trước khi trải qua hành trình mua bán trót lọt...

Liên quan đến chuyện lên mạng rao bán thận tương tự như H.M.V đã thực hiện, không khó để tìm trên mạng các hội nhóm mà rất nhiều người đã “vô tư” lên rao bán thận của mình và để lại số điện thoại cụ thể, công khai. Nổi bật trong các hội nhóm trên mạng là “Hội những người hiến thận tại Sài Gòn” trên mạng xã hội Facebook. Trong đó, người xem không khỏi kinh ngạc khi có hàng trăm, nếu không muốn nói là có hàng ngàn người lên tự rao bán thận của mình với danh nghĩa “hiến thận”.

Điển hình như một người có nick “Truong Son Le Ngoc” đã rao: “33 tuổi, ở TP Hồ Chí Minh, nhóm máu O, cần hiến 1 quả”; Nguyễn Hữu Nội viết: “Em muốn bán thận SĐT 08660xxx. Em đang ở Vũng Tàu, 199 triệu/quả”; Tùng Thanh rao: “Mình 26 tuổi, nhóm máu O, khỏe mạnh, muốn hiến thận nhưng không muốn gia đình biết, nếu được liên hệ 07982xxx”; Tỏa Nguyễn: “Em năm nay 29 tuổi, muốn hiến thận. Ai cần liên hệ 09671xxx. Tự nguyện, không cho gia đình biết”; Nguyên Toản rao: “Năm nay 23 tuổi, cần hiến thận tại Sài Gòn để trả nợ và không cần người thân ký”... Còn vô số các còm rao bán tương tự... Và, đây chính là một trong các “nguồn cung cấp thận” dồi dào cho các đối tượng mua bán thận...

Quay lại chuyện của H.M.V, sau khi vào TP Hồ Chí Minh, V. được một người không rõ lai lịch, tự giới thiệu là đàn em của Lực ra đón. Người này hướng dẫn và đưa V. tới một phòng khám ở quận 5 để khám sàng lọc và thực hiện các xét nghiệm cần thiết.

Sau đó, người này đưa V. về một chung cư tại huyện Bình Chánh ở cùng một số người khác đang chờ tới lượt bán thận... Hơn một tháng sau, V. và mọi người trong căn hộ chung cư được Lực chuyển chỗ ở sang một khu trọ tại hẻm 358, đường Phú Định, phường 16, quận 8. Trong thời gian V. ở đây, Lực đã “phù phép”, làm giả toàn bộ giấy tờ để hợp thức hóa hồ sơ có cùng huyết thống giữa V. và Q. (bệnh nhân sẽ mua thận của V.)... Cụ thể, Lực đã “biến” V. thành cậu của bệnh nhân bằng cách làm giả hồ sơ mẹ của bệnh nhân để mẹ của Q. thành chị ruột của V...

Sau ca ghép thận thành công, V. vô tình biết thông tin Lực đã bán quả thận của mình lấy của gia đình bệnh nhân Q. số tiền tới 1,2 tỷ đồng, nhưng V. lại chỉ nhận được 300 triệu đồng nên đã bức xúc, đòi thêm tiền. Nhưng, Lực từ chối đưa thêm với lý do “phải chi phí nhiều khoản khác ở nhiều nơi, nhiều khâu”. Quá tức giận, V. đã lên tiếng nhờ báo chí và Cơ quan công an phanh phui, vạch trần đường dây này.

Từ manh mối và thông tin của V. và một số người từng bán thận cùng nguồn tin của báo chí phản ánh, Công an TP Hồ Chí Minh đã chỉ đạo Phòng CSHS, Công an huyện Bình Chánh phối hợp với các đơn vị liên quan khẩn trương vào cuộc xác minh, điều tra, đặc biệt chú ý mở rộng diện bị hại để làm làm rõ toàn bộ đường dây, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng.

Ngay sau đó, Cơ quan công an với nhiều đơn vị phối hợp đã sử dụng biện pháp nghiệp vụ để xác minh đối tượng liên quan, địa chỉ cư trú và nhân thân của các đối tượng. Rạng sáng 9/10, các tổ công tác của Công an TP Hồ Chí Minh, Công an huyện Bình Chánh đồng loạt kiểm tra 2 căn hộ tại tầng 18 và tầng 22 lô HQ4, chung cư HQC Plaza, nơi nhóm mua bán thận đang nuôi hàng chục người chờ tới lượt.

Tại đây, Cơ quan công an phát hiện có 6 người đang nằm ngủ, nhưng ban đầu những người này không thừa nhận việc bán thận. Tuy nhiên, qua xác minh, Cơ quan công an có cơ sở xác định đây là những người chờ bán thận nên mời tất cả về trụ sở để phối hợp điều tra. Sau đó, những người này thừa nhận do hoàn cảnh khó khăn, cùng quẫn nên đã liên hệ bán thận cho đường dây của Bùi Tiến Lực và Phan Thanh Hải...…

Truy tìm theo các manh mối liên tỉnh

Từ các thông tin, chứng cứ thu thập được, nhiều tổ trinh sát của Phòng CSHS Công an TP Hồ Chí Minh và Đội CSHS Công an huyện Bình Chánh... đã tỏa đi các tỉnh Tây Nam Bộ, Đông Nam Bộ và khu vực miền Trung để lần theo dấu vết nhiều đối tượng trong đường dây này.

Công an TP Hồ Chí Minh đã phối hợp với công an các tỉnh Ninh Bình, Thái Bình, Hưng Yên, Hà Tĩnh, Quảng Nam, Bình Định, Bà Rịa-Vũng Tàu, Đồng Nai, Kiên Giang... để thu thập tài liệu, chứng cứ, truy bắt các đối tượng đang lẩn trốn.

Cụ thể, Cơ quan công an đã bắt giữ Nguyễn Thanh Phong tại tỉnh Kiên Giang. Cùng thời điểm này, tổ công tác khác cũng phát hiện Phan Thanh Hải đang lẩn trốn tại tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu nên tiến hành bắt giữ. Cơ quan công an tiếp tục lần theo các manh mối và bắt giữ Trần Thanh Hòa tại tỉnh Đồng Nai. Đặc biệt, các tổ công tác khác đã đến các tỉnh Ninh Bình, Thái Bình, Hưng Yên, Hà Tĩnh, Quảng Nam, Bình Định để truy xét Bùi Tiến Lực và Lực cũng nhanh chóng bị bắt khi đang lẩn trốn tại tỉnh Ninh Bình.

Các đối tượng Bùi Tiến Lực, Nguyễn Thanh Phong, Phan Thanh Hải và Trần Thanh Hòa.

Nói có vẻ nhanh gọn, đơn giản, tuy nhiên, để bắt giữ được các đối tượng kể trên, các trinh sát và điều tra viên đã mất rất nhiều công sức, thời gian vì phải tỏa đi nhiều địa bàn tỉnh, thành, theo dấu từng đối tượng để bằng kinh nghiệm và nghiệp vụ mới bắt giữ được chúng. Từ chứng cứ và lời khai của các đối tượng, Cơ quan công an đã xác định và làm rõ phương thức, thủ đoạn của đường dây này.

Năm 2017, do cần tiền tiêu xài nên Bùi Tiến Lực (sinh năm 1986, thường trú huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình) đăng thông tin bán thận trên các trang mạng xã hội và được một người đàn ông (chưa rõ lai lịch) liên lạc hỏi mua thận với giá 250 triệu đồng. Sau đó, Lực vào TP Hồ Chí Minh để bán thận. Thời gian này, Lực quen biết lần lượt các đối tượng: Trần Thanh Hòa (sinh năm 1991, thường trú TP Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh), Nguyễn Thanh Phong (sinh năm 1990, thường trú huyện An Minh, tỉnh Kiên Giang), Phan Thanh Hải (sinh năm 1996, thường trú TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai).

Nhận thấy nhu cầu cần cấy ghép tạng thận rất lớn, nên từ khoảng đầu năm 2022, các đối tượng trên đã từng bước hình thành đường dây mua bán thận này. Các đối tượng tìm người bán thận theo yêu cầu (nhóm máu, độ tuổi, quê quán). Đáng nói, “chân rết” của đường dây này rải khắp từ Nam ra Bắc để tìm người có nhu cầu bán và mua thận. Sau khi tìm được, các đối tượng sẽ báo lại cho người có nhu cầu ghép thận để thỏa thuận giá cả, tiến hành làm các xét nghiệm và lo ăn ở trong thời gian chờ ghép thận.

Theo Công an TP Hồ Chí Minh, trong đường dây này, các đối tượng được phân công rất cụ thể, tỉ mỉ từng công việc, từng công đoạn. Các đối tượng cầm đầu sẽ lo tất cả việc giao dịch mua bán, tiền nong và các đàn em thân cận chỉ dẫn từng công đoạn cũng như đưa đi xét nghiệm và làm các thủ tục cần thiết khác... Cụ thể, Lực và Phong là hai người điều hành đường dây mua bán thận, tìm người cần bán và người cần mua thận để trao đổi, ngã giá. Hải cùng một số “cò” khác cũng là người tìm kiếm, dụ dỗ người mua, bán thận, giúp sức. Hải được Lực và Phong giao cho nhiệm vụ trực tiếp đưa người có nhu cầu bán thận đi xét nghiệm, bố trí chỗ ăn ở để chờ ngày lấy thận và gặp người mua thận để thống nhất về mối quan hệ, nhân thân. Hải cũng là người lo chỗ ở và cấp phát tiền hằng tuần cho những người đã vượt qua những bước xét nghiệm cơ bản...

Bên cạnh đó, đường dây này còn tổ chức một đội ngũ được thuê để chăm lo việc ăn ở của những người bán thận và sau đó là cả việc ở lại bệnh viện chăm sóc cho những người đã bán thận không có thân nhân...

Đáng nói, các đối tượng “cò” trong đường dây này hầu hết là những người đã từng bán thận, sau đó tiếp tục lôi kéo người khác vào con đường vi phạm pháp luật. Chính những người bán thận sau đó cũng được các đối tượng trong nhóm này tỉ tê dụ dỗ tìm những người có hoàn cảnh nghèo khó, đi tù về, có nhóm máu O, khỏe mạnh... để giới thiệu bán thận, sẽ có thêm thù lao, hơn nữa có thể trở thành “chân rết” trong đường dây này.

Ngoài việc được các “cò” giới thiệu trực tiếp, các đối tượng trong đường dây mua bán thận này còn lên mạng xã hội tìm kiếm người mua và người bán như vào các hội nhóm trên mạng xã hội đã kể trên. Đặc biệt, nhằm đối phó và qua mặt sự kiểm tra của các bệnh viện, các đối tượng đã tiến hành thuê làm giả toàn bộ giấy tờ cần thiết như giấy đăng ký kết hôn, giấy đăng ký khai sinh, xác nhận của chính quyền địa phương để bệnh nhân nộp làm thủ tục hiến thận và nhận thận...

Cơ quan công an xác định các đối tượng đã thực hiện 28 giao dịch mua bán thận, trong đó có 13 trường hợp đã cấy ghép thành công. Mỗi trường hợp cần mua thận, các đối tượng “hét giá” từ 400 triệu đến hơn 1,1 tỷ đồng, nhưng chỉ trả cho người bán thận từ 260 đến 400 triệu đồng, thu lợi bất chính tổng cộng hơn 12 tỷ đồng.

Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Bình Chánh ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, quyết định khởi tố bị can, lệnh tạm giam đối với Bùi Tiến Lực, Nguyễn Thanh Phong, Trần Thanh Hòa và Phan Thanh Hải về tội “Mua bán bộ phận cơ thể người”.

Chuyện hiến tạng vốn được coi là nghĩa cử cao đẹp, nhân văn, nhưng thực tế cho thấy nó vẫn ẩn chứa những kẽ hở không nhỏ mà một số kẻ có ý đồ khác lợi dụng hoặc thậm chí có hành vi vi phạm pháp luật. Do đó, rất cần các cơ quan hữu quan vào cuộc quyết liệt để hạn chế đến mức thấp nhất những vấn đề tiêu cực trong quy trình hiến ghép thận.

Phú Lữ