Phong cách kiến trúc của chủ nghĩa thô mộc đang thu hút sự chú ý trở lại, đặc biệt kể từ triển lãm năm 2018 tại Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại (MoMA) của New York có tên Concrete Utopia: Architecture in Yugoslavia, 1948-1980 (Tạm dịch: Thiên đường Bê tông: Kiến trúc ở Nam Tư, 1948-1980).
Với hai khối nhà cao vút được kết nối bởi cây cầu trên không, Tháp Genex, còn được gọi là cổng Thành phố phương Tây, tạo nên cảnh tượng khác thường và thu hút du khách sau nhiều năm bị lãng quên. Đứng sừng sững trên đường cao tốc từ sân bay Belgrade đến trung tâm thành phố, tòa tháp là một trong những công trình tiêu biểu nhất của chủ nghĩa thô mộc - phong cách kiến trúc phổ biến trong những năm 1950 và 1960, dựa trên các mẫu thô ráp như khối được đúc từ bê tông.
Chủ nghĩa thô mộc phổ biến khắp khối phía đông châu Âu nhưng Nam Tư cũ đã biến nó thành của riêng họ. Trong ảnh, phòng khám Dubrava ở Zagreb, thủ đô Croatia.
Các khu dân cư, khách sạn, trung tâm dân sự và đài tưởng niệm trên khắp Nam Tư cũ đều được làm bằng các khối bê tông xếp chồng lên nhau. Trong ảnh, khu phức hợp tòa nhà chung cư Eastern City Gate nằm trong khu phố Konjarnik ở Belgrade, thủ đô Serbia.
Các hàng ghế được xếp ngay ngắn bên trong ở tòa nhà Palata Srbija tại Belgrade. Sau khi nhà lãnh đạo Josip Broz Tito qua đời vào năm 1980, cuộc khủng hoảng kinh tế xảy ra, giới tinh hoa mới của Nam Tư tạo ra những chuyển đổi chính trị và kéo theo sự thay đổi cả kiến trúc đất nước. Năm 1991, một loạt cuộc chiến nổ ra đã dẫn đến sự sụp đổ của Nam Tư.
"Thời gian đã trôi qua đủ lâu (kể từ khi Nam Tư sụp đổ) và mọi người đã bắt đầu đánh giá cao kiến trúc của Nam Tư," Alan Braun, giảng viên tại khoa kiến trúc của Đại học Zagreb, nói với Reuters. Ông cho rằng phong cách này là độc nhất vì ảnh hưởng hiển hiện từ phương Tây, phản ánh vị thế đặc biệt của Nam Tư. Trong ảnh, một nhân viên an ninh đi trong Hội trường 1 của Hội chợ Belgrade ở Belgrade.
Một chiếc máy bay chở khách cũ của Nam Tư được đặt trước Bảo tàng Hàng không ở Belgrade.
Một người đàn ông tập chạy trên máy chạy bộ bên trong Trung tâm Thể thao và Giải trí 25/5 ở Belgrade. Các khu dân cư được thiết kế để có đủ công viên, rạp chiếu phim, bể bơi và thậm chí cả bãi đỗ xe.
Một tấm thảm bên trong phòng tiếp tân Serbia, thuộc tòa nhà The Palata Srbija ở Belgrade. Tòa nhà Palata Srbija đã tiếp đón các cựu lãnh đạo thế giới như tổng thống Mỹ Richard Nixon, tổng thống Gerald Ford và các nhà lãnh đạo Nga Nikita Khrushchev, Leonid Brezhnev....
Palata Srbija bên ngoài tòa nhà là bê tông nhưng bên trong là đá cẩm thạch. Trung tâm của nó là chiếc đèn chùm pha lê nặng hơn 9 tấn treo bên dưới mái vòm cao 19 m ở hội trường. Mỗi nước cộng hòa Nam Tư cũ đều có loại phòng khách riêng. Đồ nội thất và thảm được tùy chỉnh. Tranh và khảm do một số nghệ sĩ nổi tiếng nhất tạo tác.
Các công trình khác của chủ nghĩa thô mộc của Nam Tư bao gồm các đài tưởng niệm khổng lồ kỷ niệm cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa phát xít của lực lượng Tito, thường được đặt trong khung cảnh đồng quê. Trong ảnh, một cặp đôi đi bộ trước đài tưởng niệm chiến tranh "Trận chiến Sutjeska" ở Tjentiste.
Miodrag Zivkovic, kiến trúc sư của đài tưởng niệm "Trận chiến Sutjeska", cùng mô hình nguyên bản của công trình trong ngôi nhà của ông ở Belgrade. Nhiều tác phẩm nghệ thuật trong tình trạng hư hỏng, chẳng hạn tượng đài về cuộc nổi dậy chống lại chủ nghĩa phát xít tại Petrova Gora ở Croatia. Tuy nhiên, đài tưởng niệm Tjentiste, tưởng niệm vụ thảm sát 7.000 người của Đức Quốc xã, đã được cải tạo vào năm ngoái.
Quần áo được phơi khô bên ngoài Khu 23 trong một khu chung cư ở New Belgrade, Serbia.
Tuyết Mai
Theo Reuters