Thế giới ngày càng thiếu vắng tiếng cười trẻ thơ

Trẻ em ngày càng ít bạn bè hơn. Nguồn: Bloomberg.

Theo tờ Wall Street Journal, các yếu tố nhân khẩu học thường diễn ra chậm chạp, tuy nhiên sự suy giảm tỷ lệ sinh đột ngột lại diễn ra đặc biệt nhanh và trên diện rộng khiến nhiều người bất ngờ. Mức sinh thay thế mức cần thiết để duy trì quy mô dân số ổn định toàn cầu là khoảng 2,2. Tức là, số lượng trẻ em mà mỗi phụ nữ cần có để duy trì dân số toàn cầu là 2,2 con/phụ nữ. Tuy nhiên, Mỹ từ lâu đã giảm xuống dưới mức này và ghi nhận con số thấp nhất 1,62 con/phụ nữ trong năm 2023. Trong khi đó, Hàn Quốc hiện là nước có tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới, chỉ 0,62 con/phụ nữ.

Nhà nhân khẩu học Fernandez Villaverde (Đại học Pennsylvania, Mỹ) đặt vấn đề: Nếu như số trẻ sinh ra ngày một ít, số người già gia tăng thì thế giới sẽ ra sao?

Lo ngại, chính phủ nhiều quốc gia đã tìm cách khuyến khích sinh đẻ ở những cặp vợ chồng trẻ. Năm 2005, bà Kuniko Inoguchi được bổ nhiệm làm bộ trưởng đầu tiên phụ trách vấn đề sinh sản và bình đẳng giới ở Nhật. Khi đó, bà cho biết rào cản duy nhất là tiền bạc: Người dân không đủ khả năng tài chính để kết hôn hay sinh con. Sau đó, Nhật Bản bắt đầu miễn phí chăm sóc sau sinh và hỗ trợ tiền cho các gia đình theo số lượng con.

Trong khi đó, nhiều nghị sĩ Nhật Bản lại cho rằng rào cản của các cặp đôi giờ đây không còn là tiền bạc mà là thời gian. Do đó họ kêu gọi Chính phủ và các doanh nghiệp áp dụng chế độ tuần làm việc 4 ngày.

Dữ liệu của chính phủ cũng cho thấy dân số Nhật Bản năm 2023 đã giảm 831.872 người. Mức giảm này nhiều hơn 49.567 người so mức giảm của năm 2022. Trong khi đó, theo thống kê nhân khẩu học sơ bộ (bao gồm cả người nước ngoài), số người chết ở mức cao kỷ lục là 1.590.503 người, tăng 8.470 người so với năm trước và cao nhất từ trước đến nay ở Nhật Bản.

Năm 2017, tỷ lệ sinh toàn cầu là 2,5. Khi đó, Liên hợp quốc dự báo con số này sẽ giảm xuống 2,4 vào cuối những năm 2020. Tuy nhiên, vào năm 2021, theo Liên hợp quốc, tỷ lệ sinh toàn cầu đã tụt xuống 2,3 - sát với mức sinh thay thế toàn cầu là khoảng 2,2. Tại nhiều nước phát triển, mức sinh thay thế hiện là 2,1.

Nhà kinh tế về dân số Dean Spears (Đại học Texas, Mỹ) cho rằng, dù khó để biết chính xác thời điểm tỷ lệ sinh giảm xuống thấp hơn mức sinh thay thế, nhưng cũng đã đủ bằng chứng để tin rằng thời điểm đó không còn xa. Và như thế, chúng ta sẽ phải sống trong một thế giới rất ít tiếng cười trẻ thơ.

Bảo Thư