Thế hệ cập nhật tin tức bằng meme

Nhiều người trẻ tìm hiểu về các sự kiện tin tức thông qua meme. Đồ họa: Như Phương.

Nhiều người trẻ hiện không còn theo dõi tin tức qua truyền hình, báo in hay mạng xã hội truyền thống. Thay vào đó, họ cập nhật các sự kiện thế giới thông qua những meme lan truyền trên mạng, theo CBC News.

Gen Z (sinh năm 1997-2012) ở thành phố London (Ontario, Canada) cho biết meme - hình ảnh hoặc video hài hước lan truyền trên mạng xã hội - là cách dễ dàng và thú vị hơn để tiếp nhận tin tức.

Maanya Kohli, sinh viên Đại học Western (Ontario, Canada), cho biết nhiều người không theo dõi báo chí hay xem tin tức hàng ngày, nhưng khi bắt gặp meme, họ sẽ bắt đầu tìm kiếm và nắm bắt thông tin.

Tài khoản TikTok, FishNewsDaily, sử dụng hình ảnh con cá biết nói trong phim hoạt hình SpongeBob SquarePants để chia sẻ thông tin. Ảnh: Isha Bhargava/CBC.

Theo bà Andie Shabbar, trợ lý giáo sư tại Khoa Nghiên cứu Thông tin và Truyền thông tại Đại học Western, meme tận dụng sự ngắn gọn để truyền tải thông điệp.

"Meme cho bạn biết mọi người đang thảo luận chủ đề gì, hoặc cách họ nhìn nhận một vấn đề chính trị ra sao. Tính chất tiêu thụ nhanh của mạng xã hội hoàn toàn phù hợp với meme", bà Shabbar nói.

Tuy nhiên, việc sử dụng meme để tiếp cận tin tức cũng là dấu hiệu phản ánh tình trạng “quá tải thông tin”. Bà Shabbar cho rằng việc tiếp cận vô vàn sự kiện trên thế giới vừa mang lại cơ hội nhưng cũng đặt ra áp lực lớn cho người xem.

Bà Andie Shabbar là trợ lý giáo sư tại Khoa Nghiên cứu Thông tin và Truyền thông tại Đại học Western (thành phố London, tỉnh bang Ontario, Canada). Ảnh: Andie Shabbar/CBC.

Sự phổ biến của meme cho thấy những khó khăn khi giới trẻ tiếp cận các kênh tin tức truyền thống.

Noah Zabian, sinh viên Đại học Western, nhận xét rằng các kênh truyền thông truyền thống thường không cung cấp thông tin một cách đơn giản và hấp dẫn, buộc họ phải tìm kiếm phương thức tiếp cận khác.

Ngoài ra, các rào cản như mạng xã hội Facebook hay Instagram chặn quyền truy cập nội dung tin tức từ Canada càng làm gia tăng độ phổ biến của meme như một giải pháp thay thế.

Bà Shabbar nhấn mạnh meme còn là một cách tham gia vào các cuộc thảo luận chính trị hoặc xã hội với rủi ro thấp.

“Mạng xã hội giờ đây là diễn đàn công cộng mới, nơi mọi người đều có thể bày tỏ quan điểm. Meme nổi bật nhờ hình ảnh thu hút, hài hước, và châm biếm”, bà giải thích.

Phương thức này không chỉ giúp thể hiện quan điểm mà còn giúp xây dựng cộng đồng. Sinh viên Aahash Srikumar cho biết anh thường chia sẻ meme với gia đình và bạn bè, và nhận thấy rằng chỉ những meme hài hước mới thu hút sự chú ý của các thành viên trong gia đình.

Meme có thể lan truyền thông tin sai lệch. Ảnh: Bastian Riccardi/Pexels.

Dù phổ biến, nhưng meme không tránh khỏi những hệ lụy. Một số nội dung bị cho là "vi phạm tiêu chuẩn", đặc biệt trong trường hợp chứa ngôn từ thù địch hoặc liên quan đến các sự kiện nhạy cảm như cái chết của một ai đó.

Sinh viên Jimin Lee cho rằng mặc dù meme giúp tiếp cận thông tin rộng rãi, nhưng đôi khi nó thiếu sự tế nhị và nhạy cảm, nhất là khi sử dụng để nói về những vấn đề như cái chết.

Một số bạn trẻ cũng bày tỏ lo ngại rằng meme có nguy cơ lan truyền thông tin sai lệch, khi chúng ta không rõ liệu đó là sự thật hay chỉ là ý kiến cá nhân.

"Văn hóa meme có thể duy trì góc nhìn phiến diện hoặc bị lạm dụng để thao túng bởi các tổ chức quyền lực. Nếu một meme khiến bạn muốn nói lên cảm xúc hay quan điểm, đó là lúc bạn cần nghiên cứu thêm để hiểu rõ vấn đề. Tương tác có trách nhiệm là cách tốt nhất để sử dụng meme", bà Shabbar nhận xét.

Bà cho rằng meme có giá trị riêng, nhưng không nên là cách duy nhất để tiếp cận tin tức.

Tường Uyên