Thêm cựu lãnh đạo TP Hồ Chí Minh hầu tòa vì đất đai

Trong phiên tòa này, dư luận quan tâm nhiều đến vai trò của bị cáo Trần Vĩnh Tuyến và Lê Tấn Hùng trong việc chuyển nhượng tài sản do Nhà nước quản lý cho doanh nghiệp tư nhân gây thiệt hại hàng trăm tỉ đồng.

Các bị cáo tại tòa

Câu kết gây thiệt hại tài sản nhà nước

Ngoài 2 bị cáo Trần Vĩnh Tuyến, Lê Tấn Hùng còn 17 bị cáo khác, trong đó hầu hết là nguyên cán bộ sở, ban, ngành thuộc UBND TP Hồ Chí Minh và các cán bộ thành viên, ban lãnh đạo SAGRI, đơn vị 100% vốn Nhà nước.

Bị cáo Lê Tấn Hùng (SN 1963) được xác định có vai trò chính trong vụ án này. Theo lời khai của các bị cáo liên quan trong vụ án thì ông Hùng đã rất biết cách tận dụng vị thế của mình để những người khác phải nể nang ký các văn bản, giúp ông thực hiện hành vi vi phạm gây thiệt hại đặc biệt lớn.

Theo cáo trạng, gần 3,7 ha đất tại khu phố 4, phường Phước Long B, quận 9 (nay thuộc TP Thủ Đức) là đất của thành phố giao cho Công ty SAGRI (doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước, do UBND TP Hồ Chí Minh quản lý) hợp tác với Tổng công ty Phong Phú để đầu tư dự án khu nhà ở. Tháng 4-2017, ông Lê Tấn Hùng đã có văn bản gửi UBND thành phố, Sở Xây dựng đề nghị cho phép SAGRI chuyển nhượng toàn bộ dự án cho Công ty Phong Phú.

Trước đó, năm 2015, Thanh tra TP Hồ Chí Minh đã tiến hành thanh tra và ban hành kết luận về việc quản lý, sử dụng đất đai tại SAGRI xác định có 3 Dự án do SAGRI đầu tư để hợp tác kinh doanh, thành lập pháp nhân mới không thuộc ngành nghề kinh doanh chính, trong đó bao gồm Dự án Khu nhà ở tại phường Phước Long B. Đồng thời, UBND TP Hồ Chí Minh yêu cầu SAGRI có phương án cơ cấu lại và thực hiện thoái hết số vốn đã đầu tư tại 3 dự án không đúng ngành nghề kinh doanh chính, trong đó có dự án trên.

Tuy nhiên, ông Hùng và các bị can khác tại SAGRI không thực hiện yêu cầu của UBND TP Hồ Chí Minh, vẫn tiếp tục các thủ tục thực hiện phương án triển khai dự án khu nhà ở nói trên. Ông Lê Tấn Hùng hiểu rõ muốn chuyển nhượng dự án, doanh nghiệp phải thẩm định giá, tổ chức đấu giá… Ngoài ra, biết dự án chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước nhưng ông Hùng vẫn chỉ đạo cấp dưới hoàn thiện thủ tục; ký văn bản đề nghị UBND TP Hồ Chí Minh chấp thuận chuyển nhượng toàn bộ dự án.

Bị cáo Lê Tấn Hùng (giữa) cùng các đồng phạm tại tòa

Sau khi vụ việc bị phát hiện, các bị cáo và một số cơ quan, đơn vị đã thực hiện một số thủ tục thu hồi, hủy bỏ hợp đồng và các thủ tục có liên quan. Tuy nhiên, việc này chỉ nhằm khắc phục hậu quả, không có hiệu lực thu hồi dự án đã chuyển nhượng bằng hợp đồng có công chứng...

Quá trình điều tra, bị cáo Trần Vĩnh Tuyến và các bị cáo liên quan khác khai nhận, do có phần nể nang bị cáo Lê Tấn Hùng là em ruột của nguyên Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh Lê Thanh Hải nên đã cố ý thực hiện những hành vi sai phạm, gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền đặc biệt lớn 672 tỉ đồng.

Ngoài hành vi chuyển nhượng dự án trái quy định, Lê Tấn Hùng còn chỉ đạo cấp dưới lập 10 hồ sơ khống cho các cán bộ công nhân viên đi tham quan, học tập kinh nghiệm ở nước ngoài để chiếm đoạt hơn 13 tỉ đồng.

Tại tòa, bị cáo Hùng thừa nhận những nội dung cáo trạng đã nêu. Với tư cách là người được bổ nhiệm làm Tổng giám đốc, chủ tài khoản, người đại diện theo pháp luật và được giao quản lý vốn, tài sản của SAGRI, muốn chuyển nhượng dự án phải thông qua rất nhiều quy trình, thủ tục như phải thẩm định giá, tổ chức đấu giá… cũng như biết dự án chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước. Tuy nhiên, bị cáo Hùng vẫn chỉ đạo cấp dưới hoàn thiện thủ tục, ký văn bản đề nghị UBND TP Hồ Chí Minh chấp thuận chuyển nhượng toàn bộ dự án, biết sai mà vẫn ký.

Bị cáo Hùng thừa nhận có hành vi sai phạm trong việc đề xuất UBND TP Hồ Chí Minh cho SAGRI chuyển nhượng dự án mà công ty này góp vốn đầu tư ngoài ngành khi chưa thực hiện đúng các quy định của pháp luật về việc thoái vốn, tái cơ cấu... nhưng không có mục đích tư lợi.

Về hành vi chỉ đạo cấp dưới lập 10 hồ sơ khống cho các cán bộ công nhân viên đi tham quan, học tập kinh nghiệm ở nước ngoài để chiếm đoạt hơn 13 tỉ đồng, bị cáo Hùng cho rằng: "Không có mục đích, động cơ vụ lợi nên đề nghị tòa xem xét”. Đồng thời để khắc phục hậu quả, ông Hùng đã chủ động dùng tiền cá nhân nộp lại số tiền SAGRI thất thoát (hồ sơ thể hiện 3,4 tỉ đồng).

“Nể nang” dẫn đến sai phạm (?!)

Ra tòa hầu hết các bị cáo thừa nhận hành vi sai phạm, nhưng đều lấy lý do làm theo chỉ đạo hoặc do chủ quan, nể nang, ngại va chạm. Bị cáo Vân Trọng Dũng (cựu Chủ tịch HĐTV SAGRI), bị truy tố về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí", thừa nhận vai trò đồng phạm. Với vai trò là Chủ tịch HĐTV, Vân Trọng Dũng hiểu tường tận quy trình chuyển nhượng dự án vướng nhiều sai phạm.

Dù vậy, bị cáo vẫn ký văn bản, nghị quyết thực hiện chuyển nhượng dự án trái luật định, phê duyệt giá chuyển nhượng toàn bộ dự án là hơn 168 tỉ đồng, thấp hơn rất nhiều so với giá thực tế. Bị cáo Vân Trọng Dũng thừa nhận động cơ phạm tội xuất phát từ sự e dè không dám va chạm hay đưa ra ý kiến trái chiều với Lê Tấn Hùng.

Chủ quan, ngại va chạm đã đành, khi biết việc tổ chức cho cán bộ đi tham quan học tập ở nước ngoài chỉ là cái cớ, bị cáo Nguyễn Thị Thúy đã không dám nói ra sự thật mà vụ lợi, làm theo chỉ đạo, cùng đồng phạm lập khống hợp đồng tiếp tay cho lãnh đạo chiếm đoạt tài sản. Khi thanh tra vào cuộc, bị cáo còn tham gia hợp thức hóa hồ sơ, dòng tiền nhằm che giấu tội trạng, trốn tránh trách nhiệm…

Bị cáo Trần Vĩnh Tuyến và luật sư tới tòa

Ra tòa, hai bị cáo Nguyễn Thị Thúy (khi đó là Kế toán trưởng kiêm Trưởng phòng Tài chính kế toán), bị cáo Nguyễn Thị Tuyết Mai (khi đó là Trưởng phòng Nhân sự hành chính SAGRI) khai nhận liên lạc gặp gỡ Trần Văn Trường (Giám đốc) và Đỗ Sĩ Hoài Thanh (Kế toán trưởng Công ty Du lịch Thanh niên xung phong) và Nguyễn Thị Nguyên (Phó giám đốc Tài chính kế toán Công ty Lữ hành Hòa Bình Quốc tế) lập hồ sơ ký khống 10 hợp đồng tham quan học tập kinh nghiệm ở nước ngoài cho cán bộ SAGRI để hợp thức hóa hồ sơ số tiền đã chiếm đoạt.

Tại tòa, trả lời HĐXX, bị cáo Trần Vĩnh Tuyến cho biết, được bổ nhiệm giữ chức Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh từ năm 2016 nhưng không được phân công phụ trách SAGRI. Dự án được hình thành từ năm 2008. Bị cáo biết hồ sơ này khi Văn phòng UBND TP trình vào ngày 9-11-2017, hồ sơ có Tờ trình của Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh. “Bị cáo ký nhưng không báo với Thường trực, lãnh đạo UBND TP Hồ Chí Minh, chỉ ký vì được phân công lĩnh vực này. Bị cáo ký nhưng không thẩm tra hồ sơ, ký vì hồ sơ trình đầy đủ thủ tục. Bị cáo có sự chủ quan trong việc ký quyết định trên. Trước khi ký quyết định, bị cáo không biết ai là người quản lý SAGRI”, ông Trần Vĩnh Tuyến trình bày.

Tuy nhiên, khi đại diện VKS giữ quyền công tố đề cập đến vấn đề có phải do nể nang nên khi biết hồ sơ chuyển nhượng sai, chưa đủ căn cứ sao ông vẫn ký? Bị cáo Tuyến khẳng định, không có chuyện ông biết sai mà vẫn ký. Cựu Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh cũng thừa nhận: “Sai vì thiếu sót chứ không phải do nể nang. Nể nang vì tình cảm, tôn trọng chứ không phải nể nang biết sai mà vẫn ký" - ông Tuyến khẳng định trước tòa.

Khi đại diện VKS hỏi nguyên giám đốc Sở xây dựng, nguyên Chủ tịch Hội đồng thẩm định Trần Trọng Tuấn cho biết, chuyển nhượng dự án là chuyển nhượng quyền và nghĩa vụ của chủ đầu tư bên chuyển nhượng sang cho bên nhận chuyển nhượng. Đây là hồ sơ chuyển nhượng dự án bất động sản, do đó Hội đồng thẩm định dự án không có thẩm quyền thẩm định, tham mưu việc chuyển nhượng vốn đầu tư ra ngoài doanh nghiệp. Trong nội dung xin chuyển nhượng bất động sản, không có nội dung chuyển nhượng vốn.

Ngoài ra, bị cáo Tuấn còn cho rằng, bị cáo Hùng khai không đúng. Trong phần trình bày, trước đó, bị cáo Hùng cho biết nội dung đơn xin chuyển nhượng dự án nhà ở tại phường Phước Long B, quận 9, SAGRI đề nghị chuyển nhượng tài sản trên đất, quyền sử dụng đất, phần vốn góp của SAGRI trong dự án là 28%, không huy động vốn của bên thứ ba với lý do cơ cấu lại SAGRI.

VKS hỏi bị cáo có bị áp lực hay nể nang gì do bị cáo Hùng là em trai của nguyên Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh? Bị cáo Tuấn cho rằng, áp lực tâm lý rất lớn. "Khi tôi nhận được kết luận giám định của Bộ Xây dựng. Tôi chắc chắn kết luận này là sai. Tôi trình bày yêu cầu trưng cầu giám định lại nhưng không được chấp nhận, nên tôi phải nhận sai và lấy lý do là nể nang. Tôi rất mong HĐXX xem xét lại kết luận giám định", nguyên Giám đốc Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh trình bày.

Trong vụ án này, TAND TP Hồ Chí Minh xét xử 19 bị cáo. Trong đó, Trần Vĩnh Tuyến cùng 8 đồng phạm (từng là cán bộ, lãnh đạo cơ quan, đơn vị trực thuộc UBND TP) ra tòa về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí".

Bị cáo Lê Tấn Hùng và bị cáo Nguyễn Thị Thúy (cựu kế toán trưởng SAGRI) cùng ra tòa về hai tội: "Tham ô tài sản", "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí".

Truy tố tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" có bị cáo Dư Huy Quang (cựu trưởng Phòng Quản lý đất thuộc Sở Tài nguyên - Môi trường TP Hồ Chí Minh), bị cáo Nguyễn Thị Thanh An (nguyên Phó giám đốc nhân sự hành chính SAGRI). Năm bị cáo bị truy tố về tội "Tham ô tài sản" và 1 bị cáo về tội danh "Che giấu tội phạm".