Thêm lực đẩy giúp doanh nghiệp tư nhân vươn lên giữa những bất định
Nửa đầu năm 2025, kinh tế toàn cầu liên tục biến động, chính sách thuế quan của Mỹ gia tăng tính bất định khiến dòng vốn đầu tư 'nín thở' chờ kết quả đàm phán. Trong bối cảnh đó, những cải cách thể chế tạo sân chơi bình đẳng, cùng nhiều giải pháp hỗ trợ tín dụng trở thành lực đẩy giúp doanh nghiệp tư nhân chủ động thích ứng và vươn lên.
Tạo cơ hội và "sân chơi" bình đẳng cho doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp vừa và nhỏ. Ảnh: LÊ TOÀN
Chiều ngày 3/6 tại Hà Nội, Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025 - Mid Year Update do các trang thông tin điện tử VietnamBiz và Việt Nam Mới tổ chức, nhằm cập nhật bối cảnh vĩ mô và những thay đổi chính sách đang vẽ lại bản đồ đầu tư.
Thế giới bất định, trong nước đẩy mạnh cải cách và kích hoạt nội lực
Nhìn lại nửa đầu năm 2025, kinh tế thế giới liên tục đón nhận nhiều biến động lớn, lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ tăng mạnh và duy trì trên 4,5% trong thời gian dài; đồng USD bước vào chu kỳ suy yếu. Trong khi đó, chính sách thuế quan mở rộng của Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục tạo ra những hiệu ứng lan tỏa và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN, TIẾP VỐN VÀ TẠO SÂN CHƠI BÌNH ĐẲNG
"Việc tập trung phát triển khu vực kinh tế tư nhân là tốt, nhưng dự án lớn thường dành cho doanh nghiệp tư nhân lớn. Do đó, cần tạo cơ hội và "sân chơi" bình đẳng cho cả doanh nghiệp lớn lẫn doanh nghiệp vừa và nhỏ. Về phía ngân hàng, đến lúc cần thay đổi tư duy, không chỉ dựa vào tài sản bảo đảm để cho vay, mà phải dựa vào kế hoạch kinh doanh và dòng tiền thực tế. OCB sẵn sàng hỗ trợ cả các doanh nghiệp startup nếu họ có ý tưởng tốt, kết quả tốt. Kỳ vọng trong số các doanh nghiệp đang được OCB tài trợ, sẽ có những "kỳ lân" trong tương lai". Ông Phạm Hồng Hải - Tổng Giám đốc OCB bày tỏ
Trong nước, nền kinh tế Việt Nam đang bước vào giai đoạn các chính sách trọng yếu được triển khai quyết liệt, nổi bật là Nghị quyết số 76/2025/ UBTVQH15 ngày 14/4/2025 về việc sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025 và Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 về phát triển kinh tế tư nhân.
Tại diễn đàn, các chuyên gia tập trung thảo luận về ảnh hưởng chính sách thuế mới của Mỹ đến kinh tế toàn cầu và Việt Nam, cũng như dòng vốn FDI và chiến lược sản xuất toàn cầu. Đồng thời, ở trong nước những cải cách thể chế cũng đang tạo tinh thần hứng khởi cho hoạt động sản xuất kinh doanh.
Theo ông Phan Đức Hiếu - Ủy viên Ủy ban Kinh tế và tài chính của Quốc hội, Đại biểu Quốc hội khóa XV, kể từ sau giai đoạn Covid-19, các doanh nghiệp cho rằng không có gì chắc chắn quá 6 tháng. Khi Quốc hội thảo luận về các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội, kịch bản ông Donald Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ được nhắc đến, nhưng ít ai lường trước được khả năng áp dụng các biện pháp thuế đối ứng.
Để phát huy nội lực trong phát triển kinh tế, một số giải pháp đã được đề cập trong Nghị quyết 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 về cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Theo ông Hiếu, Chính phủ cam kết trong kỳ họp này sẽ ban hành nghị định hướng dẫn để triển khai ngay một số cơ chế cụ thể như: đặt hàng, đấu thầu hạn chế hoặc chỉ định thầu đối với các dự án lớn, quan trọng.
"Bởi với các dự án lớn, quan trọng cứ mở đấu thầu quốc tế thì không có doanh nghiệp Việt Nam có kinh nghiệm, làm sao doanh nghiệp Việt Nam có thể chiến thắng" - ông Hiếu bày tỏ.
Một nguồn lực rất lớn khác cũng đến từ hơn 2.000 dự án đầu tư đang trong tình trạng dang dở. Nếu các vướng mắc được tháo gỡ kịp thời, đây sẽ là nguồn lực quan trọng, góp phần đáng kể vào tổng vốn đầu tư toàn xã hội.
Doanh nghiệp chủ động ứng phó thời biến động
Chia sẻ tại diễn đàn, ông Phạm Hồng Hải - Tổng Giám đốc Ngân hàng OCB cho rằng, hiện nay doanh nghiệp vẫn đang đối mặt với rất nhiều khó khăn. Mặc dù nhiều chủ trương, định hướng mở, nhưng trên thực tế vẫn còn nhiều rào cản. Đơn cử, việc xin cấp phép từ chính quyền địa phương hay cơ quan chức năng hiện bị trì hoãn do sáp nhập, khiến quá trình triển khai dự án bị chậm trễ.
Trong bối cảnh nhiều biến động và khó đoán định hiện nay, OCB xây dựng nhiều kịch bản để chủ động ứng phó. Theo ông Hải, không chỉ ngân hàng mà chính doanh nghiệp và khách hàng cũng cần chuẩn bị các kịch bản ứng phó khác nhau. Dù tiềm ẩn nhiều rủi ro, nhưng "trong nguy có cơ", đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp tái cấu trúc và phát triển và ngân hàng sẵn sàng đồng hành trong quá trình đó. Tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống ngân hàng cũng được thúc đẩy tăng 16% năm nay.
Ngành Ngân hàng cũng tiếp tục triển khai quyết liệt các chương trình, chính sách tín dụng theo chỉ đạo, trong đó có nhiều chương trình ưu đãi tín dụng phát huy hiệu quả rõ rệt và được mở rộng quy mô qua nhiều lần.
Cũng theo bà Trịnh Quỳnh Giao - Tổng giám đốc Công ty quản lý quỹ PVI (PVI AM), hiện khó ai có thể dự đoán chính xác diễn biến thị trường thời gian qua, bởi nhiều biến động xảy ra. Trong bối cảnh đầy bất định như vậy, điều quan trọng là doanh nghiệp nào có thể thích ứng linh hoạt, phát triển bền vững và duy trì được sự chủ động nhất định.
Bà Giao cho biết, có doanh nghiệp trong ngành thủy sản khi đối mặt với nguy cơ thuế suất lên 46%, họ lập tức tính toán, dự báo mức ảnh hưởng đến lợi nhuận, có thể là 15% hoặc 30%. Điều này cho thấy doanh nghiệp này rất nhanh nhạy và chủ động trong việc ứng phó với thị trường, đánh giá tình hình và từ đó đưa ra các quyết định phù hợp. Tại PVI, các quyết định đầu tư được thực hiện dựa trên một nền tảng an toàn nhất có thể, doanh nghiệp cũng phải quan sát thêm các yếu tố biến động để đánh giá mức độ ảnh hưởng.
Theo ông Phan Đức Hiếu, Nghị quyết 198/2025/QH15 mới chỉ tháo gỡ được một phần khó khăn cho doanh nghiệp. Điều quan trọng nhất vẫn là thể chế hóa các chính sách thông qua sửa đổi, bổ sung hệ thống pháp luật. Cộng đồng doanh nghiệp đang kỳ vọng vào hàng loạt đạo luật sẽ được sửa đổi trong thời gian tới, trong đó có các luật quan trọng như: Luật PPP, Luật Đấu thầu, Luật Đầu tư... Mục tiêu trọng tâm là tạo dựng cơ chế thông thoáng, thuận lợi hơn cho sự phát triển của cộng đồng doanh nghiệp.
Dòng vốn “nín thở” chờ đàm phán
Chia sẻ tại diễn đàn, PGS. TS. Phạm Thế Anh - Chuyên gia kinh tế, Trưởng Khoa kinh tế học, Đại học kinh tế Quốc dân cho rằng, chính sách thuế quan của Mỹ có xu hướng làm chậm tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Các tổ chức quốc tế đều hạ thấp triển vọng tăng trưởng kinh tế thế giới và Việt Nam không thể nằm ngoài xu hướng này, vì độ mở kinh tế khá lớn. Chính sách thuế quan tác động tới tất cả các quốc gia có mối quan hệ thương mại với Mỹ.
Theo đó, có hai kênh chịu tác động chủ yếu. Đầu tiên là thương mại - đầu tư. Mô hình kinh tế Việt Nam là tăng trưởng nhờ xuất khẩu. Muốn có xuất khẩu thì phải thu hút đầu tư vào các lĩnh vực chế biến, chế tạo. Thuế quan tạo ra sự bất định khiến những ngành nghề chịu thuế suất cao ảnh hưởng trực tiếp. Bên cạnh đó, chính sách thuế hiện nay bất định, khiến dòng đầu tư bị ngừng lại để chờ kết quả đàm phán. Phải bớt bất ổn thì dòng vốn mới an tâm vào. Hiện chưa thấy dòng vốn bị rút khỏi Việt Nam nhưng tất cả đều chờ kết quả đàm phán.
Kênh thứ hai liên quan đến thị trường tài chính. Người tiêu dùng Mỹ có thể chịu giá cả tăng cao trong vòng 1 - 2 tháng tới dẫn tới áp lực lạm phát và lãi suất neo cao. Điều này khiến các thị trường tài chính như Việt Nam sẽ chịu tác động, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam muốn duy trì ổn định tỷ giá.
"Đối với ngành nghề, lĩnh vực cụ thể thì phải đợi chờ kết quả đàm phán cuối cùng. Tôi nghiêng về kịch bản tích cực và so sánh tương quan với các quốc gia xuất khẩu tương tự như Việt Nam sẽ có đánh giá tốt hơn. Hiện tại về cơ bản tất cả ngành nghề xuất khẩu đều ảnh hưởng đặc biệt là những ngành nghề có đầu tư nước ngoài" - ông Thế Anh nêu quan điểm.
