Thị trấn Cồn phát triển nghề trồng cây cảnh

Triển lãm sinh vật cảnh tại lễ hội Chùa Cồn, thị trấn Cồn (Hải Hậu) thu hút nhiều người dân tham quan.

Làm giàu từ sinh vật cảnh

Dọc các tuyến đường ở các làng nghề tổ dân phố (TDP) số 7, Tây Cát, Văn Lý của thị trấn Cồn là những khu vườn trải rộng hàng nghìn mét vuông, được thiết kế như những “bảo tàng” cây cảnh, hội tụ đủ chủng loại sanh, si, sung… Mỗi tác phẩm đều qua bàn tay uốn tỉa khéo léo, thể hiện sự cầu kỳ, tâm huyết của người thợ. Đáng chú ý, nhiều cây được giới chuyên môn định giá hàng tỷ đồng, như cây sanh dáng “long mã hồi đầu” của nghệ nhân Nguyễn Hoài Phong, cây si thế trực siêu của anh Vũ Viết Văn, hay những gốc sung cổ thọ hàng chục năm do anh Nguyễn Văn Thanh chăm sóc. Anh Nguyễn Văn Đức, TDP Tây Cát cho biết, từng là ngư dân quanh năm bám biển mưu sinh, ban đầu chỉ trồng cây làm cảnh quan sân vườn. Qua thời gian, khi xu hướng trồng hoa cây cảnh phát triển, anh nhận ra nguồn thu lớn từ việc tạo thế, cắt tỉa, chăm bẵm những “cây phôi” thành tác phẩm hoàn thiện. Dần dần, anh dành trọn tâm sức học hỏi kỹ thuật, sưu tầm giống mới và tiếp cận các nghệ nhân có tiếng để trau dồi tay nghề. Sau nhiều năm làm nghề uốn tỉa, tạo thế cây cảnh, anh Đức tích lũy được khối tài sản đáng kể. Không chỉ riêng anh Đức, ở thị trấn Cồn, vườn cây của các ông Nguyễn Xuân Quang, Mai Công Đĩnh nổi tiếng về quy mô, có những gốc “lão giả chi tôn” thuộc ba thế hệ truyền lại có giá trị nghệ thuật và kinh tế cao. Bên cạnh dòng cây cảnh truyền thống như sanh, si, sung, việc đa dạng hóa sản phẩm cây hoa, cây cảnh bonsai hay cây ăn quả trồng trong chậu cũng được người dân thị trấn Cồn phát triển mạnh mẽ. Ông Đỗ Thanh Trường ở TDP số 4 là một trong những người đầu tiên sản xuất, kinh doanh các loại hoa. Khởi nghiệp năm 2000, khu vực “canh tác” của ông là mái nhà rộng chừng 40m2 với 100 chậu hoa cúc, sau khi trừ chi phí, thời điểm đó ông đã lãi 5 chỉ vàng. Sau nhiều năm thành công từ việc trồng, nhân giống hoa cúc, vài năm trở lại đây, ông Trường mạnh dạn đầu tư 1.000m2 nhà lưới để trồng hoa ly, ươm giống cây cảnh trong chậu theo ứng dụng khoa học kỹ thuật. Đến nay, gia đình ông có 2.000m2 vườn trồng các loại hoa với doanh thu hàng trăm triệu đồng, mỗi năm trừ chi phí lãi 200 triệu đồng. Với diện tích đất canh tác lớn, ông còn tạo việc làm thường xuyên cho nhiều lao động địa phương với mức thu nhập khoảng 150 nghìn đồng/người/ngày. Nhận thấy sức hút của bonsai, một bộ phận người dân thị trấn Cồn đã đầu tư chuyên sâu hơn vào loại hình này. Tiêu biểu như anh Phan Thành Trung ở TDP số 13 với trên 20 năm kinh nghiệm sưu tầm và chăm sóc cây bonsai, hiện sở hữu nhiều cây giá trị hàng trăm triệu đồng. Đặc biệt, cây sanh bám đá thế mai bò trong vườn cây của gia đình anh được giới chuyên môn ước tính khoảng 2 tỷ đồng. Thành công của anh Trung cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của phân khúc bonsai cao cấp, đáp ứng nhu cầu thưởng ngoạn ngày càng cao trong giới sưu tầm. Cùng với đó, nhiều hội viên vẫn kiên trì duy trì nghề cây cảnh truyền thống nhưng tích cực đổi mới về sản phẩm. Gia đình ông Nguyễn Can Trường tại TDP số 1, đã linh hoạt lựa chọn trồng cây ăn quả trong chậu - một xu hướng mới, thu hút thị hiếu thị trường. Trong vườn nhà ông, những loại cây như bưởi Diễn, bưởi đỏ, ổi, hồng, khế, hồng xiêm... đều được tạo dáng, cắt tỉa gọn gàng. Tùy theo mã quả, độ tuổi, kiểu dáng, mỗi chậu cảnh này được bán với giá từ 3 đến 20 triệu đồng/cây. Theo chia sẻ của ông Trường, tổng thu nhập từ vườn cây ăn quả làm cảnh mỗi năm đạt khoảng 400 triệu đồng, một con số đáng mơ ước
đối với nhiều hộ nông dân.

Nghề trồng cây cảnh không chỉ giúp nâng cao thu nhập cho người dân nơi đây mà còn góp phần thay đổi diện mạo nông thôn - đô thị ven biển. Từ những vùng đất trước kia bỏ hoang hoặc chỉ canh tác nhỏ lẻ, nay đã thành những vườn cây, bãi ươm đầy sức sống, mang lại lợi nhuận hàng trăm triệu đồng/năm cho nhiều hộ gia đình. Đời sống người dân được cải thiện, nhà cửa khang trang, khu dân cư sạch đẹp, hạ tầng nông thôn được nâng cấp.

Nhiều giải pháp phát triển bền vững

Việc sáp nhập, sắp xếp lại các đơn vị hành chính quy mô nhỏ thành đơn vị hành chính lớn hơn đã tạo bước ngoặt quan trọng cho sự phát triển của thị trấn Cồn (Hải Hậu). Đồng chí Nguyễn Minh Định, Chủ tịch UBND thị trấn Cồn cho biết: “Quá trình nhập đơn vị hành chính không chỉ giúp tập trung nguồn lực về đất đai, dân số mà còn mở rộng đáng kể không gian quy hoạch, thúc đẩy sản xuất nông nghiệp kết hợp phát triển sinh vật cảnh (SVC) theo hướng hiện đại. Nhờ đó, những thế mạnh về địa lý, tài nguyên thiên nhiên được khai thác triệt để, thúc đẩy cơ cấu kinh tế địa phương. Nếu như trước đây, nghề trồng cây cảnh chỉ phổ biến tại thị trấn Cồn và xã Hải Lý cũ, thì nay, nghề SVC đã trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của toàn thị trấn”. Sau khi sáp nhập, Hội SVC thị trấn Cồn thu hút khoảng 1.000 hội viên tham gia. Trong số này có nhiều nghệ nhân được phong tặng danh hiệu cấp tỉnh và Trung ương. Lực lượng hội viên đông đảo không chỉ tạo thuận lợi cho phong trào trồng cây cảnh mở rộng quy mô, mà còn giúp chuyển giao kỹ thuật nhanh chóng đến từng hộ dân. Nhiều buổi tập huấn, hội thảo, sinh hoạt chuyên đề được tổ chức định kỳ, qua đó những nghệ nhân cao niên sẵn sàng “cầm tay chỉ việc”, hướng dẫn tỉ mỉ từ cách chọn giống, phối đất, chăm bón, uốn tỉa đến biện pháp phòng trừ sâu bệnh.

Bên cạnh đó, Hội SVC thị trấn còn chú trọng kết nối thị trường thông qua các kênh bán lẻ, bán buôn, tổ chức, tham gia hội chợ. Để nâng tầm nghề SVC, chính quyền, Hội SVC thị trấn, các nhà vườn đã và đang triển khai nhiều giải pháp quan trọng. Nhiều hộ ứng dụng khoa học kỹ thuật nhằm kiểm soát tốt hơn quá trình sinh trưởng của cây, đặc biệt những giống hoa và cây trang trí đòi hỏi kỹ thuật cao. Nhờ ứng dụng công nghệ, năng suất và chất lượng cây cảnh được nâng lên đáng kể, đồng thời giảm thiểu rủi ro do sâu bệnh hoặc tác động của thời tiết. Bên cạnh đó, UBND thị trấn khuyến khích hình thành các hợp tác xã, CLB hoa - cây cảnh để hỗ trợ nhau về kỹ thuật, chia sẻ nguồn giống chất lượng, cũng như tìm kiếm đầu ra sản phẩm. Mô hình CLB cho thấy hiệu quả rõ rệt khi giúp các hội viên củng cố kiến thức, trao đổi kinh nghiệm thực tế và cùng nhau tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại. Bên cạnh việc mở rộng quy mô và không ngừng nâng cao chất lượng, Hội SVC thị trấn Cồn còn chú trọng mở rộng thị trường. Hiện nay, các chợ chuyên doanh cây hoa, cây cảnh được kết hợp với những gian hàng triển lãm sản phẩm đặc sắc. Cùng với đó, nhiều nhà vườn đã mạnh dạn ứng dụng nền tảng số, giới thiệu sản phẩm qua mạng xã hội, sàn thương mại điện tử, góp phần quảng bá hình ảnh làng nghề đến với bạn bè trong và ngoài nước. Hiện thị trấn Cồn đang quy hoạch những điểm tham quan, trải nghiệm quy trình chăm sóc cây, kết hợp với du lịch biển, ẩm thực bản địa, nhằm tạo nên chuỗi giá trị khép kín, vừa nâng tầm sản phẩm, vừa thu hút đông đảo du khách.

Từ những diện tích đất canh tác không hiệu quả, thị trấn Cồn hôm nay đã mang diện mạo mới: xanh tươi, trù phú với những vườn cây cảnh trăm hoa đua sắc. Nghề trồng cây cảnh không chỉ là câu chuyện “làm chơi ăn thật” mà đã trở thành ngành kinh tế chủ lực của thị trấn, giúp nhiều hộ gia đình vươn lên làm giàu, đồng thời đóng góp tích cực vào công cuộc xây dựng nông thôn mới nâng cao, đô thị văn minh. Sự gắn bó, say nghề và tinh thần lao động sáng tạo của người dân chính là sức bật để nghề cây cảnh thị trấn Cồn tiếp tục “đơm hoa, kết trái” bền vững trong tương lai.

Bài và ảnh: Viết Dư