Thị trường chứng khoán năm 2025: Khi 'giấc mơ' nâng hạng sớm trở thành hiện thực
Việc nâng hạng thị trường chứng khoán là tín hiệu rõ ràng cho thấy Việt Nam đã tiến bước dài hơn trong lộ trình hội nhập kinh tế quốc tế. Đứng trước yêu cầu cấp thiết của thị trường, quyết tâm nâng hạng của các cơ quan quản lý, quá trình này đã được đẩy nhanh trong hai năm gần đây.
"Giấc mơ" nâng hạng và nỗ lực của cơ quan quản lý
Nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) không phải vấn đề mới được nhắc tới gần đây. Câu chuyện nâng hạng thực tế đã là bài toán đưa ra cách đây hơn chục năm.
Cuối năm 2018, FTSE Russell - cùng với MSCI là hai đơn vị cung cấp bộ chỉ số lớn nhất thế giới - chính thức đưa thị trường Việt Nam vào danh sách xem xét để nâng hạng từ thị trường cận biên thành thị trường mới nổi hạng 2. Tuy nhiên, một số vướng mắc về vấn đề kỹ thuật thị trường, về hành lang pháp lý đối với sở hữu nước ngoài, về các giải pháp thanh toán khiến câu chuyện này được nâng lên đặt xuống trong suốt nhiều năm. Đến kỳ đánh giá giữa năm 2024, thị trường vẫn nằm trong danh sách chờ nâng hạng, dù việc đáp ứng các tiêu chí nâng hạng có nhiều tiến bộ.
Nhắc tới nâng hạng thị trường trong Đại hội cổ đông thường niên năm 2022, ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch HĐQT Công ty Chứng khoán SSI, nói rằng đây là câu chuyện nhiều năm và việc nâng hạng phụ thuộc chính sự quyết tâm của Việt Nam.
Việc nâng hạng TTCK là tín hiệu rõ ràng cho thấy Việt Nam đã tiến bước dài hơn trong lộ trình hội nhập kinh tế quốc tế. Đứng trước yêu cầu cấp thiết của thị trường, quyết tâm nâng hạng của các cơ quan quản lý, quá trình này đã được đẩy nhanh trong hai năm gần đây.
Nhiều cuộc họp, thảo luận giữa cơ quan quản lý và các thành viên thị trường. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước làm việc với MSCI, FTSE Russell để trao đổi, chia sẻ, làm rõ các thông tin liên quan đến TTCK. Tháng 9/2024, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 68/2024/TT-BTC đã loại bỏ yêu cầu ký quỹ trước đối với nhà đầu tư quốc tế, bằng cách cập nhật các quy định về giao dịch chứng khoán, thanh toán bù trừ giao dịch, hoạt động của công ty chứng khoán và công bố thông tin.
Với bước tiến gỡ bỏ nút thắt prefunding, Công ty chứng khoán ACB (ACBS) đánh giá, đây là điều kiện mấu chốt để Việt Nam được FTSE nâng hạng lên thị trường mới nổi hạng 2.
Trong báo cáo xếp hạng thị trường tháng 10/2024, FTSE Russell ghi nhận sự hỗ trợ liên tục của Chính phủ Việt Nam đối với các cải cách thị trường và đánh giá cao mối quan hệ xây dựng với các cơ quan quản lý thị trường khác và Nhóm Ngân hàng Thế giới (WB), đơn vị đang hỗ trợ chương trình cải cách thị trường rộng lớn hơn.
Chờ "cơn sóng" nâng hạng
Sau giai đoạn bùng nổ của TTCK 3 tháng đầu năm nay, diễn biến tỷ giá, áp lực bán ròng của khối ngoại khiến tâm lý thị trường bị ảnh hưởng. VN-Index xác lập mức "nền" trong vùng 1.200 đến 1.300 điểm. Diễn biến trồi sụt của chỉ số, sự phân hóa của các nhóm cổ phiếu trụ khiến dòng tiền thêm thận trọng.
Nâng hạng, ước tính dòng vốn từ các quỹ ETF có thể lên đến 1,7 tỷ USD
Theo Bộ phận phân tích Công ty Chứng khoán SSI (SSI Research), với việc nâng hạng lên thị trường mới nổi, theo ước tính sơ bộ dòng vốn từ các quỹ ETF có thể lên đến 1,7 tỷ USD, chưa tính đến dòng vốn từ các quỹ chủ động (FTSE Russell ước tính tổng tài sản từ các quỹ chủ động gấp 5 lần so với các quỹ ETF).
Theo ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS), thị trường chứng khoán đã qua đáy và đang ở giai đoạn "phản ứng". "Trong quá khứ, thị trường có 3 giai đoạn tích lũy chặt chẽ là 2004 - 2005 trước con sóng WTO, giai đoạn thứ hai là 2014 - 2016 trước con sóng thoái vốn và chúng ta đang ở vùng tích lũy mới 2023 - 2024 chờ con sóng nâng hạng thị trường vào nửa cuối 2025" - ông Sơn cho biết.
"Cơn sóng nâng hạng" cũng là cụm từ được thị trường nhắc tới gần đây, mỗi khi có thông tin mới về vấn đề này. Phiên giao dịch 5/12/2024, VN-Index bất ngờ tăng tới 27 điểm với hàng loạt cổ phiếu chứng khoán được kéo lên mức trần, trước thông tin bên lề về cuộc gặp giữa đại diện các tổ chức nâng hạng thị trường và cơ quan quản lý.
"Chúng ta đang chuẩn bị cho cơn sóng lớn, dòng tiền sẽ trở lại thị trường với dự báo lợi nhuận 2025 sẽ tiếp tục phục hồi, mức định giá hợp lý" - ông Hoàng Sơn nhận xét.
Theo ông Sơn, thanh khoản thị trường cuối 2024 - 2025 có thể đi ngang với những lo ngại về khối ngoại bán ròng và tỷ giá. Tuy nhiên, thanh khoản sẽ tăng cao vào giai đoạn trước nâng hạng, với kỳ vọng kích hoạt dòng tiền trở lại thị trường. Chuyên gia dự báo thanh khoản năm tới sẽ đạt trên 23.000 tỷ đồng và VN-Index có thể đạt trên 1.400 điểm trong năm 2025.
Việc nâng hạng lên thị trường mới nổi, theo ACBS, sẽ là cột mốc đáng kể để TTCK được công nhận là thị trường có khả năng tiếp cận đầu tư đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Dự kiến tỷ trọng cổ phiếu Việt Nam sẽ chiếm khoảng 0,7 - 0,9% danh mục thị trường mới nổi hạng 2 của FTSE và Việt Nam sẽ thu hút được dòng vốn 500 - 600 triệu USD từ các quỹ ETF mô phỏng chỉ số, chưa kể dòng vốn từ các quỹ chủ động.
Như trường hợp các thị trường trong khu vực Đông Nam Á được nâng hạng, trong báo cáo về vấn đề này, nhóm phân tích từ Công ty Chứng khoán BIDV (BSC) cho biết, thanh khoản và diễn biến của chỉ số chứng khoán tại Thái Lan, Malaysia đều ghi nhận xu hướng tích cực trước thời điểm được FTSE chấp thuận nâng hạng.
Nâng hạng nhưng vẫn cần thêm chất xúc tác
Nâng hạng được chờ đợi sẽ là cơn sóng lớn năm 2025. Tuy nhiên, ở góc độ hút vốn ngoại, giới phân tích cho rằng thị trường vẫn cần nhiều hơn câu chuyện nâng hạng.
Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho rằng, để thu hút dòng vốn ngoại, thị trường vẫn cần thêm nhiều "chất xúc tác" khác. Trong đó, việc có thêm sản phẩm mới và gia tăng sự đa dạng về nhóm ngành trong rổ vốn hóa lớn là những vấn đề cần quan tâm.
Lấy ví dụ về thị trường trong giai đoạn nửa đầu năm 2024, ông Minh cho rằng, các thị trường chứng khoán lớn ghi nhận mức tăng đột biến nhờ cơn sốt đầu tư cổ phiếu công nghệ và AI, tuy nhiên nhóm công nghệ trên sàn chứng khoán Việt chỉ "lác đác" vài cái tên. "Nhà đầu tư muốn rót tiền theo cơn sóng lớn nhưng trên thị trường lại thiếu hàng hóa. Đó cũng là một phần nguyên nhân khiến VN-Index có mức tăng khiêm tốn hơn đáng kể so với nhiều thị trường khác" - chuyên gia này nhận xét.
Tính đa dạng còn thể hiện ở góc độ sản phẩm. Theo Giám đốc phân tích của Chứng khoán Yuanta, việc có thêm những sản phẩm tài chính mới có thể tăng tính hấp dẫn cho thị trường, giúp nhà đầu tư có thêm lựa chọn rót tiền, từ đó cũng gia tăng thanh khoản.
Theo TS. Phạm Thế Anh, Trưởng Khoa Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU), Việt Nam hiện nay đứng trước nhiều câu chuyện lớn, không như trước đây bị bó hẹp trong phạm vi đổi mới kinh tế, còn bối cảnh hiện tại rộng hơn liên quan đến đổi mới thể chế, môi trường kinh doanh, điển hình là sắp xếp lại bộ máy. Chính phủ Việt Nam cho thấy rõ hướng đi từ cải cách thể chế, sau đó đi vào các chính sách kinh tế lớn.
Ở góc nhìn khác, TS. Thế Anh cho rằng việc nâng hạng thị trường chứng khoán là một yếu tố quan trọng, song cũng cần thêm "chất xúc tác" khác. Trong đó, yếu tố quan trọng là mặt bằng lãi suất, đặc biệt là chính sách lãi suất của Mỹ.
Theo giới chuyên gia, TTCK Mỹ đang được định giá quá cao, khi dòng vốn rút khỏi thị trường này, các thị trường mới nổi như Việt Nam sẽ hưởng lợi. Cùng với chính sách cải cách, Việt Nam được kỳ vọng sẽ thu hút được dòng vốn quay trở lại.
