Thị trường khởi sắc trong tháng đầu tiên của năm 2024

Tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp

Trong những ngày cận Tết Nguyên đán 2024, hàng trăm xe chở nông sản Việt Nam đang tấp nập đổ về cửa khẩu phía Bắc để xuất khẩu (XK) sang Trung Quốc. Đây là thị trường được kỳ vọng sẽ đem về nhiều tỷ USD cho nông sản Việt trong năm 2024 này.

Có nhiều cơ hội giúp hoạt động xuất khẩu của Việt Nam phục hồi trong năm 2024.

Tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Lạng Sơn), thời điểm cận kề Tết Nguyên đán Giáp Thìn, lượng hàng hóa, phương tiện tham gia lưu thông tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị tại khu vực cửa khẩu diễn ra 24/24h. Theo bà Hà Thị Kim Dung, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị (Cục Hải quan Lạng Sơn), trong tháng 1/2024, đơn vị đã tiếp nhận và giải quyết thủ tục thông quan cho 4.142 bộ tờ khai với kim ngạch đạt trên 198 triệu USD, qua đó, đơn vị đã thu nộp NSNN hơn 270,4 tỷ đồng.

Để đảm bảo hoạt động thông quan hàng hóa được diễn ra thông suốt, Chi cục đã bố trí công chức trực, tiếp nhận và giải quyết thủ tục tới 23 giờ nếu vẫn còn tờ khai cần xử lý. Với mặt hàng hoa quả tươi, lực lượng Hải quan còn phối hợp chặt chẽ với cơ quan Kiểm dịch thực vật để đảm bảo về trình tự và tuân thủ các quy trình về kiểm tra, kiểm dịch, tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp (DN). Đặc biệt, đơn vị đã chủ động xây dựng kế hoạch phối hợp với các lực lượng như Biên phòng, Cảnh sát giao thông điều tiết lượng phương tiện từ xa, giải quyết những khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện cho DN, thương nhân có hàng hóa XNK được thuận lợi nhất.

Song song với việc kiểm tra, đảm bảo hoạt động XNK đúng pháp luật, Hải quan Hữu Nghị đang tích cực phối hợp các lực lượng chức năng tại khu vực cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị trao đổi thông tin với lực lượng chức năng phía Trung Quốc để có phương án thống nhất kéo dài thời gian thông quan, điều tiết phương tiện, lưu lượng hàng hóa nhằm đảm bảo cửa khẩu luôn thông thoáng, giúp cho hoạt động XNK giữa hai bên Việt Nam - Trung Quốc được thuận lợi, hiệu quả.

Thống kê thời điểm này, bình quân mỗi ngày cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị có từ 700 - 800 phương tiện chở hàng hóa XNK được làm thủ tục thông quan. Hiện các lực lượng chức năng tại khu vực cửa khẩu đã triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, đảm bảo thủ tục thông quan nhanh chóng, thuận tiện, không để hàng hóa ùn ứ.

Theo đại diện Chi cục Hải quan cửa khẩu Trà Lĩnh (Cục Hải quan Cao Bằng), từ ngày 1-30/1, đơn vị đã giải quyết thủ tục hải quan cho 52 DN, kim ngạch XNK đạt 27,7 triệu USD, tăng 30% so với tháng trước (tháng 12/2023) và tăng 698% so với cùng kỳ 2023. Hàng XK chủ yếu là hạt điều, xoài sấy dẻo, tôm cá đông lạnh…; trong khi hàng nhập khẩu là vải may mặc, men đường hóa… Đáng chú ý, kim ngạch XK đạt hơn 25,3 triệu USD, tăng 37% so với tháng trước và tăng tới 1.310% so với cùng kỳ năm ngoái. Với những tín hiệu tích cực từ đầu năm và đặc biệt là cửa khẩu Trà Lĩnh đã chính thức được nâng cấp thành cửa khẩu quốc tế (cuối năm 2023), kỳ vọng hoạt động XNK qua địa bàn trong năm nay và thời gian tới tiếp tục có nhiều khởi sắc.

Tại Lào Cai, ông Phạm Văn Phúc, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Lào Cai (Cục Hải quan Lào Cai) cho biết, cập nhật từ ngày 1 đến 26/1/2024, tại đơn vị có 253 DN làm thủ tục XNK, tăng 51 DN so với cùng kỳ năm 2023; tổng kim ngạch đạt 63,8 triệu USD, tăng 35% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, XK đạt 28,74 triệu USD, tăng 25%; nhập khẩu đạt hơn 35 triệu USD, tăng 44%. Mặt hàng XK chủ yếu như: Gỗ ván bóc các loại, thanh long, sầu riêng, than củi…; mặt hàng nhập khẩu chủ yếu: Nông sản, bánh kẹo, phân bón, máy móc thiết bị, hóa chất, khí hóa lỏng.

Xu hướng phục hồi tích cực

Theo Tổng cục Thống kê, tổng kim ngạch XNK hàng hóa tháng 1/2024 cả nước ước đạt 64,22 tỷ USD. Trong đó, kim ngạch XK ước đạt 33,57 tỷ USD, kim ngạch nhập khẩu ước đạt 30,65 tỷ USD. Cán cân thương mại hàng hóa ước tính xuất siêu 2,92 tỷ USD. Trên thực tế, tháng đầu năm có XK có nhiều dấu hiệu tích cực. An ninh năng lượng, lương thực được bảo đảm, XK gạo tháng 1/2024 đạt 347 triệu USD, tăng 86,1% so với cùng kỳ.

Chỉ số Sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 1/2024 tăng 18,3% so với cùng kỳ năm trước, trong đó ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 19,3%. IIP tăng đều ở 60 địa phương. Theo số liệu sơ bộ của Tổng cục Hải quan, nửa đầu tháng 1/2024 (1-15/1), XK điện thoại và linh kiện đạt 2,86 tỷ USD, tăng 6,7% so với cùng kỳ năm ngoái (tương đương kim ngạch tăng thêm gần 200 triệu USD). Theo các chuyên gia kinh tế, sản xuất công nghiệp khởi sắc ngay từ đầu năm là sự khởi đầu tốt đẹp.

Ông Trương Thanh Hoài, Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết, trong năm 2024 Cục sẽ tiếp tục thúc đẩy đưa vào vận hành các dự án sản xuất công nghiệp mới nhằm phục vụ cho XK và tiêu dùng trong nước, tạo thêm năng lực cho phát triển sản xuất và nguồn hàng cho XK.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, kim ngạch XK nông lâm thủy sản tháng đầu năm 2024 tăng cao, đạt 5,14 tỷ USD nhờ đóng góp của tất cả các nhóm hàng đều tăng. Về thị trường, giá trị XK sang Trung Quốc chiếm tỷ trọng 23%, tăng 106,9%; Mỹ chiếm 20,8%, tăng 95,9% và Nhật Bản chiếm 7,4%, tăng 47,5%.

Theo Bộ Công Thuơng, bối cảnh thế giới năm 2024 được dự báo tiếp tục có những chuyển biến lớn và khó lường với nhiều cơ hội và thách thức đan xen. Bên cạnh việc nhận diện khó khăn, thách thức để thích ứng phù hợp, năm 2024, XK vẫn có dư địa khai thác tốt các FTA hiện có. Việc kết thúc đàm phán, triển khai FTA với các thị trường mới như Israel, UAE sẽ tiếp thêm cơ hội thúc đẩy thương mại, đầu tư và đặc biệt là XK của Việt Nam… Quan hệ chính trị tốt đẹp giữa Việt Nam với các đối tác lớn như Trung Quốc, Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản… được củng cố, nâng cấp, tiếp tục tạo tiền đề để hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư được mở rộng.

Tuy nhiên, bối cảnh thế giới năm 2024 được dự báo tiếp tục có những chuyển biến lớn và khó lường với nhiều cơ hội và thách thức đan xen. Để tận dụng được cơ hội mở cửa thị trường này, vấn đề cần chú trọng là phát triển được nguồn hàng cho XK, đáp ứng yêu cầu về chất lượng, nâng cao hàm lượng giá trị gia tăng và bảo đảm đáp ứng yêu cầu về quy tắc xuất xứ để được hưởng ưu đãi về thuế quan theo các hiệp định.

Để thúc đẩy hoạt động XNK, Bộ Công Thương tiếp tục đẩy mạnh đàm phán, ký kết các Hiệp định, cam kết, liên kết thương mại mới, ký kết các Hiệp định FTA, Hiệp định thương mại với các đối tác khác còn nhiều tiềm năng (UAE, MERCOSUR...) để đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng.

Trước tình hình căng thẳng ở Biển Đỏ, Bộ Công Thương khuyến cáo DN cần chủ động phương án đàm phán với các đối tác để giãn thời gian giao/nhận hàng. DN cũng cần tính đến việc mua bảo hiểm để tránh rủi ro khi chậm trễ trong việc giao/nhận hàng hóa.

Lưu Hiệp