Thị trường 'oxy đen' Ấn Độ bùng nổ giữa đại dịch

Tại Ấn Độ, việc mua được các bình oxy y tế đang trở thành vấn đề sống còn, các bình oxy được xem là biểu tượng của sự giàu có, theo VICE.

Với các ca mắc Covid-19 mới cao kỷ lục, quốc gia 1,3 tỷ dân cần lượng lớn oxy y tế mỗi ngày để phục vụ cho việc điều trị bệnh nhân. Điều này khiến việc buôn bán oxy trên thị trường chợ đen bùng nổ, nơi chỉ những người rất giàu mới có thể mua được và các gia đình đang tuyệt vọng tìm oxy cho người thân mắc Covid-19 dễ bị lừa đảo.

“Trên thị trường chợ đen, một bình oxy vốn có giá khoảng 81 USD đến 135 USD tùy kích cỡ, hiện bị đẩy lên 812 USD đến 1.354 USD. Tình trạng này là nguyên nhân gián tiếp gây ra cái chết của những bệnh nhân không có mối quan hệ hay tiền bạc”, Divyansh Pandey (25 tuổi) tình nguyện viên ở bang Uttar Pradesh, cho biết.

Oxy y tế tại Ấn Độ trở thành mặt hàng đắt đỏ do các ca bệnh Covid-19 tăng vọt. Ảnh: Getty.

Giá trung bình của một bình oxy y tế trên thị trường chợ đen, khoảng 1.080 USD, còn cao hơn thu nhập trung bình hàng tháng của 1% người giàu nhất đất nước. Các loại thuốc thông thường có giá 67 USD nay cũng bị đẩy lên tới 810 USD.

Pandey đã giúp hàng chục bệnh nhân Covid-19 tìm được giường bệnh, oxy y tế, máy tạo oxy và các loại thuốc cần thiết. Pandey cho biết anh buộc phải xem xét nguồn cung từ thị trường chợ đen sau nhiều lần không thể tìm mua các mặt hàng này với giá gốc.

“Điều đáng buồn nhất là thị trường chợ đen đang diễn ra công khai và những người tích trữ thản nhiên rao bán trên mạng xã hội. Tổ chức phi chính phủ và các nguồn chính thức thường phát các mặt hàng này miễn phí hoặc bán với giá gốc song với số lượng không nhiều và thường hết hàng nhanh, có lúc chỉ sau 1 tiếng".

Khủng hoảng

Ấn Độ hiện ghi nhận hơn 20 triệu ca nhiễm SARS-CoV-2, hơn 220.000 người tử vong. Các chuyên gia nhận định nguyên nhân dẫn đến con số thảm khốc này phần lớn là thiếu giường bệnh và thuốc men.

“Khi nhu cầu quá nhiều và cung không đủ, chúng tôi buộc phải bán máy tạo oxy nhập khẩu với giá gấp 10 lần”, một nhà cung cấp giấu tên tại chợ đen ở Delhi nói.

Theo dữ liệu do chính phủ Ấn Độ đệ trình lên Tòa án Tối cao, nước này có lượng oxy y tế nhiều gấp 3 lần so với nhu cầu ở 12 bang, với khoảng 16.000 tấn oxy lỏng để đáp ứng nhu cầu ước tính là 4.880 tấn vào tuần trước.

Tuy nhiên, các nhà hoạt động chỉ ra rằng hệ thống này chỉ theo dõi các nguồn lực của bệnh viện, không phải những nguồn bệnh nhân Covid-19 cần khi bị cách ly tại nhà.

Dù Thủ tướng Narendra Modi thông báo rằng sản lượng oxy đã tăng 60% để giải quyết khủng hoảng, các tình nguyện viên và nhà cung cấp chỉ ra rằng các vấn đề như vận chuyển, hậu cần có thể cản trở việc các bình oxy đến tay người dân.

Giá oxy y tế tại chợ đen bị đẩy lên gấp nhiều lần vì nhu cầu cao. Ảnh: AFP.

Tình trạng thiếu oxy thậm chí khiến nhiều người Ấn Độ liều lĩnh thử nghiệm chế tạo oxy tại nhà.

Cuối tháng 4, nhiều YouTuber đăng tải video hướng dẫn mọi người cách tạo oxy bằng các nguồn dễ kiếm, có sẵn tại nhà. Nhiều người trong số này mới là học sinh trung học.

“Chúng tôi đã tạo oxy trong phòng thí nghiệm trước khi sử dụng quá trình điện phân và các hóa chất dễ tìm như thuốc tím, oxy già", Kirtharth Tiwari (16 tuổi), người có video nhận được hơn 50.000 lượt xem, nói.

Sau đó, Tiwari còn thực hiện video tiếp theo hướng dẫn mọi người cách lọc oxy để sử dụng, tránh nguy cơ phản ứng tỏa nhiệt bằng cách sử dụng túi giữ lạnh.

“Có hai người đã liên hệ và nói rằng làm theo hướng dẫn của tôi có hiệu quả”, Rahul Soni, một YouTuber khác có hơn 300.000 lượt xem video, cho biết.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo không nên thực hiện những thí nghiệm như vậy ở nhà vì có thể dẫn đến các vụ nổ nguy hiểm. YouTube đã gỡ cả hai video trên do vi phạm nguyên tắc cộng đồng.

Tuần trước, Tòa án Cấp cao Delhi đã ra lệnh cho chính quyền bang thẳng tay ngăn chặn sự sinh sôi của thị trường “oxy đen”. Tuy nhiên, tình trạng vẫn đang diễn biến phức tạp.

Mai An