Thị trường trái phiếu Việt Nam 2025: Bùng nổ cơ hội hay tiềm ẩn rủi ro?

Theo báo cáo tại Diễn đàn Trái phiếu và Tín nhiệm Việt Nam mới đây, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành mới trong năm 2024 đạt gần 500.000 tỷ đồng, tăng 45% so với năm trước. Theo ông Dương Đức Hiếu, chuyên gia phân tích tại VIS Rating, việc các ngân hàng tham gia bảo lãnh thanh toán trái phiếu doanh nghiệp đã đóng vai trò quan trọng trong việc khôi phục niềm tin nhà đầu tư. Trong tháng 12/2024, hơn 40% lượng trái phiếu bất động sản phát hành mới đã được bảo lãnh, so với mức chỉ 15% trong năm trước đó.

Sự gia tăng mạnh mẽ này phản ánh hai yếu tố quan trọng. Một là niềm tin của nhà đầu tư đang được khôi phục nhờ các quy định mới về công khai thông tin, bảo lãnh thanh toán và xếp hạng tín nhiệm. Hai là chính sách tiền tệ nới lỏng với lãi suất thấp hơn giúp giảm chi phí huy động vốn cho doanh nghiệp, đồng thời kích thích nhu cầu đầu tư vào trái phiếu.

Dự báo năm 2025, thị trường trái phiếu sẽ tiếp tục tăng trưởng với ba động lực chính. Đầu tiên là cải cách pháp lý và tăng cường minh bạch. Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách cải cách nhằm nâng cao sự minh bạch của thị trường trái phiếu, trong đó có Luật Chứng khoán sửa đổi 2024. Quy định mới yêu cầu tất cả doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải có xếp hạng tín nhiệm, giúp nhà đầu tư đánh giá rủi ro một cách khách quan hơn.

Ông Nguyễn Tú Anh, chuyên gia kinh tế khẳng định, xếp hạng tín nhiệm là yếu tố quan trọng giúp thị trường trái phiếu phát triển bền vững. Việc bắt buộc doanh nghiệp công khai thông tin tài chính sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ gian lận và nâng cao lòng tin của nhà đầu tư. Nhờ sự kiểm soát chặt chẽ này, các doanh nghiệp có nền tảng tài chính tốt sẽ dễ dàng huy động vốn, trong khi các doanh nghiệp yếu kém sẽ bị loại bỏ khỏi thị trường.

Dự báo năm 2025, thị trường trái phiếu sẽ tiếp tục tăng trưởng

Bên cạnh đó, chính sách tiền tệ hỗ trợ với mặt bằng lãi suất ổn định cũng là yếu tố quan trọng. Một trong những động lực giúp thị trường trái phiếu phát triển là chính sách tiền tệ linh hoạt của Ngân hàng Nhà nước. Việc duy trì lãi suất điều hành ở mức thấp không chỉ giúp doanh nghiệp giảm chi phí vay mà còn thúc đẩy nhà đầu tư tìm kiếm các kênh đầu tư có lợi suất cao hơn, trong đó có trái phiếu doanh nghiệp. Theo báo cáo của VIS Rating, dự báo tăng trưởng tín dụng trong năm 2025 có thể đạt 16%, cao hơn mức của năm 2024.

Một yếu tố quan trọng khác là sự phục hồi của thị trường bất động sản. Lĩnh vực này vốn là trụ cột quan trọng của trái phiếu doanh nghiệp và đang hồi phục mạnh mẽ nhờ vào việc sửa đổi ba bộ luật quan trọng: Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản. Các dự án bất động sản lớn được tái khởi động, kéo theo nhu cầu huy động vốn từ kênh trái phiếu tăng cao. Ông Phan Duy Hưng, chuyên gia phân tích tài chính tại VIS Rating cho rằng, các chính sách tháo gỡ nút thắt pháp lý giúp tạo ra cú hích lớn cho thị trường bất động sản. Khi niềm tin quay trở lại, các doanh nghiệp sẽ mạnh dạn hơn trong việc phát hành trái phiếu để huy động vốn.

Dù thị trường trái phiếu đang trên đà hồi phục, nhưng vẫn còn nhiều rủi ro mà nhà đầu tư cần cân nhắc. Một trong những áp lực lớn nhất chính là tái cấp vốn và thanh khoản của doanh nghiệp. Theo thống kê, trong năm 2025 sẽ có khoảng 70% lượng trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn, gây áp lực lớn lên các doanh nghiệp phải tái cấp vốn để trả nợ. Ông Dương Đức Hiếu cảnh báo, dù dòng tiền từ hoạt động kinh doanh đang cải thiện, nhưng nhiều doanh nghiệp bất động sản vẫn gặp khó khăn trong việc thanh toán trái phiếu đáo hạn, đặc biệt là những doanh nghiệp có bảng cân đối tài chính yếu.

Ngoài ra, biến động tỷ giá và áp lực lãi suất toàn cầu cũng là một yếu tố đáng lo ngại. Nếu Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) duy trì lãi suất cao hơn dự kiến, đồng USD có thể mạnh lên khiến dòng vốn ngoại rút khỏi thị trường trái phiếu Việt Nam. Điều này sẽ làm giảm khả năng huy động vốn của các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp có khoản vay ngoại tệ lớn.

Một nguy cơ khác là sự phân hóa giữa các doanh nghiệp. Những doanh nghiệp có nền tảng tài chính vững chắc sẽ có lợi thế hơn, trong khi các doanh nghiệp có sức khỏe tài chính yếu sẽ gặp khó khăn trong việc phát hành trái phiếu. Điều này có thể tạo ra một thị trường “hai tốc độ” với sự phân hóa rõ rệt giữa các nhóm doanh nghiệp.

Nhìn chung, thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước một giai đoạn quan trọng. Nếu tận dụng tốt các cơ hội từ cải cách pháp lý, chính sách tiền tệ hỗ trợ và sự phục hồi của bất động sản, đây có thể trở thành một kênh huy động vốn hiệu quả giúp doanh nghiệp phát triển bền vững. Tuy nhiên, những rủi ro về thanh khoản, biến động lãi suất toàn cầu và sự phân hóa doanh nghiệp vẫn là những yếu tố cần được theo dõi chặt chẽ. Để đảm bảo thị trường phát triển ổn định, các cơ quan quản lý cần tiếp tục giám sát chặt chẽ và nâng cao tính minh bạch của các tổ chức phát hành.

Trần Hương