Thiên tai 2025 dị thường nhất lịch sử, thiệt hại vượt 97.000 tỷ đồng

Năm 2025 được các chuyên gia khí tượng thủy văn đánh giá là năm thiên tai dị thường nhất trong lịch sử ghi nhận tại Việt Nam, với hàng loạt kỷ lục về lượng mưa, số lượng bão và áp thấp nhiệt đới (ATNĐ), cũng như lũ lụt nghiêm trọng trên diện rộng.

Tại Việt Nam, năm 2025 được ghi nhận là một năm có diễn biến thiên tai, khí tượng thủy văn cực kỳ bất thường và dị thường, gây ra những thiệt hại nghiêm trọng trên cả nước.

Tại cuộc họp báo thường kỳ tháng 12/2025 do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức sáng 4/12, ông Hoàng Đức Cường, Phó cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn (KTTV), đã nhấn mạnh rằng đây là một năm chứng kiến những hiện tượng thời tiết cực đoan chưa từng có, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản trên toàn quốc.

Tổng thiệt hại kinh tế ước tính vượt 97.000 tỷ đồng, với 409 người chết và mất tích tính đến cuối tháng 11/2025. Những con số này không chỉ phản ánh sức tàn phá khủng khiếp của thiên nhiên mà còn là minh chứng rõ nét cho tác động ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu, khiến quy luật thời tiết truyền thống bị đảo lộn.

Một trong những kỷ lục nổi bật nhất là lượng mưa cực đoan tại trạm Bạch Mã (Việt Nam), nơi ghi nhận 1.739 mm mưa chỉ trong vòng 24 giờ vào tháng 10/2025. Sự kiện này đang được Tổ chức Khí tượng Thế giới xác nhận như một trong những trận mưa 24 giờ lớn nhất từng được biết đến trên toàn cầu. Bên cạnh đó, mùa bão năm 2025 đã lập kỷ lục với 21 cơn bão và ATNĐ hoạt động trên Biển Đông, vượt qua con số 20 cơn của năm 2017 – kỷ lục trước đó kể từ khi có dữ liệu quan trắc từ năm 1961. Trong số này, có 15 cơn bão và 6 ATNĐ, và theo ông Cường, con số này có thể chưa dừng lại.

Mùa bão năm nay còn mang tính chất đặc biệt bất thường, như cơn bão số 1 (WUTIP) xuất hiện trên Biển Đông vào tháng 6 sau hơn 40 năm không có bão đầu mùa muộn như vậy; cơn bão số 9 (RAGASA) đạt cường độ cấp 17, giật trên cấp 17, trở thành cơn bão mạnh nhất từng hoạt động ở khu vực này; và đặc biệt, một ATNĐ cuối tháng 11 bắt nguồn từ bão Senyar di chuyển từ Ấn Độ Dương sang Tây Bắc Thái Bình Dương – hiện tượng chưa từng ghi nhận trong lịch sử khí tượng, trái ngược với chiều di chuyển thông thường từ Tây Thái Bình Dương sang Ấn Độ Dương.

Tình hình lũ lụt cũng đạt mức lịch sử, với mực nước đỉnh lũ vượt mốc kỷ lục đồng loạt tại 20 con sông trên cả nước, từ Bắc Bộ, Trung Bộ, cao nguyên Trung Bộ đến hạ lưu sông Cửu Long. Chưa từng có năm nào chứng kiến lũ đặc biệt lớn và lũ lịch sử xuất hiện cùng lúc trên quy mô rộng như vậy, ảnh hưởng đến các sông như sông Cầu (Thái Nguyên, Bắc Ninh), sông Thương (Bắc Ninh), sông Chung (Lạng Sơn), sông Bằng Giang (Cao Bằng), sông Lô (Tuyên Quang), sông Ngòi Hút và Ngòi Thia (Lào Cai), thượng lưu sông Mã và sông Bưởi, sông Yên (Thanh Hóa), thượng lưu sông Cả (Nghệ An), sông Bồ (TP Huế), sông Vu Gia-Thu Bồn (Đà Nẵng), sông Kỳ Lộ và sông Ba (Đắk Lắk), sông Dinh Ninh Hòa (Khánh Hòa), sông Lũy (Lâm Đồng), hạ lưu sông Tiền (Vĩnh Long, Đồng Tháp), và hạ lưu sông Hậu (An Giang, Cần Thơ).

Đặc biệt nghiêm trọng là trận lũ lịch sử tại Phú Yên (nay thuộc khu vực phía Đông tỉnh Đắk Lắk), vượt qua đỉnh lũ năm 1993 trên lưu vực sông Ba, gây ra những tổn thất to lớn về người và tài sản. Ông Hoàng Đức Cường nhấn mạnh rằng những sự kiện này là bằng chứng cho thấy thời tiết đang ngày càng cực đoan và khó lường, đòi hỏi phải có chiến lược ứng phó dài hạn để giảm thiểu rủi ro.

Trong bối cảnh "bão chồng bão" từ thiên tai và biến động thị trường toàn cầu, ngành nông nghiệp và môi trường Việt Nam vẫn duy trì được đà tăng trưởng tích cực, đảm bảo an ninh lương thực quốc gia và hướng tới mục tiêu xuất khẩu gần 70 tỷ USD.

Trước đó, tại buổi họp báo thường kỳ tháng 11/2025, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến khẳng định rằng dù đối mặt với căng thẳng thương mại quốc tế, yêu cầu khắt khe về an toàn thực phẩm, và thiên tai cực đoan tại nhiều quốc gia như Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ – khiến giá vật tư đầu vào tăng vọt – ngành vẫn chủ động ứng phó theo phương châm "chủ động, quyết liệt, linh hoạt, đồng bộ".

Trong nước, từ cuối quý III, mưa lớn kéo dài gây lũ lụt, sạt lở đất tại miền núi phía Bắc và Bắc Trung Bộ, đặc biệt trong đợt lũ từ cuối tháng 9 đến giữa tháng 10/2025, dẫn đến hàng chục nghìn hộ dân bị ảnh hưởng và thiệt hại hàng chục nghìn tỷ đồng. Tháng 11 tiếp tục chứng kiến lũ lụt nghiêm trọng tại Trung Bộ, trong khi Đồng bằng sông Cửu Long đối mặt với hạn hán cục bộ, xâm nhập mặn, đe dọa sinh kế người dân.

Sản xuất trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản trong 11 tháng năm 2025 tiếp tục duy trì ổn định và phát triển.

Dù vậy, nhờ chỉ đạo quyết liệt, ngành đã hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách về đất đai, tài nguyên nước, bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu; đẩy mạnh cơ cấu lại theo hướng nông nghiệp sinh thái, kinh tế xanh và tuần hoàn; đồng thời tăng cường chuyển đổi số và xúc tiến thương mại. Các nỗ lực tháo gỡ khó khăn về thị trường, tín dụng, hạ tầng, cùng với việc mở rộng xuất khẩu và khắc phục "thẻ vàng" IUU đã mang lại kết quả ấn tượng. Sản xuất trồng trọt ổn định với 7,1 triệu ha lúa gieo cấy, sản lượng đạt 42,56 triệu tấn; chăn nuôi lợn tăng 0,3%, gia cầm tăng 2,8%; lâm nghiệp đạt 262,3 nghìn ha rừng trồng mới và gần 22,9 triệu m³ gỗ khai thác; thủy sản đạt 9,05 triệu tấn, tăng 2,9%. Kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản tháng 11 ước đạt 5,8 tỷ USD, lũy kế 11 tháng đạt 64,01 tỷ USD, tăng 12,6% so với cùng kỳ năm trước, với các thị trường chính là Trung Quốc, Mỹ và Nhật Bản.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh rằng năm 2025 là năm đặc biệt khó khăn, với tổng thiệt hại thiên tai khoảng 83.500 tỷ đồng, hơn 400 người chết và mất tích, riêng bão Yagi gây tổn thất hơn 8.000 tỷ đồng – 80% thuộc nông nghiệp. Tuy nhiên, các chỉ tiêu cơ bản vẫn được giữ vững: sản lượng lúa ước hơn 43 triệu tấn, đàn lợn tăng 0,3%, gia cầm đạt 584 triệu con, thủy sản phấn đấu 9,05 triệu tấn, và gỗ rừng trồng xấp xỉ 31 triệu m³. Tăng trưởng toàn ngành dự kiến đạt 3,8%-3,9%, và nếu tháng 12 đạt khoảng 6 tỷ USD xuất khẩu, con số gần 70 tỷ USD sẽ vượt xa mục tiêu 65 tỷ USD. Những thành tựu này không chỉ khẳng định sức bền bỉ của ngành nông nghiệp mà còn là nền tảng để Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế trên bản đồ kinh tế thế giới, bất chấp những thách thức từ thiên tai và biến động toàn cầu.

Bảo Loan