Thiết bị đo dung tích vỏ đầu đạn pháo chiến dịch
Vỏ đầu đạn pháo chiến dịch 122-Đ74, 130-M46 và 152-Đ20 được sản xuất tại Nhà máy Z183 (Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng) sau đó chuyển sang nhà máy khác để nhồi lắp thuốc nổ. Thể tích lòng trong của vỏ đầu đạn ảnh hưởng lớn đến độ ổn định mật độ nhồi thuốc nổ và khối lượng của đầu đạn sau khi nhồi thuốc nổ, nhất là độ chính xác khi bắn.
Trước đây, việc đo thể tích lòng trong của vỏ đầu đạn pháo được thực hiện bằng cách đo dung tích nước vỏ đầu đạn chứa được và phải thực hiện nhiều thao tác, như: Đo kích thước chiều cao của từng vỏ đầu đạn, tính toán khoảng cách từ miệng vỏ đầu đạn đến mặt nước bên trong vỏ đầu đạn khi đổ nước vào đo dung tích, tính toán bằng cách lấy chiều cao vỏ đầu đạn trừ đi chiều dày đáy và chiều cao dung tích cần đo, dùng các bình đo dung tích nước có khắc vạch thể tích để đong nước vào trong vỏ đầu đạn, sử dụng thước đo khoảng cách từ miệng vỏ đầu đạn đến mặt nước... Việc đo dung tích cần nhiều người thực hiện, năng suất thấp, độ chính xác không cao do phải đo kích thước, đong nước nhiều lần, sai số tích lũy lớn.
Sơ đồ thiết bị đo dung tích vỏ đầu đạn pháo 122-Đ74, 130-M46, 152-Đ20.
Nhằm khắc phục những hạn chế nêu trên, Thiếu tá Trần Minh Tuyên, Phó trưởng phòng Kỹ thuật Công nghệ Nhà máy Z183 và đồng sự đã nghiên cứu ra thiết bị đo dung tích vỏ đầu đạn pháo chiến dịch 122-Đ74, 130-M46, 152-Đ20. Trước khi có sáng kiến này, anh Tuyên đã nghiên cứu, thử nghiệm giải pháp dùng đồng hồ đo lưu lượng nước chảy qua ống để xác định dung tích vỏ đầu đạn. Nguyên lý thực hiện tương tự như thiết bị bơm xăng. Tuy nhiên, kết quả đo không chính xác do phụ thuộc lớn vào dòng chảy.
Thiếu tá Trần Minh Tuyên giới thiệu: Thiết bị đo dung tích vỏ đầu đạn pháo chiến dịch được thiết kế theo nguyên lý ống pipet bầu. Đường kính phần trụ phía trên và phía dưới nhỏ để tăng độ chính xác phân dải. Đường kính phần trụ ở giữa lớn, chứa được dung tích lớn để ống đo không cần quá dài. Đầu ra nước lỗ nhỏ, đường kính 1,5mm để khi đóng van cấp nước vào vỏ đầu đạn, không khí không lọt vào trong ống pipet. Khi nước bên trong vỏ đầu đạn dâng lên đủ chiều cao sẽ chạm vào cảm biến mức nước, hệ thống sẽ điều khiển tự động đóng van dừng cấp nước. Quá trình kiểm tra có giai đoạn chuyển động nhanh của dòng nước nhờ áp suất khí nén và giai đoạn chuyển động chậm để tăng độ chính xác cho kết quả đo. Vạch báo kết quả đo được khắc trên ống trong suốt, có độ chính xác cao.
Hiện nay, sáng kiến thiết bị đo dung tích vỏ đầu đạn pháo chiến dịch 122-Đ74, 130-M46, 152-Đ20 được áp dụng tại Nhà máy Z183, góp phần nâng cao năng suất lao động gấp 3 lần và chỉ cần đo một lần nên không bị sai số tích lũy do phải đong nước nhiều lần như trước đây. Sáng kiến có thể áp dụng đo dung tích lòng trong cho tất cả các loại vỏ đầu đạn pháo, đạn cối, đạn chống tăng... và các sản phẩm khác có kết cấu tương tự cũng như các loại chai, thùng, lọ...
