Thiết kế lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu mới tại Đồng Nai

Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam Trần Chí Thành (bên trái) trong cuộc họp báo.

Liên quan dự án, ông Trần Chí Thành cho biết, ngày 21/11/2011, Chính phủ Việt Nam và Liên bang Nga đã ký Hiệp định hợp tác về xây dựng Trung tâm Khoa học và công nghệ hạt nhân tại Việt Nam. Năm 2018, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng Trung tâm Nghiên cứu khoa học và công nghệ hạt nhân đặt tại thành phố Long Khánh, tỉnh Đồng Nai và giao Bộ Khoa học và Công nghệ làm chủ đầu tư.

Cấu phần chính của Dự án Trung tâm Nghiên cứu khoa học và công nghệ hạt nhân là lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu mới, công suất 10 MW do Liên bang Nga thiết kế, chế tạo và lắp đặt, đưa vào vận hành với mục tiêu sản xuất đồng vị phóng xạ phục vụ y tế và công nghiệp; chiếu xạ pha tạp silic bằng neutron để sản xuất chất bán dẫn; thực hiện các nghiên cứu trong lĩnh vực chuyển hóa vật liệu, khoa học vật liệu (thép, hợp kim ...), các nghiên cứu cơ bản và ứng dụng về vật lý hạt nhân; đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.

Hiện tại, Bộ Khoa học và Công nghệ và Tập đoàn Nhà nước về năng lượng nguyên tử Rosatom đang phối hợp chặt chẽ trong việc lập Báo cáo Nghiên cứu khả thi và Hồ sơ địa điểm.

Đây là dự án được cả hai phía Việt Nam-Nga rất quan tâm, được đưa vào danh mục ưu tiên thực hiện trong hợp tác giữa hai Chính phủ. Sự thành công của Dự án không những đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hợp tác khoa học và công nghệ Việt-Nga, giúp nâng cao tiềm lực năng lượng nguyên tử cho Việt Nam trong giai đoạn tới mà đây còn là tiền đề để Việt Nam và Liên bang Nga tiếp tục triển khai các hoạt động hợp tác quan trọng hơn trong tương lai, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân.

Để triển khai Dự án Trung tâm Nghiên cứu khoa học và công nghệ hạt nhân, Bộ Khoa học và Công nghệ đã có những phương án trong việc chuẩn bị nguồn nhân lực không những cho quản lý, triển khai thực hiện dự án ở các giai đoạn khác nhau mà còn có một kế hoạch chuẩn bị nguồn nhân lực cho vận hành đảm bảo an toàn và đặc biệt là đội ngũ cán bộ nghiên cứu giỏi để khai thác hiệu quả Trung tâm Nghiên cứu khoa học và công nghệ hạt nhân sau khi đi vào hoạt động.

Đây là lần đầu tiên Việt Nam triển khai một dự án về xây dựng lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu công suất lớn, vì vậy, để hỗ trợ công tác thẩm tra, thẩm định cho Báo cáo Nghiên cứu khả thi, Báo cáo Phân tích an toàn và Hồ sơ thiết kế, Bộ Khoa học và Công nghệ đã đề nghị Tập đoàn Nhà nước về năng lượng nguyên tử Rosatom tạo điều kiện để một số cán bộ Việt Nam được tham gia thực hiện thiết kế cơ sở của lò phản ứng, cũng như thực hiện các mô phỏng, tính toán, phân tích an toàn của lò nghiên cứu mới. Rosatom cũng sẽ hỗ trợ Việt Nam trong việc đào tạo cán bộ vận hành lò phản ứng nghiên cứu mới.

Để chuẩn bị cho nguồn cán bộ làm công tác nghiên cứu, ứng dụng để khai thác hiệu quả lò nghiên cứu mới, bảo đảm an toàn khi Trung tâm Nghiên cứu khoa học và công nghệ hạt nhân đi vào hoạt động, Bộ Khoa học và Công nghệ đã giao Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam xây dựng các nhóm chuyên môn sâu về vật lý lò, thiết kế sử dụng kênh ngang, sản xuất đồng vị phóng xạ trên lò nghiên cứu, nghiên cứu vật liệu, chiếu xạ silic làm bán dẫn, nghiên cứu phân tích kích hoạt, nhiễu xạ neutron, bảo vệ môi trường, an toàn hạt nhân...

Bên cạnh hợp tác với Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) và các nước khác, hoạt động hợp tác song phương với Liên bang Nga được đẩy mạnh thông qua việc ký kết thỏa thuận hợp tác giữa Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam với Trường đại học nghiên cứu Bách khoa Tomsk, Đại học Nghiên cứu Hạt nhân quốc gia Nga (MEPhI); đặc biệt mở rộng hợp tác với Viện Liên hiệp nghiên cứu hạt nhân Dubna (JINR) trong xây dựng kế hoạch dài hạn đào tạo, trao đổi cán bộ nhằm mục đích xây dựng đội ngũ cán bộ nghiên cứu đầu đàn để triển khai các hướng nghiên cứu trên lò mới.