Thiết lập thể thức hỗ trợ khẩn cấp trong khuôn khổ hợp tác ASEAN+3
Tại Hội nghị Thống đốc NHTW và Bộ trưởng Tài chính ASEAN+3 diễn ra tại Tbilisi, Georgia vào tháng 5/2024, các Thống đốc NHTW và Bộ trưởng Tài chính đã phê duyệt việc thành lập thể thức hỗ trợ khẩn cấp (Rapid Financing Facility - RFF) trong khuôn khổ Thỏa thuận Đa phương hóa Sáng kiến Chiang Mai (CMIM).
Đây là một trong những thành tựu nổi bật của tiến trình hợp tác ASEAN+3 sau một quá trình thảo luận ở các cấp. RFF phản ánh cam kết mạnh mẽ của các nước thành viên trong nỗ lực duy trì sự ổn định tài chính trong khu vực.
Theo số liệu báo cáo của IMF vào tháng 9/2023, số lượng yêu cầu hỗ trợ tài chính khẩn cấp từ các quốc gia thành viên tăng đột biến, gấp hơn 10 lần vào năm 2020 khi xuất hiện đại dịch Covid-19. Các tổ chức quốc tế cho rằng việc củng cố và hoàn thiện các mạng lưới an toàn tài chính khu vực để bổ trợ cho các công cụ hỗ trợ cán cân thanh toán khẩn cấp của IMF là rất cần thiết, đặc biệt trong bối cảnh quy mô và xác suất xảy ra các rủi ro liên quan tới dịch bệnh, thiên tai và các rủi ro địa chính trị toàn cầu là khó lường. Cơ quan nghiên cứu kinh tế ASEAN+3 (AMRO) cũng khẳng định tầm quan trọng của việc thiết lập thêm các thể thức hỗ trợ khẩn cấp dành riêng cho khu vực ASEAN+3, nhằm đảm bảo tính sẵn sàng và kịp thời của các gói hỗ trợ cho các nước thành viên trong trường hợp xảy ra khủng hoảng.
Với tinh thần trên, vào tháng 9/2023, ở cấp kỹ thuật, NHTW Nhật Bản đã khởi xướng ý tưởng xây dựng RFF trong khuôn khổ CMIM. Với mục tiêu tăng cường mạng lưới an toàn tài chính khu vực, đảm bảo sự ổn định và phát triển kinh tế bền vững cho các quốc gia thành viên trong khu vực ASEAN+3, RFF được thiết lập nhằm hỗ trợ các nước thành viên ứng phó với các khó khăn cán cân thanh toán trong ngắn hạn xuất phát từ các cú sốc ngoại sinh như dịch bệnh và thiên tai. Thể thức này có tính tương trợ cao, hỗ trợ kịp thời cho các nước thành viên khi gặp khó khăn về cán cân thanh toán, đặc biệt khi việc tiếp cận các thể thức hỗ trợ và/hoặc các chương trình tổng thể khác là khó khả thi do các điều kiện, quy trình phê duyệt khoản vay chặt chẽ hơn.
RFF được xây dựng nhằm bổ sung cho hai thể thức hỗ trợ hiện tại trong CMIM, bao gồm: Thể thức hỗ trợ ngăn ngừa khủng hoảng (CMIM-PL); Thể thức hỗ trợ xử lý khủng hoảng (CMIM-SF). Tương tự CMIM-SF&PL, RFF có thể được triển khai theo một trong hai cơ chế, đó là: Kết hợp với chương trình vay của IMF (IMF Linked Portion - ILP); và Không kết hợp với chương trình vay của IMF (IMF De-Linked Portion - IDLP).
Ngoài việc bổ sung thêm một nguồn hỗ trợ tài chính quan trọng cho các nước ASEAN+3 nhằm đối phó với các khó khăn đối với cán cân thanh toán trong ngắn hạn, RFF khẳng định nỗ lực chung của các nước ASEAN+3 trong việc duy trì sự ổn định tài chính khu vực và việc sẵn sàng hỗ trợ lẫn nhau trong những thời điểm khó khăn. Trong dài hạn, việc thành lập RFF sẽ khuyến khích sự phát triển của các sáng kiến tương tự, thúc đẩy quá trình hoàn thiện và liên tục cập nhật của Thỏa thuận CMIM nói riêng và các mạng lưới an toàn tài chính nói chung; qua đó, tích cực hỗ trợ các quốc gia đối phó với biến động của tình hình kinh tế khu vực và quốc tế cũng như các rủi ro ngoại sinh khó dự báo. RFF là một minh chứng sống động cho tinh thần đoàn kết và nỗ lực không ngừng của cơ chế hợp tác đa phương ASEAN+3 qua thời gian.