Thiếu hụt nhân viên công nghệ gây khó khăn cho kinh tế Nga

Xe cộ xếp hàng chờ băng qua biên giới Nga để vào Kazakhstan sau khi Nga ban bố lệnh tổng động viên một phần hồi tháng 9. Nhiều người Nga đã chạy sang các nước láng giềng để tránh bị gọi nghĩa vụ quân sự. Ảnh: AP

Tình thế này đang gây áp lực thêm cho nền kinh tế Nga vốn đang gặp khó khăn khi giá dầu và khí đốt giảm xuống từ các mức cao gần đây sau khi chiến sự nổ ra ở Ukrane hồi cuối tháng 2.

Dmitry Sizon, người đồng sáng lập kiêm Giám đốc công nghệ Công ty phần mềm MarketGuru.io có trụ sở tại Nga, cho biết hoạt động kinh doanh đã chậm lại đáng kể vào thời điểm đất nước phát động lệnh tổng động viên.

Ông cho biết sau lệnh này nhiều nhân viên của công ty ông đã chạy sang biên giới của Georgia để tránh nghĩa vụ quân sự. “Khoảng 1/4 đội ngũ nhân viên công nghệ của công ty tôi đã rời khỏi đất nước kể từ khi có thông báo tổng động viên và đang làm việc từ xa”, ông nói.

MarketGuru.io bán phần mềm phân tích trên nền tảng trực tuyến như Wildberries, nhà bán lẻ thương mại điện tử lớn nhất Nga.

MarketGuru.io, có trụ sở tại thành phố Taganrog, miền nam nước Nga, chỉ cách biên giới Ukraine khoảng 30 km, cho biết ban đầu doanh số bán hàng giảm nhưng các chương trình khuyến mãi đã giúp hoạt động kinh doanh phục hồi.

Một cuộc khảo sát của Công ty nhân sự Ventra (Nga) được thực hiện vào tháng 9, ngay trước lệnh tổng động viên, cho thấy 25% nhân viên công nghệ thông tin (CNTT) ở Nga đã cân nhắc việc rời khỏi đất nước và 6% đã làm như vậy trong năm nay. Theo cuộc khảo sát khác hồi mùa hè của Hiệp hội truyền thông điện tử Nga, 21% số người được hỏi cho biết họ đang cân nhắc việc chuyển địa điểm làm việc.

Nikolay Komlev, Giám đốc Hiệp hội Công nghiệp công nghệ máy tính và thông tin Nga, cho biết số nhân viên CNTT rời Nga sau lệnh tổng động viên này nhiều hơn khoảng 2-3 lần so với đợt ra đi vào mùa xuân sau khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra. Các nhân viên này rời Nga bất chấp chính phủ bảo đảm rằng nhân viên ngành kỹ thuật sẽ không bị gọi nghĩa vụ quân sự.

Theo các nhà kinh tế tại Đại học kỹ thuật nhà nước Bryansk, lĩnh vực công nghệ chỉ chiếm dưới 6% GDP của Nga, nhưng là một trong những khu vực phát triển nhanh nhất của nền kinh tế trước chiến tranh. Lĩnh vực này tạo ra những công việc có mức lương tương đối cao, kết nối nhân sự Nga với các công ty phương Tây, thường là trực tiếp hoặc thông qua các hợp đồng gia công công nghệ. Cuộc di cư của nhân viên công nghệ vừa là một đòn giáng tài chính vừa là một ví dụ khác cho thấy nền kinh tế Nga ngày càng hướng nội.

Nadya Petrova, người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Công ty tuyển dụng HR Luna Park, chuyên giúp các công ty nước ngoài thuê nhân tài công nghệ từ Nga, nói: “Thực sự có rất ít chuyên gia CNTT giỏi còn lại ở Nga”.

Hồi cuối tháng 10, Ngân hàng trung ương Nga dự báo nền kinh tế đất nước sẽ thu hẹp từ 3-3,5% trong năm nay. Đó sẽ là cơn suy thoái sâu nhất của bất kỳ nền kinh tế lớn nào trên thế giới trong năm nay.

Johannes Wachs, giáo sư tại Đại học Kinh tế và kinh doanh Vienna, đã định lượng tình trạng chảy máu chất xám của các lập trình viên Nga bằng cách định vị địa lý tài khoản của họ trên GitHub, một nền tảng phát triển mã nguồn mở trực tuyến.

Tính đến ngày 8-11, khoảng 13% lập trình viên người Nga trên GitHub hiển thị thông tin vị trí địa lý của họ ở một quốc gia mới trong năm nay và 13% khác che giấu vị trí địa lý của họ, một tỷ lệ cao hơn khoảng bốn lần so với các lập trình viên các nước khác.

“Tôi ước tính rằng khoảng 20% lập trình viên người Nga hiện đã rời đất nước”, Wachs nói.

Cùng với sự sụt giảm giá các mặt hàng năng lượng trong thời gian gần đây, tình trạng chảy máu chất xám công nghệ này sẽ ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách chính phủ Nga, vốn đã thâm hụt do chi phí chiến tranh và chi tiêu xã hội gia tăng.

Sergey Zhavoronkov, nhà kinh tế Nga và là thành viên hội đồng quản trị tại Quỹ Sứ mệnh tự do, cho biết dân số lao động của Nga đang giảm và làn sóng di cư của đội ngũ công nghệ sẽ càng ảnh hưởng đến sức tiêu dùng trong nước. Ông nói, giờ đây khi một số lao động đã tòng quân, một số khác di cư sang nước khác và một số trốn tránh lệnh động viên bằng cách làm việc trong nền kinh tế phi chính thức, gánh nặng nộp thuế sẽ tăng thêm đối với lực lượng lao động còn lại.

Hồi tháng 2, Công ty khởi nghiệp gọi xe inDrive, có trụ sở tại Mountain View, bang California (Mỹ), có khoảng 1.200 nhân viên ở Moscow và thành phố Yakutsk của vùng Siberia, nơi công ty được thành lập. Nhưng “chúng tôi sẽ không còn nhân viên nào làm việc tại Nga vào cuối năm nay,” Giám đốc điều hành inDrive Arsen Tomsky cho biết.

inDrive đã chuyển khoảng 800 nhân viên từ Nga sang các nước khác, chủ yếu là Kazakhstan và Cộng hòa Cyprus, trước khi lệnh động viên được ban ra. Tomsky cho biết điều đó đã thúc đẩy kế hoạch điều chuyển những nhân viên còn lại của inDrive tại Nga. Những người không muốn chuyển sang nước khác làm việc sẽ bị sa thải, ông nói.

“Mọi người đang gặp nguy hiểm. Tốt nhất là họ nên rời khỏi Nga”, Tomsky nói khi đề cập đến rủi ro các nhân viên còn lại sẽ bị gọi nghĩa vụ quân sự và nguy cơ bất ổn nội bộ rộng lớn hơn ở Nga.

Đối với Tomsky, người đã đầu tư vào công nghệ, các tác phẩm nghệ thuật và môi trường bền vững ở vùng quê hương Yakutia của ông, tình thế này thật đau lòng.

Ông nói: “Nền kinh tế địa phương phụ thuộc nhiều vào dầu khí. Tôi đã cố gắng thuyết phục mọi người rằng chúng ta phải đặt cược vào lĩnh vực trí tuệ… Giờ đây, điều đó trở nên khó khăn và bất khả thi”.

Theo WSJ

Chánh Tài