Thỏa thuận thương mại lịch sử Mỹ - Anh đâu rồi?

Dù được tuyên bố rầm rộ là “lịch sử”, thỏa thuận thương mại Mỹ - Anh hiện vẫn đang nằm trên giấy. Ảnh: Reuters.

Một tháng trước, trong cuộc điện đàm tại Phòng Bầu dục được giới truyền thông rầm rộ đưa tin, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố với Thủ tướng Anh Keir Starmer rằng hai nước đã đạt được một thỏa thuận thương mại “lịch sử”.

Theo Nhà Trắng, thỏa thuận này sẽ giảm ngay mức thuế 25% do ông Trump áp lên nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Anh, như ôtô, thép và nhôm. Văn phòng Thủ tướng Anh khi đó cũng khẳng định các mức thuế sẽ được “giảm ngay lập tức”.

Tuy nhiên, đến nay các loại thuế đó vẫn chưa hề thay đổi. Cả hai bên đều chưa đưa ra mốc thời gian rõ ràng cho việc dỡ bỏ.

“Cả Mỹ và Anh đều đã truyền thông về thỏa thuận như thể mọi chuyện đã xong xuôi”, một lãnh đạo doanh nghiệp cấp cao của Anh nói. Dù hiện chưa có dấu hiệu cho thấy thuế sẽ không được gỡ bỏ, ông nhấn mạnh: “Chừng nào chưa thực thi, thì vẫn chưa thể gọi là xong”.

Nhiều doanh nghiệp nói với Politico rằng có thể phải đến cuối tháng này mức thuế mới được chính thức gỡ bỏ.

Tiến triển chậm chạp

“Thỏa thuận mà chúng tôi đàm phán với Anh đang tiến triển tốt cho cả đôi bên”, ông Trump viết trên nền tảng Truth Social hôm 23/5.

Tuy nhiên, phát biểu trước Quốc hội tuần trước, Thủ tướng Starmer thừa nhận rằng phải chờ thêm “vài tuần nữa” thì Thỏa thuận Thịnh vượng Kinh tế Mỹ - Anh ký ngày 8/5 mới có hiệu lực thực tế.

“Tôi tin Chính phủ Anh hiện rất sốt ruột”, một đại diện doanh nghiệp Anh cho hay. “Ngay cả các nhà đàm phán thương mại của họ cũng không rõ khi nào thỏa thuận này sẽ có hiệu lực”.

Một quan chức cấp cao khác của Anh thì nói rằng các cuộc đàm phán vẫn “diễn ra đúng hướng”, nhưng lưu ý rằng “mọi thứ vẫn cần thêm thời gian”.

Thủ tướng Anh Keir Starmer thừa nhận rằng có thể phải chờ thêm “vài tuần nữa” thì Thỏa thuận Kinh tế Mỹ - Anh, được ký ngày 8/5, mới chính thức có hiệu lực. Ảnh: Reuters.

Tại cuộc gặp ở Paris hôm 3/6, Bộ trưởng Doanh nghiệp và Thương mại Anh Jonathan Reynolds đã thúc giục Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer đưa ra lộ trình cụ thể. Theo thông cáo từ phía Anh, hai bên cùng “mong muốn mạnh mẽ” đẩy nhanh việc dỡ bỏ thuế quan theo ngành.

Ngành thép chịu trận

Cũng trong ngày 3/6, Bộ trưởng Công nghiệp Anh Sarah Jones đã gặp các doanh nghiệp và đại diện ngành thép, nhôm để thảo luận về bước đi tiếp theo. Một nguồn tin tiết lộ, các doanh nghiệp được thông báo rằng sớm nhất cũng phải cuối tháng 6 thuế mới có thể về 0%.

Tối cùng ngày, trong khi Tổng thống Trump nâng mức thuế thép và nhôm nhập khẩu toàn cầu lên 50%, Anh được tạm thời miễn áp dụng mức mới và vẫn giữ ở 25%.

Thủ tướng Starmer đã gọi đây là “thành quả từ thỏa thuận mang tính bước ngoặt với Mỹ”. Tuy nhiên, sắc lệnh của Nhà Trắng cũng nêu rõ rằng mức thuế 50% vẫn có thể được áp dụng với Anh từ sau ngày 9/7, nếu Tổng thống xác định Anh không tuân thủ đúng các điều khoản đã cam kết, bao gồm loại bỏ Trung Quốc khỏi chuỗi cung ứng thép và mở rộng thị trường cho thịt bò Mỹ.

“Chúng tôi hoan nghênh việc ngành thép Anh không bị áp mức thuế cao hơn”, phát ngôn viên Chính phủ Anh nói. “Chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác với Mỹ để triển khai thỏa thuận, trong đó bao gồm việc loại bỏ thuế 25% với thép Anh”.

Các doanh nghiệp nhôm, thép được thông báo rằng có thể phải đến cuối tháng 6, mức thuế mới có thể về 0%. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, phe đối lập vẫn hoài nghi. “Chính phủ nên thẳng thắn”, Bộ trưởng Thương mại đối lập Andrew Griffith lên tiếng. “Hiện tại thuế vẫn y nguyên và thỏa thuận chưa được thực hiện”.

Laurence McDougall, Giám đốc điều hành công ty All Steels Trading, cho biết việc giảm thuế thép “có thể mất vài tháng”.

Trong thời gian chờ đợi, công ty ông vẫn phải nộp thuế theo yêu cầu của khách hàng Mỹ - mỗi tháng xuất từ 2 đến 6 container thép.

Ai gánh thiệt hại?

Trước tương lai mơ hồ về hiệu lực của "thỏa thuận lịch sử", một đại diện doanh nghiệp cho hay các công ty Anh đang mong chờ những “văn bản chi tiết” về thỏa thuận sẽ được công bố trong vài tuần tới.

Vẫn còn nhiều điều chưa rõ, đặc biệt là về hạn ngạch thuế quan đối với ôtô, cũng như quy định về nguồn gốc xuất xứ - yếu tố quyết định hàng hóa có được ưu đãi thuế hay không. Nếu bị buộc loại bỏ Trung Quốc khỏi chuỗi cung ứng, nhiều hãng xe điện Anh sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

“Vì tài liệu gốc nói thỏa thuận sẽ sớm có hiệu lực nên doanh nghiệp có kỳ vọng rằng những lợi ích sẽ được hồi tố. Nhưng điều này vẫn chưa chắc chắn”, Sam Lowe, chuyên gia thương mại tại Flint Global, nhận định.

Các lãnh đạo cấp cao của Jaguar Land Rover và Tata Steel cho biết với các nhà lập pháp trong tuần này rằng họ đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi thuế quan của Mỹ. Ảnh: EPA.

Tại phiên điều trần trước Quốc hội tuần trước, đại diện Jaguar Land Rover và Tata Steel cho biết doanh nghiệp của họ đang bị “đánh tơi tả” bởi thuế Mỹ.

“Thỏa thuận hiện tại vẫn chưa được thực thi”, ông Murray Paul, Giám đốc đối ngoại Jaguar Land Rover, nói. Công ty đang kỳ vọng sẽ được hoàn thuế từ ngày 8/5 và mong muốn biết rõ khi nào sắc lệnh thực thi sẽ được ký.

“Chúng tôi cũng có giới hạn về khả năng hấp thụ chi phí”, ông Paul nói thêm. Giá thành tăng đã buộc công ty phải điều chỉnh giá bán cho khách hàng. JLR từng tạm ngừng xuất khẩu sang Mỹ vào tháng 4, nhưng đã nối lại hoạt động vào cuối tuần trước khi Anh công bố thỏa thuận.

Thuế 25% đối với thép Anh là “rào cản cực kỳ khó chịu”, ông Russell Codling, Giám đốc phát triển kinh doanh của Tata Steel, nhận định. Mỗi năm, công ty ông xuất khẩu sang Mỹ trị giá từ 100-150 triệu bảng.

“Ngay cả khi chỉ áp 25%, chúng tôi vẫn đang bị tổn thương nghiêm trọng”, ông Codling nói.

Phương Linh