Thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung là một 'thất bại lịch sử', trượt mục tiêu hơn 30%

Theo một báo cáo mới xem xét hiệu suất của thỏa thuận hai năm được ký kết dưới thời chính quyền cựu tổng thông Trump cho biết, Trung Quốc đã “không mua” đủ 200 tỷ USD hàng xuất khẩu bổ sung như đã hứa trong thỏa thuận thương mại giai đoạn một với Mỹ.

Mỹ và Trung Quốc đã ký thỏa thuận được chờ đợi từ lâu vào tháng 1 năm 2020 với việc Trung Quốc cam kết mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ trong giai đoạn 2020-21, so với lượng mua năm 2017. Ảnh: EPA-EFE.

Mỹ và Trung Quốc đã ký thỏa thuận được chờ đợi từ lâu vào tháng 1 năm 2020 và các điều khoản nêu trong thỏa thuận có hiệu lực một tháng sau đó, với việc Trung Quốc cam kết mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ trong giai đoạn 2020-21, so với lượng hàng hóa được mua năm 2017 của nước này.

Nhưng theo một báo cáo do Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE) công bố hôm thứ 2, Trung Quốc chỉ mua 57% hàng hóa xuất khẩu của Mỹ mà họ đã cam kết mua theo thỏa thuận, điều này “thậm chí không đủ để đạt được mức nhập khẩu so với giai đoạn từ trước cuộc chiến tranh thương mại giữa hai nước”.

Chad Bown, một thành viên cấp cao của PIIE, cho biết trong báo cáo: “Hai năm trước, Tổng thống Donald Trump đã ký cái mà ông ấy gọi là \'thỏa thuận thương mại lịch sử\' với Trung Quốc, cam kết Trung Quốc mua 200 tỷ USD hàng xuất khẩu bổ sung của Mỹ trước ngày 31 tháng 12 năm 2021. Nhưng giờ đây, hẳn là thỏa thuận đó đã không đạt được đúng như những gì nó dự định.”

Theo Chad Bown: “Một bài học để chúng ta học được ở đây là không thực hiện các giao dịch không thể thực hiện khi các sự kiện không lường trước chắc chắn xảy ra - trong trường hợp này, những rủi ro không lưởng trước được chính là đại dịch Covid-19 và suy thoái kinh tế toàn cầu. Một điều nữa là đừng quên các chính sách bổ sung cần thiết để tạo cơ hội thành công cho một thỏa thuận.”

Ông nói: “Sự xuất hiện của đại dịch Covid-19 đã làm suy yếu bất kỳ cơ hội thành công nào. Các cuộc đình công liên quan đến sức khỏe cộng đồng và một cuộc suy thoái kinh tế ngắn đã đi kèm với sự sụp đổ tạm thời trong thương mại hàng hóa trên toàn cầu, ngay cả khi hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc hầu như không bị ảnh hưởng. Những hạn chế về việc di chuyển đi lại cũng ảnh hưởng đến xuất khẩu dịch vụ của Mỹ như du lịch và đi công tác ”.

Theo báo cáo, thu mua nông sản theo thỏa thuận thương mại giai đoạn một đạt 83% tổng cam kết.

Mua hàng hóa sản xuất được bảo hiểm, “phần quan trọng nhất về mặt kinh tế của thỏa thuận”, đã đạt 59% mục tiêu tổng thể.

“Thỏa thuận giai đoạn một của Trump với Chủ tịch Tập Cận Bình không phải là một sự giải phóng hoàn toàn căng thẳng giữa hai nước”. Ông Bown nói thêm: Nhưng thỏa thuận đã giúp ngăn chặn cuộc chiến thương mại đang leo thang.

“Và một số yếu tố của nó nên được giữ lại, đặc biệt là các cam kết của Trung Quốc về việc dỡ bỏ các rào cản kỹ thuật đối với hàng nông sản xuất khẩu của Mỹ, tôn trọng sở hữu trí tuệ và mở cửa lĩnh vực dịch vụ tài chính của nước này”.

Tuần trước, Phó Đại diện Thương mại Mỹ Sarah Bianchi cho biết Trung Quốc đã không đáp ứng được các cam kết trong thỏa thuận thương mại giai đoạn một kéo dài hai năm, hết hạn vào cuối năm 2021 và các cuộc thảo luận vẫn đang tiếp tục với Bắc Kinh.

Bianchi nói trên một diễn đàn ảo do Hiệp hội Thương mại Quốc tế Washington tổ chức: “Bạn biết đấy, thực tế là Trung Quốc đã không đáp ứng cam kết của họ trong giai đoạn một. Đó là điều chúng tôi đang cố gắng giải quyết ”.

Theo dữ liệu công bố hôm thứ 3, thâm hụt thương mại hàng hóa của Mỹ với Trung Quốc tăng 14,5% lên 355,3 tỷ USD, mức thâm hụt lớn nhất kể từ mức kỷ lục năm 2018 là 418,2 tỷ USD.

Thỏa thuận của Cựu tổng thống Donald Trump với Trung Quốc đã được đồng ý vào ngày 13 tháng 12 năm 2019 và được ký kết vào ngày 15 tháng 1 năm 2020. Vào cuối tháng 6 năm 2020, các giao dịch mua của Trung Quốc chỉ đạt 54% mục tiêu theo tỷ lệ.

Huy Hoàng (Theo SCMP)