Thời cơ lớn để bứt phá

Để hiện thực hóa mục tiêu này, đòi hỏi sự kết hợp đồng bộ giữa đổi mới sáng tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đầu tư khoa học - công nghệ và khơi dậy tinh thần dân tộc trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Trước vấn đề này, các cơ quan quản lý văn hóa, chuyên gia văn hóa đã có những đóng góp để sớm hiện thực hóa giấc mơ này.

Ông Hồ An Phong - Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch:
Việt Nam có thể trở thành một điểm đến triển lãm hàng đầu của châu Á

Với việc ra mắt Trung tâm Triển lãm Việt Nam tại Đông Anh (Hà Nội), được thiết kế hiện đại và nằm trong top 10 trung tâm triển lãm lớn nhất thế giới, Việt Nam đang có cơ hội đăng cai, tổ chức nhiều sự kiện văn hóa, triển lãm và hội chợ quốc tế quy mô lớn.

Công trình được lấy cảm hứng từ hình tượng Kim Quy, mang đậm tính biểu tượng văn hóa, lịch sử Thủ đô, đồng thời góp phần quảng bá mạnh mẽ hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới. Đây cũng là bước đệm quan trọng để Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung phát triển mạnh mẽ ngành công nghiệp triển lãm và hội chợ.

Cần phải nói thêm rằng, ngành công nghiệp triển lãm và hội chợ đã và đang trở thành một trong những động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giao lưu văn hóa và hợp tác quốc tế. Đây là lĩnh vực kết nối trực tiếp giữa doanh nghiệp, thị trường, người tiêu dùng, đồng thời là cầu nối giữa tri thức, công nghệ và sáng tạo. Các sự kiện triển lãm cũng là không gian lan tỏa bản sắc văn hóa, khơi gợi cảm hứng sáng tạo và từ đó mở rộng hợp tác đầu tư.

Thời gian tới, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) sẽ đồng hành với các tổ chức, doanh nghiệp tập trung phát triển ngành triển lãm gắn với hệ sinh thái công nghiệp văn hóa và công nghiệp giải trí, đưa triển lãm trở thành nơi hội tụ sáng tạo, nghệ thuật, công nghệ và thương mại.

Bộ cũng sẽ đẩy mạnh xúc tiến du lịch thông qua các hội chợ du lịch quốc tế quy mô lớn, lồng ghép các sự kiện triển lãm với quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam, qua đó thu hút khách du lịch quốc tế và mở rộng thị trường; đẩy mạnh quảng bá, thu hút du lịch MICE, coi đây là hướng đi chiến lược để nâng cao chất lượng, gia tăng giá trị và khẳng định thương hiệu du lịch Việt Nam trên bản đồ thế giới.

Bên cạnh đó, Bộ VHTTDL sẽ tạo mọi điều kiện thúc đẩy hợp tác công - tư, khuyến khích các doanh nghiệp tổ chức sự kiện, các nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia để góp sức xây dựng thương hiệu “Việt Nam - Điểm đến triển lãm của châu Á”.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội:
Khơi dậy những sáng tạo mang tinh thần dân tộc

Tinh thần dân tộc chính là “chất liệu” bền vững nhất cho sáng tạo. Từ âm nhạc, điện ảnh, mỹ thuật, đến thời trang, thiết kế hay trò chơi điện tử... nếu chỉ chạy theo thị hiếu thị trường mà thiếu gốc rễ dân tộc, sản phẩm sáng tạo dễ trở nên lai căng, nhạt nhòa.

Ngược lại, những tác phẩm biết khai thác giá trị truyền thống, kết hợp tinh hoa hiện đại thường gây dấu ấn mạnh mẽ. Bằng chứng là điện ảnh Việt đã chạm tới doanh thu hàng trăm tỷ đồng với những tác phẩm khơi dậy cảm hứng lịch sử, hay các chương trình nghệ thuật kết hợp dân ca, nhạc cụ truyền thống cùng công nghệ biểu diễn hiện đại luôn thu hút đông đảo khán giả trẻ.

Khơi dậy sáng tạo mang tinh thần dân tộc trước hết cần sự trân trọng di sản văn hóa. Việt Nam hiện sở hữu hàng nghìn di tích lịch sử, hàng trăm di sản phi vật thể cùng kho tàng nghệ thuật dân gian đa dạng. Đây chính là “mỏ vàng” cho công nghiệp văn hóa. Tuy nhiên, nhiều giá trị vẫn ngủ quên, chưa được khai thác thành sản phẩm hấp dẫn. Bởi vậy, điều cần làm là chuyển đổi di sản thành trải nghiệm mới mẻ, sáng tạo.

Bên cạnh đó, đội ngũ nghệ sĩ, nhà sáng tạo trẻ cần được khuyến khích dấn thân. Họ là những người vừa hiểu hơi thở đương đại vừa có khả năng tái tạo bản sắc theo ngôn ngữ mới. Chính sách hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, quỹ đầu tư cho công nghiệp văn hóa hay không gian sáng tạo cộng đồng là môi trường nuôi dưỡng để tài năng trẻ “bén rễ” và “trổ hoa”. Đặc biệt, việc giáo dục tinh thần dân tộc cho giới trẻ không chỉ dừng ở sách vở, mà cần lan tỏa qua trải nghiệm văn hóa - nghệ thuật sống động, để thế hệ mới tự hào và chủ động sáng tạo dựa trên bản sắc Việt.

Khơi dậy sáng tạo mang tinh thần dân tộc cũng đồng nghĩa với việc mở rộng cánh cửa ra thế giới. Trong bối cảnh hội nhập, những giá trị Việt Nam cần được “dịch” sang ngôn ngữ toàn cầu thông qua công nghệ số, nền tảng trực tuyến, điện ảnh quốc tế hay các liên hoan nghệ thuật. Chỉ khi tinh thần dân tộc được lan tỏa rộng rãi, công nghiệp văn hóa Việt Nam mới có thể khẳng định vị trí cạnh tranh và đóng góp mạnh mẽ cho nền kinh tế.

PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương - Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam (Bộ VHTTDL):
Mở rộng các không gian sáng tạo trong các lĩnh vực công nghiệp văn hóa

Việc Triển lãm Thành tựu Đất nước đã dành riêng một khu vực giới thiệu 12 ngành công nghiệp văn hóa đã gửi đi thông điệp mạnh mẽ rằng công nghiệp văn hóa đang trở thành trụ cột phát triển mới của đất nước.

Việc tổ chức không gian mở, kết nối các ngành với nhau là cần thiết để công chúng và giới sáng tạo có cái nhìn toàn diện về những lĩnh vực mũi nhọn của văn hóa, vốn đang được tập trung đầu tư và hứa hẹn mang lại giá trị to lớn không chỉ về tinh thần. Các sản phẩm như xuất bản, điện ảnh, thời trang, phần mềm - trò chơi giải trí, hay du lịch văn hóa... hiện diện tại triển lãm góp phần khẳng định vai trò, vị trí và tầm quan trọng của từng lĩnh vực, đồng thời làm nổi bật tính liên kết giữa các nhà sáng tạo trong từng nhóm ngành.

Sau triển lãm, tôi mong muốn có nhiều hơn những hội chợ, hoạt động xúc tiến thương mại về 12 ngành công nghiệp văn hóa để kết nối doanh nghiệp với công chúng và các nhà đầu tư. Bên cạnh đó, có thể thấy rằng, nếu muốn phát triển các ngành công nghiệp văn hóa như một ngành kinh tế mũi nhọn thì mức độ tăng trưởng trong lĩnh vực này phải đạt hai con số.

Để làm được điều đó cần có nhiều chính sách hỗ trợ đầu tư hoặc mở ra nhiều cơ hội hợp tác công - tư cho sự phát triển các ngành công nghiệp văn hóa. Cùng với đó, cần có những quỹ để hỗ trợ doanh nghiệp, các tài năng trẻ hoặc các dự án đầu tư mạo hiểm cho công nghiệp văn hóa. Tôi nghĩ rằng, muốn công nghiệp văn hóa trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn thì cần đầu tư mang tính tập trung, ưu tiên và mở ra những cơ hội hợp tác công - tư mạnh mẽ hơn.

Hoàng Bình Phương ghi