Thói quen tiêu dùng dễ dãi tạo điều kiện cho các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ tồn tại

Đến nay mới có 18/63 địa phương ban hành Quyết định của UBND cấp tỉnh phê duyệt mạng lưới cơ sở giết mổ tập trung.

Thông tin trên được Cục Thú y nêu lên tại Hội nghị về kiểm soát giết mổ động vật, do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức vào ngày 3/6/2023.

Theo Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), tính đến hết tháng 5/2023, cả nước có 463 cơ sở giết mổ động vật tập trung đã được cấp giấy phép và chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh thú y và đảm bảo an toàn thực phẩm, nhưng hiện chỉ có 433 cơ sở đang hoạt động (có công suất giết mổ từ 50 con lợn, 200 con gia cầm trở lên/ngày). Trong đó có 45 cơ sở giết mổ có dây chuyền giết mổ công nghiệp, 388 cơ sở giết mổ theo hình thức tập trung.

VÌ SAO GIẾT MỔ ĐỘNG VẬT TẬP TRUNG VẪN ĐÌ ĐẸT?

Bà Nguyễn Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Thú y nhận định số lượng cơ sở giết mổ động vật tập trung còn ít, bởi các cơ sở giết mổ này có giá thành sản phẩm cao hơn so với mặt bằng chung của thị trường. Sản phẩm của các cơ sở này cũng khá kén khách, tiêu thụ chủ yếu ở siêu thị, các cửa hàng tiện ích, một số bếp ăn, nhà hàng và khu công nghiệp. Do đó, số lượng tiêu thụ chưa nhiều.

Trong khi đó, việc xử lý các tổ chức, cá nhân có cơ sở chăn nuôi, giết mổ động vật nhỏ lẻ, kinh doanh sản phẩm động vật không bảo đảm yêu cầu vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm, gặp nhiều khó khăn.

“Nhận thức, thói quen của người tiêu dùng còn dễ dãi, dễ chấp nhận sản phẩm giết mổ không đảm bảo vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm đã trực tiếp tạo điều kiện cho sự tồn tại của các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ không đảm bảo vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm. Một số địa phương vẫn còn tình trạng giết mổ không phép dẫn đến các cơ sở giết mổ tập trung hoạt động không hiệu quả, ảnh hưởng rất lớn đến quá trình sắp xếp và chấn chỉnh công tác kiểm soát giết mổ tại địa phương”, bà Thủy nêu thực trạng.

Theo bà Thủy, đến nay mới có 18/63 địa phương ban hành Quyết định của UBND cấp tỉnh phê duyệt mạng lưới cơ sở giết mổ tập trung. Cả nước còn 45 tỉnh, thành phố chưa ban hành Kế hoạch thiết lập mạng lưới cơ sở giết mổ động vật theo quy định của Luật Thú y và Luật Quy hoạch (sửa đổi một số điều về quy hoạch mạng lưới cơ sở giết mổ động vật.

Bà Nguyễn Thu Thủy cho rằng việc ban hành Quyết định phê duyệt mạng lưới cơ sở giết mổ tập trung và triển khai thực hiện thể hiện mức độ quan tâm của chính quyền địa phương đối với công tác quản lý giết mổ động vật, bảo đảm an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc sản phẩm động vật.

"Nơi nào chính quyền địa phương tích cực và quyết liệt chỉ đạo thì nơi đó có chuyển biến rõ rệt, điển hình là TP. Hồ Chí Minh, Hà Tĩnh, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Bình Định, Long An, Bà Rịa - Vũng Tàu...", bà Thủy nói.

Quang cảnh hội nghị.

Ông Tạ Văn Tường, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP. Hà Nội, cho biết trên địa bàn Hà Nội, các cơ sở giết mổ công nghiệp đầu tư dây chuyền giết mổ hiện đại chỉ hoạt động được 15 - 30% công suất thiết kế; có cơ sở phải tạm ngừng hoạt động giết mổ hoặc chuyển sang giết mổ trên sàn (giết mổ bán công nghiệp) để duy trì hoạt động.

“Trong khi đó, các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm nhỏ lẻ còn tồn tại số lượng lớn, hoạt động giết mổ rất đa dạng, phương thức chủ yếu là thủ công. Đa số các điểm, hộ giết mổ này đều không được chính quyền địa phương cấp phép hoạt động nên nguy cơ gây mất an toàn vệ sinh thực phẩm là rất cao”, ông Tường chia sẻ.

Tình hình hoạt động của các cơ sở giết mổ tập trung trên địa bàn TP.HCM có vẻ khả quan hơn các địa phương khác. Đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP. HCM cho hay các nhà máy giết mổ gia súc công nghiệp trên địa bàn TP.HCM hiện vận hành đạt bình quân khoảng 50% công suất thiết kế, vẫn đang tích cực chủ động tìm thêm đối tác để hợp tác giết mổ gia súc nhằm đảm bảo công suất giết mổ đạt từ 80 - 100% theo định hướng.

ĐỀ XUẤT TĂNG MỨC PHÍ KIỂM SOÁT GIẾT MỔ

Từ thực tế hiện nay, Lãnh đạo Cục Thú y kiến nghị Bộ Tài chính sửa đổi Thông tư 101/2020/TT-BTC ngày 23/11/2020 theo hướng tăng mức phí kiểm soát giết mổ, đặc biệt đối với lợn và trâu, bò. Đồng thời đề xuất tăng mức thu phí kiểm soát giết mổ đối với các cơ sở giết mổ động vật quy mô nhỏ lẻ cao hơn so với các cơ sở giết mổ động vật tập trung nhằm tiến tới xóa bỏ dần hoạt động giết mổ nhỏ lẻ.

Cục Thú y cũng kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Thủ tướng Chính phủ bổ sung thêm đối tượng được hưởng chính sách ưu đãi theo Nghị định 57/2018/NĐ-CP ngày 17/4/2018 của Chính phủ về cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn là cá nhân, tổ chức khi đầu tư vốn xây mới cơ sở giết mổ động vật tập trung; tiếp tục ban hành chính sách ưu đãi về thuế, vay vốn và đất đai.

Ông Tạ Văn Tường kiến nghị, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tham mưu Chính phủ sửa đổi Nghị định 57/2018/NĐ-CP theo hướng hỗ trợ các loại hình giết mổ được chính quyền cấp phép hoạt động và hỗ trợ ngay khi thực hiện đầu tư để thu hút nhà đầu tư. Đồng thời, ban hành quy định phân loại cơ sở giết mổ động vật dựa trên công suất giết mổ của cơ sở thay vì phân loại theo loại hình đăng ký kinh doanh như hiện nay để phù hợp với phân cấp về quản lý an toàn thực phẩm.

Kết luận hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho rằng để tiến tới chấm dứt các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, thủ công, các địa phương phải vào cuộc tích cực, xử lý nghiêm trường hợp vi phạm.

Theo đó, Thứ trưởng đề nghị các tỉnh, thành phố cần tập trung vào cơ chế chính sách để thu hút nhà đầu tư vào cơ sở giết mổ tập trung, tăng cường nguồn ngân sách cho quản lý, đặc biệt là hệ thống thú y các cấp; tập trung chỉ đạo, giám sát 100% các cơ sở giết mổ.

Đồng thời yêu cầu Cục Thú y cần tăng cường bồi dưỡng, nâng cao năng lực kiểm soát nguy cơ mất an toàn thực phẩm cho cán bộ cơ sở; tiếp tục hợp tác với các tổ chức quốc tế để Việt Nam có điều kiện tốt quản lý cơ sở giết mổ, bảo đảm an toàn thực phẩm, an toàn dịch bệnh.

Chu Khôi