Thông báo kết quả khảo sát, nắm tình hình thực hiện nhiệm vụ tài chính - ngân sách tại các xã, phường

Đồng chí Lâm Thị Hương Thành, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng Đoàn khảo sát chủ trì buổi làm việc. Cùng dự có đồng chí Ngô Tân Phượng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; các thành viên Đoàn Khảo sát; đại diện lãnh đạo một số sở, ngành liên quan.

Đồng chí Lâm Thị Hương Thành chủ trì buổi làm việc.

Theo thông báo từ Đoàn Khảo sát, mặc dù bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp mới đi vào hoạt động hơn 3 tháng nhưng kết quả ban đầu cho thấy cơ bản các xã, phường đã chủ động thực hiện nhiệm vụ được giao; công tác điều hành ngân sách được quan tâm, bảo đảm phục vụ cho hoạt động thường xuyên của đơn vị. Dự toán ngân sách năm 2025 của các xã, phường bám sát các văn bản chỉ đạo của Tỉnh ủy, điều hành của HĐND, UBND tỉnh, nhiệm vụ chính trị của địa phương và tuân thủ nguyên tắc, tiêu chí, định mức quy định.

Công tác chi ngân sách địa phương đã bám sát dự toán được giao, đáp ứng kịp thời nhu cầu, bảo đảm an sinh xã hội và các nhiệm vụ chi quan trọng, cấp thiết tại địa phương; tình hình chi trả chế độ cho các đối tượng nghỉ hưu trước tuổi, thôi việc theo quy định tại Nghị định 178 và Nghị định số 67 của Chính phủ cơ bản bảo đảm.

Tuy nhiên, dữ liệu quá khứ (trước sáp nhập) chưa được chuẩn hóa hoặc đồng bộ, gây khó khăn cho việc so sánh, ước tính và lập kế hoạch. Việc phân bổ nguồn thu, nhiệm vụ chi cho đơn vị hành chính mới năm 2025 còn lúng túng, chưa sát với thực tế do việc sáp nhập cơ học dự toán của các đơn vị cấp xã và chuyển nhiệm vụ chi từ ngân sách cấp huyện chưa được tổng hợp số liệu và bàn giao giữa các bên có liên quan. Hiện một số xã còn chưa xác định được dự toán năm 2025 của đơn vị mình do đó việc đánh giá tình hình thực hiện dự toán năm 2025 thiếu cơ sở.

Một số nhiệm vụ chưa được phân cấp cụ thể, rõ ràng, chưa thống nhất đơn vị triển khai; công tác quy hoạch sau sáp nhập chưa được hướng dẫn thực hiện dẫn đến cơ sở dữ liệu kế hoạch - tài chính chưa thống nhất, khó dự báo sát thực tế nhiệm vụ chi của ngân sách cấp xã; ước thực hiện dự toán thiếu căn cứ thực tế dẫn đến giao dự toán năm sau không sát thực tế thu - chi gây khó khăn trong quản lý tài chính công, kiểm soát chi qua kho bạc và quyết toán cuối năm, ảnh hưởng đến tiến độ trong việc gửi, thẩm định và phê duyệt dự toán ngân sách cấp xã.

Chế độ chi các chính sách an sinh xã hội, tiêu chuẩn định mức đang thực hiện có nhiều chênh lệch và còn nhiều bất cập, không bao quát hết nhiệm vụ và chưa thống nhất giữa các vùng, miền, đồng thời chưa đánh giá được cụ thể từng chính sách sau khi chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp…

Đồng chí Ngô Tân Phượng phát biểu tại buổi làm việc.

Tại buổi làm việc, các đại biểu cho ý kiến vào dự thảo 2 Nghị quyết của HĐND tỉnh về Quy định phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi và tỷ lệ phần trăm (%) phân chia các khoản thu giữa ngân sách cấp tỉnh và ngân sách cấp xã trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh; Quy định định mức phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2026 của các cấp chính quyền địa phương tỉnh Bắc Ninh.

Theo dự thảo nghị quyết, nguyên tắc phân cấp nguồn thu phải dựa trên cơ sở đặc điểm tính chất từng nguồn thu và khả năng thu của từng địa phương, chú trọng khả năng đáp ứng nhu cầu chi tại chỗ; tăng cường khai thác nguồn thu và chống thất thu của chính quyền mỗi cấp; hạn chế phân chia nguồn thu có quy mô nhỏ cho nhiều cấp, trừ các nguồn thu không ổn định hàng năm, nguồn thu gắn liền với vai trò quản lý của từng cấp chính quyền. Phân cấp tối đa nguồn thu thuộc cấp chính quyền quản lý trên địa bàn để có nguồn tài chính bảo đảm nhiệm vụ chi được giao, hạn chế bổ sung từ ngân sách cấp tỉnh.

Ngân sách cấp tỉnh giữ vai trò chủ đạo để thực hiện các chủ trương lớn, các nhiệm vụ quan trọng trên địa bàn tỉnh như: Tập trung vốn đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội, thực hiện các chính sách quan trọng về kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh; đồng thời có khả năng điều hòa nguồn lực tài chính ngân sách trên địa bàn tỉnh như: Hỗ trợ các xã chưa cân đối được ngân sách và hỗ trợ có mục tiêu cho ngân sách cấp xã theo quy định tại Điều 43 Luật Ngân sách nhà nước.

Nguyên tắc, tiêu chí phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước phù hợp theo phân cấp quản lý ngân sách, bảo đảm kinh phí các cấp, các đơn vị thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng trong giai đoạn mới, phù hợp với phân loại đơn vị hành chính. Ưu tiên bố trí kinh phí cho lĩnh vực quan trọng và vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi đặc biệt khó khăn, khó khăn...

Phù hợp với khả năng cân đối ngân sách nhà nước năm 2026, kế hoạch tài chính 5 năm 2026 - 2030; thúc đẩy từng bước nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước, phấn đấu giảm dần tỷ lệ chi thường xuyên, góp phần cơ cấu ngân sách nhà nước trên cơ sở sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế; phù hợp với đổi mới quản lý tài chính đối với khu vực sự nghiệp để giảm mức hỗ trợ trực tiếp cho đơn vị sự nghiệp công lập, tăng nguồn bảo đảm chính sách hỗ trợ người nghèo, đối tượng chính sách tiếp cận các dịch vụ sự nghiệp công, khuyến khích xã hội hóa, huy động các nguồn lực xã hội để phát triển kinh tế - xã hội.

Các ý kiến đều nhất trí với 2 dự thảo nghị quyết trên, tuy nhiên một số ý kiến cho rằng, cần xem xét tăng mức phân bổ dự toán chi thường xuyên cho cấp xã, bảo đảm phù hợp cân đối chi ở cơ sở trong bối cảnh sáp nhập đơn vị hành chính. Mức chi về sự nghiệp môi trường cũng tính toán cho phù hợp, nhất là đối với những khu vực tập trung đông dân cư, gần khu, cụm công nghiệp, có lượng rác thải hằng ngày lớn. Về nhiệm vụ chi đối với dịch vụ công đô thị, bao gồm hệ thống thoát nước, cây xanh, đèn chiếu sáng… nên giao cho cấp xã quản lý, thực hiện.

Phát biểu tại buổi làm việc, đồng chí Ngô Tân Phượng cho biết, Quốc hội đã cho phép kéo dài thời kỳ ổn định ngân sách, vì thế đề nghị Sở Tài chính - đơn vị chủ trì tham mưu xây dựng 2 dự thảo nghị quyết trên cần xem xét tiếp thu những ý kiến của các đại biểu đã nêu. Trong đó, chú ý tính toán các mức chi cho hoạt động ở cấp thôn phù hợp với yêu cầu đặt ra về dân số đông hơn, địa bàn rộng hơn.

Bên cạnh đó, ưu tiêu mức chi đối với công tác bảo đảm vệ sinh môi trường, xử lý rác thải, bảo đảm an ninh trật tự tại các thôn, bản, tổ dân phố ở khu vực địa bàn giáp ranh, gần khu công nghiệp và các phường, xã thuộc vùng “lõi” của huyện, thành phố, thị xã trước đây.

Đồng chí Nguyễn Đình Hiếu, Giám đốc Sở Tài chính tiếp thu ý kiến các đại biểu nêu.

Phát biểu tại buổi làm việc, đồng chí Lâm Thị Hương Thành đánh giá cao sự cố gắng, trách nhiệm của Sở Tài chính trong việc tham mưu xây dựng 2 dự thảo nghị quyết trên. Đây là 2 nghị quyết hết sức quan trọng, đáp ứng yêu cầu cấp bách thực tế đang đặt ra ở cơ sở sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và sáp nhập địa giới hành chính.

Đồng chí đề nghị đơn vị tiếp thu ý kiến chỉ đạo của đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh và các ý kiến góp ý tại hội nghị; quan tâm tính toán, cân đối các mức chi theo thần chung là bảo đảm ít nhất bằng mức chi hiện tại; xem xét phân loại mức chi theo các nhóm, có sự bao quát, toàn diện. Trong đó quan tâm chi cho lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, hệ thống tiêu thoát nước, xử lý vệ sinh môi trường…

Đồng chí Lâm Thị Hương Thành cũng đề nghị Sở Tài chính nghiên cứu phân chia các xã, phường theo các nhóm sao cho hài hòa, từ đó có cơ sở phân bổ mức thu, chi ngân sách phù hợp với tình hình thực tiễn.

Tin, ảnh: Thành Nam