Thông tin thêm về đề xuất điều chỉnh giá điện và cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân

Theo văn bản số 8309/VPCP-KTTH ngày 24/10/2023 của Văn phòng Chính phủ, trên cơ sở báo cáo của Bộ Công Thương tại văn bản số 190/BC-BCT ngày 10 tháng 10 năm 2023 về về việc xử lý thông tin, báo chí và dư luận liên quan đến đề xuất điều chỉnh giá điện 03 tháng một lần tại Dự thảo Quyết định thay thế Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg quy định về cơ chế điều chỉnh mức giá bản lẻ điện bình quân (Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg), Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp chặt chẽ với các Bộ, cơ quan liên quan khẩn trương hoàn thiện hồ sơ dự thảo Quyết định thay thế Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg bảo đảm theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, chỉ đạo của Lãnh đạo Chính phủ; báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15 tháng 11 năm 2023.

Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan và Tập đoản Điện lực Việt Nam khẩn trương hoàn thiện nội dung phương án điều chỉnh giá điện, trong đó đánh giá kỹ tác động, nghiên cứu, đề xuất chính sách, giải pháp phù hợp, kịp thời, khả thi hỗ trợ hộ nghèo, hộ chính sách và các đối tượng yếu thế theo quy định của pháp luật, bảo đảm phương án đề xuất phù hợp với tình hình thực tiễn, mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế.

Đồng thời phối hợp thực hiện thông tin, truyền thông trong quá trình xây dựng, lấy ý kiến các cơ quan liên quan, các đối tượng tác động, hoàn thiện dự thảo văn bản quy phạm pháp luật và trong quá trình xây dựng phương án điều chỉnh giá điện, nhất là về cơ sở pháp lý, sự cần thiết, chủ trương, chính sách, công tác điều hành giá nói chung và giá diện nói riêng của Chính phủ, tạo sự đồng thuận của doanh nghiệp, người dân.

Giá bán lẻ điện bình quân theo hướng công khai minh bạch

Trên thực tế, thời gian qua, các đơn vị chức năng thuộc Bộ Công Thương đã nỗ lực triển khai xây dựng Dự thảo Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg theo hướng điều chỉnh giá điện theo lộ trình, tránh giật cục, đồng thời để phù hợp với các quy định hiện hành khác với nhiều điểm mới và đã lấy ý kiến rộng rãi, công khai.

Theo đó, Dự thảo Quyết định đã thể hiện được tính kế thừa và có thêm nhiều điểm mới như sau:

Một là, quy định về điều chỉnh giảm giá điện. Dự thảo kế thừa và làm rõ quy định khi thông số đầu vào biến động làm giá bán lẻ điện bình quân tính toán giảm từ 1% trở lên thì thực hiện giảm giá điện, tránh gây lãng phí nguồn lực khi mức giảm nhỏ cũng thực hiện điều chỉnh giá theo ý kiến góp ý của một số đơn vị.

Hai là, về hồ sơ, phương pháp tính toán và số liệu sử dụng. Dự thảo quy định rõ hồ sơ xây dựng phương án giá điện hằng năm, cụ thể như: Báo cáo tài chính, Báo cáo chi phí sản xuất kinh doanh điện của EVN được kiểm toán do đơn vị kiểm toán độc lập thực hiện; Kết quả kiểm tra chi phí sản xuất kinh doanh điện của năm N-2 do Đoàn kiểm tra liên ngành thực hiện; Sửa đổi, bổ sung phương pháp và công thức lập giá bán điện bình quân phù hợp với thiết kế thị trường bán buôn điện cạnh tranh.

Ba là, quy định cụ thể về các mốc thời gian, trình tự, thủ tục, trách nhiệm và thẩm quyền trong việc lập và điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân hằng năm. Dự thảo quy định rõ trước ngày 25 tháng 01 hằng năm, EVN có trách nhiệm tính toán giá bán lẻ điện bình quân của năm căn cứ các số liệu nêu trên và bổ sung vai trò của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp trong bước kiểm tra, rà soát phương án giá và kiểm tra chi phí sản xuất kinh doanh điện hằng năm, kiểm tra điều chỉnh giá điện.

Bốn là, nhằm đảm bảo giá điện phản ánh kịp thời biến động của các thông số đầu vào tác động tới chi phí sản xuất kinh doanh điện, tránh trường hợp để treo chưa thanh toán các chi phí phát sinh thực tế, dẫn tới trường hợp giá điện tăng đột biến trong một lần điều chỉnh giá điện, Dự thảo đề xuất chu kỳ điều chỉnh giá điện tối thiểu là 03 tháng (thay vì 06 tháng như quy định hiện hành). Việc này cũng nhằm thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về việc điều chỉnh giá điện theo lộ trình, tránh giật cục.

Năm là, Dự thảo bổ sung quy định về trình tự, thủ tục chung để thực hiện hỗ trợ giảm tiền điện khi có chỉ đạo của Chính phủ hoặc Thủ tướng Chính phủ. Qua đó tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho việc hỗ trợ giảm tiền điện như đã triển khai hỗ trợ giảm giá điện, giảm tiền điện cho các khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 trong 2 năm 2020 và 2021.

Có thể khẳng định, Dự thảo đã sửa đổi, bổ sung, làm rõ nhiều nội dung liên quan đến phương pháp tính toán, số liệu sử dụng cũng như trình tự, thủ tục trong quá trình xây dựng và điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân hằng năm, đảm bảo công khai minh bạch trong điều hành giá điện theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11 tháng 02 năm 2020 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Việc sửa đổi Quyết định 24/2017/QĐ-TTg cũng đã tính toán đến những tác động tới doanh nghiệp và người dân trong bối cảnh hiện nay và sắp tới.

Do giá điện là mặt hàng nhạy cảm, việc thay đổi giá điện có thể ảnh hưởng đến sản xuất của doanh nghiệp và đời sống của người dân, trong Dự thảo Quyết định đã quy định trong hồ sơ phương án giá điện của EVN cần có báo cáo đánh giá ảnh hưởng của việc tăng giá điện đến chi phí mua điện của khách hàng sử dụng điện. Dự thảo Quyết định cũng đã quy định rõ mức điều chỉnh tăng/giảm giá điện, cụ thể khi giá bán điện bình quân tính toán giảm từ 1% trở lên so với giá hiện hành thì thực hiện giảm giá điện ở mức tương ứng, còn điều chỉnh tăng giá chỉ được thực hiện khi mức tăng từ 3% trở lên, việc này đảm bảo sự minh bạch trong thực hiện cơ chế điều chỉnh giá.

Trong quá trình xây dựng, Bộ Công Thương đã nghiêm túc, cầu thị lắng nghe, tiếp thu các ý kiến đóng góp của các tổ chức, chuyên gia, doanh nghiệp và cộng đồng để hoàn thiện dự thảo. Đồng thời thông tin giải trình kịp thời các vấn đề dư luận quan tâm.

Nguyên Vũ