Thu hồi đất phát triển kinh tế - xã hội: Cần minh bạch, tránh khiếu kiện

Thu hồi đất phát triển kinh tế - xã hội cần minh bạch, sòng phẳng với dân

Đại biểu Tô Văn Tám (đoàn Kon Tum) cho biết, vấn đề thu hồi đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vì mục đích quốc gia, công cộng cần hết sức minh bạch và sòng phẳng với dân.

Theo ông, Nghị quyết 18 Trung ương Đảng khóa XIII khẳng định phải tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại.

Đại biểu Tô Văn Tám (đoàn Kon Tum)

Tuy nhiên, các quy định về thu hồi, bồi thường hỗ trợ khi thu hồi đất tại dự thảo luật vẫn chưa thể hiện rõ tinh thần này, đồng thời có nhiều nội dung chưa thuận lợi cho người dân.

Đại biểu đoàn Kon Tum đề nghị cần tách bạch thu hồi đất hoàn toàn vì mục đích quốc gia công cộng và thu hồi đất cho mục đích thương mại đơn thuần lợi nhuận.

Trường hợp vì lợi ích quốc gia, công cộng, Nhà nước thu hồi và bồi thường hỗ trợ theo các quy tắc đã được dự thảo xác định; đồng thời có thêm chính sách khuyến khích người dân tham gia.

"Trên thực tế, có rất nhiều người dân tự nguyện ủng hộ đất đai làm đường, cầu, trường học không đòi hỏi bồi thường gì cả, Nhà nước cần có chính sách thêm để khuyến khích", ông Tám nêu.

Với trường hợp thu hồi đất vì mục đích thương mại, đơn thuần lợi nhuận, ông Tám đề xuất cần quy định theo hướng thỏa thuận như tinh thần Nghị quyết 18.

Ông đề nghị cần quy định theo hướng người dân góp vốn bằng đất hoặc khi định giá đất, người có đất thu hồi là một bên trong quy trình định giá.

Trường hợp không thỏa thuận được, người bị thu hồi đất các bên có thể yêu cầu cơ quan định giá độc lập.

"Nếu không thỏa thuận được nữa thì có thể yêu cầu tòa giải quyết, tránh trường hợp giá nào cũng không chịu", ông Tám nêu.

Đại biểu Lê Hữu Trí (đoàn Khánh Hòa)

Dự án phải bảo đảm tính thật cần thiết và không vì mục tiêu lợi nhuận

Cùng quan điểm, đại biểu Lê Hữu Trí (đoàn Khánh Hòa) cho rằng, mặc dù dự thảo luật đã cố gắng xác định cụ thể danh mục các dự án mà Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng, song không thể liệt kê hết các dự án sẽ phát sinh trong tương lai.

Do đó, ông đề nghị cần thiết kế một chế định khác để xử lý trong trường hợp thực tế phát sinh loại dự án cần thiết để phát triển kinh tế - xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng nhưng không có trong danh mục dự án đã được ghi trong luật.

Ông Trí phân tích, Luật Đất đai năm 2013 chưa được quy định rõ, dẫn đến nhiều trường hợp lạm dụng việc Nhà nước thu hồi đất phát triển kinh tế - xã hội để thu hồi đất của người sử dụng đất, nhưng thực chất dự án lại vì mục tiêu lợi nhuận của nhà đầu tư, doanh nghiệp.

"Điều này gây bức xúc cho người sử dụng đất và làm phát sinh nhiều vụ khiếu kiện kéo dài, phức tạp. Vì vậy, dự thảo luật cần quy định rõ đối với các dự án Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội phải vì lợi ích quốc gia, công cộng hoặc vì mục đích quốc phòng, an ninh nhưng phải bảo đảm tính thật cần thiết và không vì mục tiêu lợi nhuận", ông Trí kiến nghị.

Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định rõ các trường hợp thật cần thiết thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng gồm: Để thực hiện các công trình công cộng như: giao thông, thủy lợi, năng lượng, bưu chính viễn thông, công nghệ thông tin…

Đồng thời, để xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước, công trình sự nghiệp như: Trụ sở cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội; cơ sở văn hóa, di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh; cơ sở y tế, dịch vụ xã hội, cơ sở giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, ngoại giao…

Ngoài ra, để phục vụ dự án nhà ở xã hội, nhà ở công vụ, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao, hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản, dự án lấn biển… và các dự án khác do Nhà nước thu hồi để thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, thu hồi để giao đất cho nhà đầu tư trúng thầu dự án có sử dụng đất.

Phùng Đô - Yến Chi