Thu hồi nhanh vốn tạm ứng để tăng hiệu quả đầu tư công

Số dư tạm ứng trong đầu tư xây dựng cơ bản lớn sẽ làm cho hiệu quả của nguồn vốn đầu tư công bị kém đi. Ảnh tư liệu minh họa.

Nhiều nguyên nhân làm cho số dư tạm ứng còn cao

Với quyết tâm không để tình trạng ứ đọng nguồn vốn ngân sách từ việc tạm ứng vốn đầu tư xây dựng cơ bản, thời gian qua, Kho bạc Nhà nước (KBNN) đã thực hiện nhiều giải pháp.

Theo đó, đối với những dự án, công trình đã hoàn thành toàn bộ, hoặc hoàn thành từng phần, KBNN đề nghị các bộ, ngành, địa phương chỉ đạo chủ đầu tư (CĐT), ban quản lý dự án (BQLDA) rà soát, làm thủ tục quyết toán, xử lý dứt điểm công nợ thông qua việc thu hồi lại số vốn đã được thanh toán cao hơn quyết toán được duyệt, hoặc bố trí kế hoạch vốn để thanh toán cho những hạng mục được quyết toán cao hơn số vốn đã thanh toán và làm thủ tục tất toán tài khoản tại KBNN.

Thu hồi tạm ứng theo đúng quy định

Việc quản lý thu hồi vốn tạm ứng thuộc trách nhiệm của chủ đầu tư, BQLDA. Do đó, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, ngành, địa phương chỉ đạo các chủ đầu tư, BQLDA thực hiện quản lý, thu hồi tạm ứng hợp đồng vốn đầu tư công, theo đúng quy định tại Nghị định số 99/20-21/NĐ-CP của Chính phủ và các văn bản của Bộ Tài chính về tăng cường quản lý tạm ứng vốn đầu tư công.

Đối với các dự án, công trình bị đình hoãn, không thi công tiếp và chưa có khối lượng để thu hồi tạm ứng; dự án thuộc các ban quản lý đã bị giải thể, cơ quan chủ quản tách hoặc sáp nhập, KBNN đề nghị bộ, ngành, UBND các cấp xem xét để có phương án xử lý đối với từng trường hợp cụ thể.

Đặc biệt, với số dư tạm ứng bồi thường, hỗ trợ đền bù giải phóng mặt bằng (GPMB) chưa chi trả được cho đối tượng thụ hưởng, cho người dân, KBNN đã rà soát lại và thực hiện trích từ tài khoản tiền gửi của CĐT, hoặc của tổ chức làm nhiệm vụ hỗ trợ, bồi thường GPMB và tái định cư để nộp NSNN. Cách làm này đã giảm được số vốn đã tạm ứng cho các dự án…

Mặc dù đã tích cực thực hiện các giải pháp nhưng theo thống kế của KBNN, số dư tạm ứng vốn đầu tư xây dựng cơ bản vẫn còn khá lớn. Năm 2022, còn 27,6% vốn tạm ứng chưa thu hồi và năm 2023 còn 26,9% vốn tạm ứng chưa thu hồi.

Nguyên nhân của tình trạng này là do việc sử dụng vốn tạm ứng hỗ trợ, bồi thường GPMB của một số tổ chức còn chưa rõ ràng nên vẫn còn tình trạng sử dụng vốn của dự án này để chi trả cho cho phương án hỗ trợ, bồi thường GPMB của dự án khác.

Hơn nữa, mặc dù đã có quy định là CĐT thực hiện tạm ứng cho các tổ chức đền bù GPMB thực hiện theo phương án để chi trả cho các đối tượng thụ hưởng, sau thời gian quy định (3 tháng đối với công tác bồi thường GPMB) mà không thực hiện chi trả, các tổ chức phải chuyển tiền đã tạm ứng về tài khoản tiền gửi của CĐT mở tại KBNN. Tuy nhiên, thực tế việc tạm ứng và hoàn trả tạm ứng của CĐT, các tổ chức đền bù GPMB chưa thực hiện đúng theo quy định. Điều này dẫn đến tình trạng các dự án không thu hồi được số dư tạm ứng…

Thực hiện nghiêm việc thu hồi tạm ứng

Số dư tạm ứng trong đầu tư xây dựng cơ bản lớn sẽ làm cho hiệu quả của nguồn vốn ĐTC bị kém đi. Do đó, việc thu hồi nhanh nguồn vốn này là việc làm cần thiết để giúp nguồn vốn ĐTC phát huy hiệu quả cao trong việc phát triển kinh tế xã hội.

Ông Dương Bá Đức - Vụ trưởng Vụ Đầu tư, Bộ Tài chính cho biết, Bộ Tài chính đã đề nghị lãnh đạo các đơn vị yêu cầu CĐT phân loại các hợp đồng có số dư tạm ứng quá hạn, báo cáo cụ thể thời gian quá hạn để ưu tiên xử lý, thu hồi tạm ứng.

Đối với các dự án đang thực hiện đã có khối lượng hoàn thành, Bộ Tài chính đề nghị CĐT cần khẩn trương nghiệm thu khối lượng, hoàn tất thủ tục thanh toán để làm việc với KBNN thu hồi hết số vốn tạm ứng quá hạn.

Đối với số tạm ứng quá hạn chưa thu hồi của các địa phương, Bộ Tài chính đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo sở tài chính phối hợp với KBNN tỉnh; chỉ đạo UBND cấp dưới yêu cầu cơ quan tài chính phối hợp với KBNN rà soát số vốn tạm ứng quá hạn, báo cáo UBND cùng cấp để có biện pháp thu hồi hết số vốn tạm ứng quá hạn.

Về phía KBNN, để hạn chế các vướng mắc trong việc thu hồi số dư tạm ứng, lãnh đạo KBNN đang đề nghị các đơn vị KBNN định kỳ đôn đốc CĐT, BQLDA phối hợp với các đơn vị có liên quan rà soát, phân loại nhóm các dự án còn số dư tạm ứng theo quy định. Trên cơ sở kết quả rà soát và đề nghị của CĐT, KBNN thực hiện tất toán tài khoản dự án đầu tư.

Đối với số dư tạm ứng bồi thường, hỗ trợ đền bù GPMB đến nay chưa chi trả được cho đối tượng thụ hưởng, cho người dân, KBNN sẽ rà soát lại các trường hợp tổ chức đền bù GPMB đã hoàn trả tiền tạm ứng về tài khoản tiền gửi của CĐT, hoặc của tổ chức làm nhiệm vụ hỗ trợ, bồi thường GPMB và tái định cư để nộp NSNN, giảm số vốn đã tạm ứng cho dự án theo Nghị định số 99/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định về quản lý, thanh toán, quyết toán dự án sử dụng vốn ĐTC. Đối với các trường hợp tổ chức đền bù GPMB chưa chuyển tiền về tài khoản tiền gửi của CĐT mở tại KBNN, KBNN sẽ có công văn gửi CĐT để đôn đốc, tổ chức đền bù GPMB thực hiện nộp trả tiền tạm ứng đền bù GPMB quá thời hạn quy định chưa chi trả cho đối tượng thụ hưởng.

Đối với các dự án công trình bị đình, hoãn không thi công tiếp và chưa có khối lượng để thu hồi tạm ứng; các dự án thuộc BQLDA giải thể, cơ quan chủ quản tách hoặc sáp nhập, KBNN các cấp kiến nghị các bộ, ngành, UBND các cấp xem xét xử lý trường hợp cụ thể.

Đối với các dự án, công trình đã hoàn thành toàn bộ, hoặc hoàn thành từng phần, KBNN kiến nghị Bộ Tài chính yêu cầu các bộ, ngành, địa phương chỉ đạo CĐT, BQLDA rà soát, làm thủ tục quyết toán các dự án đã hoàn thành, xử lý dứt điểm công nợ thông qua việc thu hồi lại số vốn đã được thanh toán cao hơn quyết toán được duyệt hoặc bố trí kế hoạch vốn và làm thủ tục tất toán tài khoản tại KBNN./.

Vân Hà