Thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn: Chưa như kỳ vọng

Thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp vẫn khó khăn. Trong ảnh: Chế biến sản phẩm từ nông nghiệp tại nhà máy của Công ty TNHH thực phẩm GC (Khu công nghiệp Hố Nai). Ảnh: V.Gia

Đặc biệt, tháng 4-2018, Chính phủ tiếp tục ban hành Nghị định số 57/2018/NĐ-CP về khuyến khích DN đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn (thay thế Nghị định số 210/2013/NĐ-CP năm 2013). Sau hơn 1 năm triển khai thực hiện, Đồng Nai vẫn khó thu hút DN đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, đặc biệt là lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, cần nguồn vốn lớn.

* Lúng túng trong thực hiện

Báo cáo của Sở Kế hoạch - đầu tư cho thấy, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị định 210 năm 2013, Đồng Nai đã ban hành các chính sách để hỗ trợ DN đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Theo đó, có 12 quyết định hỗ trợ đầu tư đã được ban hành với tổng kinh phí hỗ trợ là trên 33,8 tỷ đồng và 25 hécta đất miễn tiền thuê đất trong 11 năm. Từ 2013-2018, nguồn vốn hỗ trợ theo chính sách mới giải ngân được trên 21 tỷ đồng. Những con số trên được đánh giá là quá ít so với nhu cầu của DN và thực tế tiềm năng phát triển nông nghiệp của địa phương bởi nhiều lý do.

Để khắc phục hạn chế, năm 2018, Nghị định số 57 đã có nhiều quy định đặc thù nhằm thu hút tối đa DN đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn như: DN thực hiện dự án trên cơ sở định mức hỗ trợ của Nhà nước và được hỗ trợ sau đầu tư; đơn giản hóa thủ tục hành chính; hỗ trợ tập trung đất đai, tín dụng đầu tư, ứng dụng khoa học - công nghệ, kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn nhằm xã hội hóa dịch vụ công…

Sau hơn 1 năm triển khai, vẫn còn những lúng túng đối với cả địa phương lẫn DN khi thực hiện chính sách này. Theo phản ảnh của các DN đang đầu tư hoặc có kế hoạch đầu tư sản xuất nông nghiệp với quy mô lớn tại Đồng Nai, họ đều gặp khó khăn chung là thiếu quỹ đất. Có những vùng quy hoạch chăn nuôi, trồng trọt tập trung còn quỹ đất thì giá thuê và mua đất nông nghiệp lại quá cao tạo nên rào cản không nhỏ.

Bên cạnh đó, việc đầu tư máy móc, thiết bị vào sản xuất thay sức người vẫn thiếu cơ sở thực hiện vì khó khăn trong tập trung diện tích quy mô lớn để ứng dụng đồng bộ kỹ thuật, máy móc. Một số dự án cánh đồng lớn về cây mía, cây lúa... trên địa bàn Đồng Nai từng được DN triển khai đã bị phá sản do chỉ có khoảng 50-70 hécta mà có cả trăm bờ bao ngăn cách để phân biệt diện tích giữa các hộ dân.

Ngoài ra, tình trạng thiếu bền vững trong sản xuất nông nghiệp của người nông dân cũng làm nản lòng không ít DN. Đơn cử như vùng chôm chôm Bình Lộc (xã Bình Lộc, TP.Long Khánh) có diện tích cả ngàn hécta, từng có DN về đặt vấn đề bao tiêu sản phẩm chôm chôm Java xuất khẩu đi thị trường Pháp. Nhưng chương trình này không khả thi vì địa phương không đáp ứng được tiêu chuẩn có vùng chuyên canh thuần giống chôm chôm Java do nhiều hộ dân ở vùng này chuyển đổi sang trồng chôm chôm giống Thái hoặc sầu riêng...

Trong khi đó, đối với cơ quan nhà nước, mới chỉ triển khai các giải pháp về cải thiện cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng dịch vụ hành chính và các dịch vụ công liên quan, còn các chính sách ưu đãi và hỗ trợ trực tiếp đối với nhà đầu tư hầu như chưa được triển khai. Danh mục các dự án thu hút đầu tư vào nông nghiệp vẫn chưa được hoàn thiện.

* Chính sách chưa thực sự “chạm” đến DN

Theo các DN, chính sách hỗ trợ, ưu đãi cho ngành nông nghiệp tuy không thiếu nhưng thường vẫn còn độ “chênh” đáng kể khi áp dụng vào thực tế nên hiệu quả chưa như mong muốn. Trong đó, vấn đề thủ tục hành chính còn phức tạp cũng khiến nhiều DN e dè khi tiếp cận.

“Chúng tôi đầu tư 2 nhà máy chế biến nông sản ở TP.Long Khánh và huyện Nhơn Trạch, cần số vốn đầu tư rất lớn. Những chính sách hỗ trợ của Nhà nước là rất tốt với DN, tuy nguồn vốn hỗ trợ chỉ chiếm rất nhỏ song cũng động viên DN đầu tư sản xuất. Nhưng khó khăn lớn hơn là từ chính sách đi đến thực tế còn xa vời. Thực tế, việc hướng dẫn DN trong tìm hiểu chính sách, làm hồ sơ thủ tục của những người có trách nhiệm chưa thực sự được quan tâm. Muốn biết nhu cầu DN cần phải trực tiếp xuống tận nơi để tham quan nhà máy của họ, nhìn nhận khó khăn rồi bàn bạc đưa ra giải pháp cụ thể chứ không chỉ là lý thuyết, quy định chung chung được” - ông Hồ Quốc Thái, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần công nghệ thực phẩm Lương Gia thẳng thắn nói.

Tương tự, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai Nguyễn Trí Công cũng cho rằng, Đồng Nai có rất nhiều DN trong nước quan tâm đến sản xuất nông nghiệp, nhưng những quy định trong việc làm sao để được hưởng chính sách đã làm họ nhiều khi khá nản lòng. Theo ông Công, trước hết, điều quan trọng nhất hiện nay là làm sao để hạ giá thành sản phẩm bởi giá thành là điều tiên quyết trong cạnh tranh với hàng nước ngoài. Muốn được vậy, nguồn tài chính cung ứng cho người dân trong đầu tư chuồng trại, con giống... cần phải được ưu tiên. “Tôi lấy ví dụ, vừa rồi chúng ta phải bỏ ra hàng trăm tỷ đồng cho việc khắc phục hậu quả của dịch tả heo châu Phi, nhưng đó chỉ là giải quyết việc đã rồi. Vấn đề là làm sao để ngành chăn nuôi được bền vững, từ đó mới có thể hạ giá thành sản phẩm” - ông Công khuyến nghị.

Để đẩy mạnh thu hút DN đầu tư vào nông nghiệp, Phó giám đốc Sở Kế hoạch - đầu tư Nguyễn Hữu Nguyên cho hay, Sở sẽ hoàn thiện danh mục các dự án đầu tư vào nông nghiệp trên địa bàn tỉnh để kêu gọi DN thu hút đầu tư. Bên cạnh đó, những vướng mắc khác trong quá trình triển khai Nghị định 57 của Chính phủ cũng sẽ được tổng hợp, báo cáo tỉnh sớm có các giải pháp phù hợp, tạo điều kiện cho DN dễ tiếp cận hơn những chính sách ưu đãi từ Nhà nước.

Văn Gia