Thu thập dữ liệu khách hàng: Mỏ vàng ngầm khổng lồ của các ứng dụng thanh toán

Tháng 10/2018, Grab đã huy động khoản vốn 200 triệu USD để mở rộng sang lĩnh vực công nghệ tài chính (Fintech). Định hướng này khiến Grab không còn đơn thuần là một dịch vụ gọi xe nữa, mà trở thành một trong những tổ chức tài chính phi ngân hàng lớn nhất khu vực Đông Nam Á, cung cấp các dịch vụ thanh toán, cho vay nhỏ và các dịch vụ tài chính khác. Trên thực tế, Grab nắm giữ hơn một tỉ giao dịch tài chính mỗi năm.

Nhiều "gã khổng lồ" dòm ngó công nghệ tài chínhGrab không phải là cái tên duy nhất mở rộng sang lĩnh vực công nghệ tài chính. Các công ty khác, bao gồm đối thủ của Grab trong dịch vụ gọi xe là Go-Jek và những “gã khổng lồ” trong lĩnh vực thương mại điện tử như Alibaba và Amazon cũng lấn sân sang lĩnh vực này.

Bí mật trong sự hấp dẫn của công nghệ tài chính là gì? Một mặt, rất nhiều người trên thế giới không có tài khoản ngân hàng hay không thế tiếp cận các dịch vụ tài chính phổ thông. Thực trạng ấy tạo ra một tập người dùng cho các sản phẩm tài chính sáng tạo. Mặt khác, các mô hình kinh doanh dựa trên các mạng lưới thanh toán hiện nay như Visa hay Mastercard không an toàn, phí giao dịch ngày càng tăng và mức độ cải tiến giảm dần.

Nhưng sức hấp dẫn của công nghệ tài chính nằm ở cơ hội thu thập và phân tích dữ liệu khách hàng. Về nghĩa đen, fintech hiện diện ở những nơi có tiền, và hiểu biết về cách thức khách hàng tiêu tiền có thể đưa các công ty đến với những nguồn lợi nhuận tiềm năng.

Nhờ việc khai thác dữ liệu thông qua công nghệ tài chính, các công ty có thể hiểu rõ khách hàng muốn gì và cần gì. Họ có thể sử dụng hiểu biết về khách hàng để tung ra các sản phẩm mới hoặc cải tiến những sản phẩm cũ. Họ cũng có thể bán dữ liệu cho bên thứ ba; mở ra những dòng doanh thu hoàn toàn mới.

Fintech đang trở thành một ngành công nghiệp dữ liệu. Công ty tài chính Ant Financial của Alibaba là hãng công nghệ tài chính lớn nhất trên thế giới, nhưng Yuan Qi, phó chủ tịch và trưởng nhóm nghiên cứu dữ liệu của Ant Financial, cho rằng thuật ngữ “fintech” không còn miêu tả đúng về công ty nữa. Ông nói rằng có gọi Ant Financial là một công ty “tài chính công nghệ” có lẽ hợp lý hơn, thể hiện sự tập trung của công ty vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

Thị trường và giới đầu tư có vẻ rất ủng hộ cách tiếp cận này. Ant Financial đã công bố con số tăng trưởng lợi nhuận trước thuế hơn 65% trong những năm tài chính gần đây. Công ty còn huy động thành công 14 tỉ USD trong vòng gọi vốn series C để thúc đẩy tiến trình mở rộng ra toàn cầu và thu thập dữ liệu trong tương lai.

Tuy nhiên, tăng trưởng thực sự trong lĩnh vực này có lẽ đến từ khả năng kết hợp thông tin tài chính với các loại dữ liệu khác. Hãy lấy Đông Nam Á làm ví dụ. Các startup đã thu thập nhiều dữ liệu từ công dân Đông Nam Á và thói quen của họ hơn bất cứ cuộc điều tra dân số nào có thể cung cấp bởi họ đưa ra các dịch vụ thuận tiện miễn phí hoặc mức phí tượng trưng.

Khi sự tranh giành thị trường và khách hàng lâm vào thế bế tắc, các kỳ lân của Đông Nam Á – bao gồm Grab, Go-Jek, Razor và Sea – đã đa dạng hóa hình thức thanh toán và mua các công ty công nghệ tài chính, đặc biệt là các công ty trong lĩnh vực thanh toán. Các doanh nghiệp hàng đầu đã vươn ra các lĩnh vực khác như dịch vụ làm đẹp theo yêu cầu hay giao hàng tạp hóa. Nhưng công nghệ thanh toán là điểm nhấn cho những công ty này.

Đó là bởi mỗi dịch vụ đều kết thúc bằng một giao dịch và bổ sung lượng thông tin mà doanh nghiệp có thể thu thập. Chẳng hạn, Go-Jek và Grab giờ đây có thể vẽ ra một bức tranh sống động về sự di chuyển, lịch trình và thậm chí thói quen tài chính của người dùng.

Khả năng ấy mở ra cánh cửa cho những sản phẩm và dịch vụ mới. Giám đốc điều hành Grab, ông Anthony Tan, đã chia sẻ thẳng thắn về kế hoạch sử dụng các thông tin được thu thập qua các sản phẩm công nghệ tài chính của Grab để tạo ra điểm xếp hạng tín dụng thay thế, có thể kết nối với các sản phẩm ngân hàng. Go-Jek cũng nhảy vào lĩnh vực tín dụng. Đối tác của hãng là Findaya đã bắt đầu thử nghiệm một hình thức tín dụng cho phép người dùng trả phí sau.

Nhã Vy