Thu thuế 17% đối với thu nhập tính thuế của cá nhân kinh doanh, hiểu sao cho đúng?

Tương đồng với doanh nghiệp nhỏ và vừa

Theo ông Nguyễn Văn Thức - Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH đại lý thuế BCTC, thời gian qua, một số cơ quan báo chí, truyền thông, mạng xã hội nêu thông tin chưa rõ ràng, dễ gây hiểu nhầm về nội dung Chính phủ sẽ áp dụng thu thuế 17% trên doanh thu.

Thông tin này gây hoang mang và ảnh hưởng đến tình hình hoạt động của các hộ, cá nhân kinh doanh trên địa bàn.

Đối với các cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới ngưỡng Chính phủ quy định thì vẫn tiếp tục nộp thuế theo tỷ lệ doanh thu. Ảnh: TL

Thực tế, theo Dự thảo Luật Thuế TNCN sửa đổi nêu rõ, thu nhập chịu thuế bằng doanh thu hàng hóa, dịch vụ trừ chi phí hợp lý hợp lệ trong kỳ tính thuế.

Đối với các cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới ngưỡng Chính phủ quy định thì vẫn tiếp tục nộp thuế theo tỷ lệ doanh thu (thuế khoán) như hiện hành.

“Trong bối cảnh Đảng, Nhà nước và Chính phủ khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển, thúc đẩy hộ, cá nhân kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp, thì việc đưa ra cơ chế thuế tương đồng với doanh nghiệp nhỏ và vừa (thuế TNDN 17%) là có cơ sở và định hướng đúng. Chính sách này tạo sự công bằng giữa hộ, cá nhân kinh doanh lớn và doanh nghiệp nhỏ, đồng thời thúc đẩy minh bạch hóa hoạt động kinh doanh”, ông Thức nhận định.

Giải thích thêm về vấn đề này, ông Nguyễn Thái Sơn, Giám đốc Công ty Cổ phần Tư vấn Thuế Sài Gòn cho biết, đối với cá nhân, hộ kinh doanh, mức thuế được tính 17% trên thu nhập dự kiến. Thu nhập được định nghĩa là doanh thu trừ đi các chi phí hợp lý. Phần còn lại sau khi trừ chi phí chính là thu nhập chịu thuế 17%.

Ông Nguyễn Thái Sơn cho rằng, mức thuế 17% này tương ứng với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tuy nhiên, nếu áp dụng duy nhất một mức thuế suất 17% thì hơi cao so với doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Do đó, ông đề xuất nên lấy tiêu chí doanh thu giống như luật thuế thu nhập doanh nghiệp: Nếu doanh thu của cá nhân dưới 3 tỷ đồng/năm thì áp dụng thuế suất 15%; nếu doanh thu từ 3 tỷ đồng đến 50 tỷ đồng hoặc cao hơn thì áp dụng 17%. Điều này tương đồng giữa cá nhân, hộ kinh doanh và doanh nghiệp.

Thông tin cần rõ ràng, cụ thể hơn

Đối với việc phân loại đối tượng theo doanh thu, ông Nguyễn Văn Thức đưa ra quan điểm, Dự thảo Luật nên phân loại để có chính sách phù hợp.

Cụ thể, đối với nhóm hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới 1 tỷ đồng/năm thì vẫn duy trì thuế khoán vì đây là nhóm nhỏ, cần khuyến khích tồn tại, tạo sinh kế.

Đối với nhóm có doanh thu từ 1 - 3 tỷ đồng/năm thì áp dụng thuế suất theo tỷ lệ % trên doanh thu như luật hiện hành.

Các chuyên gia kiến nghị, cơ quan quản lý thuế cần hỗ trợ cá nhân kinh doanh về cách lưu giữ sổ sách, hóa đơn chứng từ. Ảnh: Đức Mỹ

Riêng nhóm có doanh thu từ 3 - 50 tỷ đồng/năm thì áp dụng thuế suất 17% trên thu nhập chịu thuế như Dự thảo, tương đồng với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Cách phân loại này vừa tạo điều kiện cho hộ nhỏ phát triển, vừa đảm bảo ngân sách Nhà nước có nguồn thu ổn định từ nhóm có quy mô lớn.

Về vấn đề này, chuyên gia thuế Nguyễn Thái Sơn cho rằng, việc phân loại theo quy mô kinh doanh dựa vào doanh thu và áp dụng từ 15% đến 17% theo Dự thảo Luật tương đồng với mức thuế của doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Việc áp dụng theo chính sách này gọn gàng hơn, không phức tạp khi phải chia ra từng loại hộ, cá nhân kinh doanh hoặc từng lĩnh vực, ngành nghề.

Tuy nhiên, để giúp người nộp thuế dễ nắm bắt và mang lại hiệu quả khi chính sách được thông qua, các chuyên gia đều cho rằng, cơ quan chức năng cần đẩy mạnh truyền thông, thông tin giúp người dân hiểu rõ về mức thuế 17% chỉ tính trên thu nhập chịu thuế, không phải tính theo doanh thu.

Bên cạnh đó, Chính phủ nên gia hạn thời gian áp dụng chính sách bỏ thuế khoán đối với cá nhân, hộ kinh doanh cho đến năm 2027. Điều này giúp các cá nhân, hộ kinh doanh có thời gian chuẩn bị và làm quen dần với chính sách mới.

Đối với các cơ quan quản lý thuế cần có sự chuẩn bị và hỗ trợ hộ, cá nhân kinh doanh về cách lưu giữ sổ sách, hóa đơn chứng từ...

Đặc biệt rất cần sự chung tay, vào cuộc của những nhà cung cấp dịch vụ, giải pháp phần mềm nhằm giúp người dân cảm thấy yên tâm hơn khi chuyển đổi. Từ đó, giúp người dân hạn chế rủi ro trong quá trình hoạt động kinh doanh và góp phần đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Tại hồ sơ thẩm định Dự án luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), Bộ Tài chính nêu rõ:

Để thực hiện chủ trương bỏ hình thức thuế khoán theo Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội về việc không áp dụng phương pháp khoán thuế từ ngày 1/1/2026, khuyến khích cá nhân kinh doanh thành lập, chuyển đổi lên doanh nghiệp.

Dự thảo Luật bổ sung phương thức tính thuế trên thu nhập đối với thu nhập từ kinh doanh của cá nhân cư trú có doanh thu năm trên mức quy định của Chính phủ được xác định bằng thu nhập tính thuế nhân (x) thuế suất 17%.

Trong đó, thu nhập tính thuế được xác định bằng doanh thu của hàng hóa, dịch vụ bán ra trừ chi phí liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh trong kỳ tính thuế.

Quy định này cũng tương đương với quy định về thuế TNDN đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa đang được quy định tại Luật Thuế TNDN số 67/2025/QH15 (tại khoản 3 Điều 10): Áp dụng thuế suất 17% đối với doanh nghiệp có tổng doanh thu năm từ trên 3 tỷ đồng đến không quá 50 tỷ đồng.

Đối với cá nhân kinh doanh có doanh thu năm dưới mức quy định của Chính phủ thì vẫn giữ phương thức tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu như Luật Thuế TNCN hiện hành.

Đức Mỹ