Thứ trưởng Bộ Y tế: Đảm bảo 100% người dân được tiếp cận dịch vụ phòng chống lao

Sáng 24/03/2025, Bệnh viện Phổi Trung ương – Chương trình Chống lao Quốc gia tổ chức Lễ Kỷ niệm Ngày Thế giới phòng chống lao tại Hà Nội. Đây là sự kiện chính trị quan trọng nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về những ảnh hưởng nghiêm trọng của bệnh lao tới sức khỏe con người, kinh tế và xã hội.

Tới dự buổi lễ có Thứ trưởng Bộ Y tế GS.TS Trần Văn Thuấn, đại diện Lãnh đạo các Bộ, ban, ngành, đoàn thể; các Vụ/Cục thuộc Bộ Y tế; đại diện các tổ chức quốc tế như Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam, các đối tác phòng chống lao, lãnh đạo các Sở Y tế và Chương trình chống lao của 63 tỉnh thành...

Thứ trưởng Bộ Y tế GS.TS Trần Văn Thuấn phát biểu tại Lễ Kỷ niệm Ngày Thế giới phòng chống lao.

Tình hình dịch tễ bệnh lao tại Việt Nam còn rất nặng nề

Ngày 25/3/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 25/CĐ – TTg về việc tăng cường công tác phòng chống lao, đã đẩy mạnh hoạt động phòng chống lao với những kết quả bước đầu rất tích cực trong năm qua. Năm 2024, Chương trình Chống lao quốc gia (CTCLQG) đã đạt được kết quả tốt nhất từ trước đến nay với số bệnh nhân lao được phát hiện hơn 113.000 ca (tăng 7% so với năm 2023), tỷ lệ lao có bằng chứng vi khuẩn trên 70%, tỷ lệ điều trị thành công đạt trên 90% (cao hơn tỷ lệ này trên toàn cầu - mức 88%).

Mặc dù vậy, tình hình dịch tễ bệnh lao tại nước ta còn rất nặng nề. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, Việt Nam có khoảng 182.000 bệnh nhân lao mới; 9.900 bệnh nhân lao kháng thuốc và có khoảng 11.000 người tử vong do lao hàng năm. Năm 2023 Việt Nam đứng thứ 12/30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao nhất thế giới và đứng thứ 10/30 quốc gia có số lượng bệnh nhân lao kháng thuốc cao nhất toàn cầu.

Các đại biểu tham dự Lễ Kỷ niệm Ngày Thế giới phòng chống lao (24/3/2025).

Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Y tế GS.TS Trần Văn Thuấn cho biết: "Dù đối mặt với không ít thách thức, công tác phòng chống lao tại Việt Nam vẫn đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Chúng ta đã duy trì mạng lưới chống lao tại 100% xã, phường; đảm bảo 100% dân số được tiếp cận dịch vụ phòng chống lao. Tỷ lệ điều trị thành công các ca bệnh lao mới và tái phát duy trì ở mức cao, đạt gần 90%. Năm 2024 cũng đánh dấu việc triển khai quyết liệt các hướng dẫn kỹ thuật mới của Bộ Y tế, đặc biệt là việc áp dụng các kỹ thuật tiên tiến và mở rộng phạm vi trên toàn quốc đối với xét nghiệm Xpert - giải trình tự gene thế hệ mới để phát hiện sớm và chính xác bệnh lao".

Nhận định thẳng thắn về những khó khăn mà ngành y tế đang phải đối mặt Thứ trưởng Bộ Y tế cho rằng: "Công tác phòng chống lao tại nước ta vẫn còn gặp không ít khó khăn, thách thức. Tỷ lệ bệnh nhân lao được phát hiện chủ động trong nhóm nguy cơ cao chưa đạt kế hoạch đề ra; tỷ lệ điều trị khỏi bệnh lao phổi có bằng chứng vi khuẩn học vẫn thấp hơn chỉ tiêu mong muốn. Nguồn lực tài chính, đặc biệt từ ngân sách quốc tế đang có xu hướng giảm dần; việc đảm bảo thuốc, thiết bị, vật tư y tế còn gặp khó khăn do thủ tục phức tạp, kéo dài, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động phát hiện và điều trị bệnh".

Giám đốc BV Phổi Trung ương, Trưởng ban điều hành Chương trình Chống lao Quốc gia, TS.BSCC Đinh Văn Lượng phát biểu tại Lễ Kỷ niệm Ngày thế giới phòng chống lao.

'Việt Nam cam kết, đầu tư, hành động để chấm dứt bệnh lao'

Chủ đề của Ngày Thế giới phòng chống lao năm nay là "Việt Nam cam kết, đầu tư, hành động để chấm dứt bệnh lao". Để thực hiện cam kết của Việt Nam chấm dứt bệnh lao vào năm 2035, trong thời gian tới, Thứ trưởng Bộ Y tế chỉ đạo một số nhiệm vụ trọng tâm:

Một là, tiếp tục triển khai hiệu quả các giải pháp kỹ thuật tiên tiến, chủ động phát hiện và quản lý tốt bệnh nhân lao và lao kháng thuốc, đặc biệt chú trọng vào các nhóm nguy cơ cao như người già, trẻ em, người mắc bệnh mạn tính và trong các cơ sở khép kín.

Hai là, tăng cường công tác truyền thông giáo dục sức khỏe, vận động chính sách, huy động xã hội, nhằm xóa bỏ kỳ thị đối với người bệnh lao, khuyến khích người dân chủ động tìm kiếm và tuân thủ điều trị.

Ba là, đảm bảo nguồn lực tài chính bền vững từ ngân sách trung ương, địa phương, và BHYT; tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa, hợp tác công - tư, kêu gọi sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế để đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, tăng cường năng lực mạng lưới phòng chống lao.

Bốn là, củng cố, hoàn thiện và nâng cao năng lực hoạt động của hệ thống y tế cơ sở, hệ thống quản lý sức khỏe toàn dân gắn với nội dung phát hiện, khám, điều trị bệnh lao.

Năm là, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế, áp dụng rộng rãi các tiến bộ kỹ thuật, đặc biệt là công nghệ giải trình tự gene thế hệ mới trong chẩn đoán và điều trị lao.

Đại diện các tổ chức quốc tế phát biểu tại buổi lễ.

Chia sẻ tại Hội nghị, Giám đốc BV Phổi Trung ương, Trưởng ban điều hành CTCLQG, TS.BSCC Đinh Văn Lượng cho biết, CTCLQG đã đề xuất việc phòng chống lao ngay tại tuyến y tế cơ sở. Theo đó toàn bộ mạng lưới y tế, cơ sở khám chữa bệnh triển khai khám, kiểm soát sức khỏe toàn dân gắn với nội dung phát hiện, khám và điều trị bệnh lao. Bên cạnh đó kiểm soát lao dựa trên hệ thống quản lý sổ sức khỏe điện tử.

Ngoài ra, "Các cơ sở đào tạo y khoa đưa nội dung về bệnh lao là bắt buộc để các thầy thuốc có đầy đủ kiến thức, chứng chỉ về bệnh lao trong quá trình hành nghề. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi 1 đô la đầu tư cho công tác phòng chống lao sẽ thu lại 39 đô la cho nền kinh tế", TS.BSCC Đinh Văn Lượng nhấn mạnh.

Trưởng ban điều hành CTCLQG khẳng định, hiện nay Việt Nam mới phát hiện được khoảng 60% số bệnh nhân lao tại cộng đồng, nếu số người mắc lao trong cộng đồng không được kiểm soát, các năm tiếp theo sẽ rất khó khăn cho công tác phòng chống lao. "Năm 2024, số phát hiện lao trong cộng đồng đã vượt 60%. Tôi hy vọng, năm 2025 với việc triển khai mạnh mẽ Công điện của Thủ tướng cùng với kiểm soát lao tại các cơ sở khám chữa bệnh số ca lao được phát hiện sẽ tăng lên. Từ đó kiểm soát lao ở Việt Nam mới thành công và bệnh lao sẽ chấm dứt sớm.", TS.BSCC Đinh Văn Lượng nói.

Các đại biểu tham dự Lễ Kỷ niệm Ngày thế giới phòng chống lao cùng thể hiện cam kết chấm dứt bệnh lao.

Trần Hải