Thứ trưởng Trần Văn Thuấn: Kiến tạo hệ sinh thái chăm sóc người cao tuổi hiện đại, bền vững và nhân văn
Việt Nam đã chuyển dịch từ mô hình bệnh tật lây nhiễm, cấp tính sang mô hình bệnh mạn tính, đa bệnh lý, với người cao tuổi ở trung tâm của sự chuyển đổi ấy.
Họ không chỉ mang trong mình gánh nặng bệnh tật chồng lấp, mà còn là nhóm dân số đòi hỏi phương thức chăm sóc tinh tế, nhân văn hơn và khoa học hơn: Chăm sóc phục hồi chức năng toàn diện, hỗ trợ dinh dưỡng và tâm lý, quản lý chức năng và nguy cơ, cùng nhu cầu nâng cao chất lượng sống trong suốt phần đời còn lại.
GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế đã nhấn mạnh những thông tin này tại hội thảo "Phát triển chuyên ngành Lão khoa – Diễn đàn Lão khoa từ nghiên cứu đến thực hành lâm sàng" diễn ra hôm nay (21/11) ở Hà Nội.
GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh: Việt Nam đã chuyển dịch từ mô hình bệnh tật lây nhiễm, cấp tính sang mô hình bệnh mạn tính, đa bệnh lý, với người cao tuổi ở trung tâm của sự chuyển đổi ấy.
Hướng tới bảo tồn chức năng và kéo dài tuổi thọ khỏe mạnh cho người cao tuổi
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, những chuyển biến đó buộc chúng ta phải chuyển mạnh tư duy từ "điều trị bệnh" sang tư duy "quản trị sức khỏe", từ tiếp cận đơn ngành sang liên ngành, xuyên suốt và dựa trên bằng chứng.
Đây chính là tinh thần mà Nghị quyết số 72 đã đặt ra, với các chỉ đạo then chốt liên quan đến công tác chăm sóc người cao tuổi, đó là: Phát triển các cơ sở chăm sóc người cao tuổi; Tiếp tục hoàn thiện hệ thống dịch vụ phục hồi chức năng; kết hợp hiệu quả giữa các cơ sở y tế và các cơ sở chăm sóc người cao tuổi, hay 'Mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có bệnh viện lão khoa hoặc bệnh viện đa khoa có chuyên khoa lão khoa'.
Những chỉ đạo đó là minh chứng rõ ràng cho tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước, đồng thời là kim chỉ nam để ngành Y tế tái cấu trúc chuyên ngành Lão khoa theo hướng hiện đại, hội nhập và bền vững.
Cho rằng chương trình hội thảo tập trung vào các vấn đề mà hằng ngày đội ngũ bác sĩ lâm sàng phải đối mặt: bệnh lý tim mạch, thận - tiết niệu, xương khớp, rối loạn chuyển hóa, rối loạn thăng bằng, nguy cơ té ngã, chăm sóc đa bệnh lý và can thiệp phục hồi chức năng, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh: Đây là những mảng bệnh không thể xem xét một cách rời rạc, mà cần được tích hợp vào một mô hình chăm sóc tổng thể, nơi mỗi quyết định lâm sàng không chỉ nhằm điều trị triệu chứng, mà còn hướng tới bảo tồn chức năng, duy trì tự chủ và kéo dài tuổi thọ khỏe mạnh cho người cao tuổi.
Cần phát triển và chuẩn hóa hệ thống đánh giá Lão khoa toàn diện trong thăm khám và điều trị
Từ góc độ quản lý nhà nước và hoạch định chính sách, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh một số ưu tiên chiến lược mà chuyên ngành cần quan tâm triển khai đồng bộ. Trong đó, việc đầu tiên là cần phát triển và chuẩn hóa hệ thống đánh giá Lão khoa toàn diện trong thăm khám và điều trị.
"Đây không chỉ là một công cụ, mà là một triết lý tiếp cận. Nó cho phép chúng ta nhìn người bệnh cao tuổi như một chỉnh thể: thể chất - tâm thần - dinh dưỡng - chức năng - xã hội. Việc đưa công cụ này vào quy trình khám sức khỏe định kỳ, tích hợp với hồ sơ sức khỏe điện tử và bắt buộc trong quản lý người cao tuổi sẽ tạo nền tảng cho một mô hình chăm sóc chủ động và dự báo"- Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nói.
Cùng đó, xây dựng mạng lưới chăm sóc liên tục, kết nối các cấp, không để bất kỳ người cao tuổi nào bị "đứt đoạn" chăm sóc. Từ hệ thống y tế cơ sở đến bệnh viện tỉnh và trung ương, cần một chuỗi chăm sóc liền mạch, với lộ trình rõ ràng: tầm soát - điều trị - phục hồi chức năng - chăm sóc dài hạn - chăm sóc cuối đời. Đây không chỉ là yêu cầu chuyên môn mà còn là thước đo sự văn minh của hệ thống y tế.
Đồng thời đột phá về nhân lực Lão khoa. Chúng ta cần một lực lượng chuyên gia đủ mạnh để gánh vác nhu cầu ngày càng lớn. Điều này đòi hỏi mở rộng đào tạo bác sĩ nội trú Lão khoa, chuẩn hóa đào tạo định hướng Lão khoa cho bác sĩ đa khoa, đồng thời nâng cao vai trò của điều dưỡng, kỹ thuật viên phục hồi chức năng, chuyên gia dinh dưỡng, tâm lý và công tác xã hội.
"Không thể có một chuyên ngành Lão khoa hiện đại nếu thiếu một hệ sinh thái nhân lực chuyên nghiệp và được đào tạo chuẩn chỉnh"- Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh.
Quang cảnh hội nghị.
Lãnh đạo Bộ cũng lưu ý đến việc ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn. Trong bối cảnh số hóa y tế quốc gia, người cao tuổi phải là nhóm được hưởng lợi nhiều nhất: hồ sơ sức khỏe điện tử chuẩn hóa, hệ thống cảnh báo sớm, nền tảng tư vấn - theo dõi từ xa, thuật toán dự báo nguy cơ… Tất cả sẽ giúp bác sĩ ra quyết định chính xác hơn và giúp người cao tuổi tiếp cận dịch vụ thuận tiện hơn.
Cùng với nhứng giải pháp trên Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nêu rõ cần đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, xây dựng hệ thống hướng dẫn lâm sàng và chỉ số đo lường chất lượng chuyên ngành. Nghiên cứu phải trở thành động lực phát triển. Nghiên cứu đa trung tâm, nghiên cứu dịch tễ học đặc thù, nghiên cứu về già hóa và dự báo nguy cơ là nền tảng để xây dựng chính sách, phân bổ nguồn lực và thiết kế mô hình can thiệp phù hợp cho người cao tuổi Việt Nam.
Theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn trong tiến trình đổi mới và hoàn thiện hệ thống y tế, chuyên ngành Lão khoa đang đứng trước cơ hội để khẳng định vai trò nòng cốt của mình trong chiến lược quốc gia về chăm sóc người cao tuổi. Đây không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn, mà còn là sự thể hiện trách nhiệm của ngành y đối với thế hệ đã cống hiến cả đời cho đất nước.
"Với sự tận tâm, trí tuệ và tinh thần trách nhiệm của các nhà khoa học, các bác sĩ, điều dưỡng và các đơn vị chuyên môn, chúng ta sẽ cùng nhau kiến tạo một hệ sinh thái chăm sóc người cao tuổi hiện đại, bền vững và đầy tính nhân văn, đúng như kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân"- Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh và cho hay: Bộ Y tế sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi để chuyên ngành Lão khoa phát triển đúng định hướng, đóng góp thiết thực cho sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân.
