Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đối mặt cuộc bỏ phiếu tín nhiệm

Sau khi nhân vật được phe đối lập hậu thuẫn đắc cử Tổng thống, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã nhanh chóng kêu gọi một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm đối với chính phủ.

Hiến pháp Ba Lan cho phép Thủ tướng yêu cầu Sejm (Hạ viện) bỏ phiếu tín nhiệm. Nếu kết quả là đa số ủng hộ, thì cuộc bỏ phiếu thực sự là một sự củng cố cho liên minh cầm quyền. Nếu kết quả là không đủ số phiếu cần thiết, dự kiến chính phủ sẽ phải từ chức.

Mặc dù ông Tusk muốn cuộc bỏ phiếu diễn ra sớm nhất có thể, nhưng sau khi thống nhất nội bộ, cuộc bỏ phiếu cuối cùng được ấn định diễn ra tại quốc hội Ba Lan vào ngày 11/6.

Ông Tusk được kỳ vọng sẽ dễ dàng giành chiến thắng, vì liên minh của ông có đa số rõ ràng trong số các nhà lập pháp. Tuy nhiên, như cuộc bầu cử Tổng thống Ba Lan diễn ra vào ngày 1/6 đã cho thấy, luôn có chỗ cho sự xáo trộn.

Bỏ phiếu tín nhiệm nhằm mục đích thể hiện sức mạnh. Nhưng càng trì hoãn thì càng có vẻ rủi ro. Nếu bất kỳ đối tác nào trong liên minh cầm quyền do dự hoặc yêu cầu nhượng bộ, kết quả có thể phơi bày những "vết nứt" trên khối chính trị đang dẫn dắt Ba Lan hàng ngày.

Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk phát biểu vài giờ trước khi diễn ra cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại Hạ viện (Sejm) ở Warsaw, ngày 11/6/2025. Ảnh: The Guardian

Trong một diễn biến đáng chú ý vài ngày trước thềm cuộc bỏ phiếu, Đảng Nhân dân Ba Lan (PSL) trung hữu, một đối tác nhỏ trong liên minh cầm quyền, đã tiến hành thăm dò ý kiến các thành viên của mình về việc liệu họ có nên cân nhắc rời liên minh và chuyển sang hợp tác với các đảng đối lập hay không.

Đảng đối lập lớn nhất hiện nay ở Ba Lan là Đảng Luật pháp và Công lý (PiS) bảo thủ, đảng đứng đằng sau tân Tổng thống Ba Lan Karol Nawrocki.

Trong khi tin tức về động thái này gây lo ngại cho một số đồng minh của PSL, đảng này khẳng định rằng họ thường xuyên hỏi các thành viên của mình những câu hỏi như vậy, và cho biết 70% trong số họ ủng hộ việc tiếp tục tham gia liên minh cầm quyền hiện tại với các đảng trung dung và cánh tả.

"Chúng tôi đã tiến hành các cuộc khảo sát như vậy trong nhiều năm, có hệ thống, cứ sau vài tháng", người phát ngôn của Đảng PSL Milosz Motyka cho biết. Ông Motyka nói thêm rằng chỉ có một số "ít" thành viên PSL ủng hộ hợp tác với PiS trong khi "đại đa số có thái độ tiêu cực đối với PiS". Hơn nữa, "hơn 70% ủng hộ việc duy trì liên minh hiện tại".

Đảng PSL là thành phần bảo thủ nhất của chính phủ hiện tại, do Liên minh Công dân (KO) trung dung của ông Tusk dẫn dắt. Liên minh này cũng bao gồm Đảng Cánh Tả Mới (New Left) và Đảng Polska 2050 trung dung.

Hiện liên minh cầm quyền nắm giữ 243 ghế tại Hạ viện gồm 460 ghế. Liên minh này sẽ mất thế đa số nếu bất kỳ đối tác nào rút lui. Trong tường hợp của Đảng PSL, đảng này có 32 ghế.

Ngay cả bên trong liên minh KO của ông Tusk cũng có những dấu hiệu ban đầu về tình trạng bất ổn trong giới lãnh đạo. Những nhân vật cấp cao như Bộ trưởng Ngoại giao Ba Lan Radoslaw Sikorski đang được thảo luận như những người kế nhiệm tiềm năng.

Những điều như vậy đã làm dấy lên câu hỏi về hiệu quả – và thậm chí là khả năng tồn tại – của liên minh cầm quyền. Tất cả đã thúc đẩy Thủ tướng Tusk kêu gọi bỏ phiếu tín nhiệm. Trong khi đó, lãnh đạo Đảng PiS đối lập Jaroslaw Kaczynski đang kêu gọi chính phủ từ chức hoàn toàn.

Đảng PiS đang thúc đẩy một số bộ phận của liên minh cầm quyền tham gia cùng mình để hạ bệ ông Tusk và thay thế chính quyền của ông bằng những gì ông Kaczynski mô tả là "chính quyền kỹ thuật" bao gồm "các chuyên gia phi chính trị" sẽ điều hành chính phủ cho đến cuộc bầu cử quốc hội tiếp theo, dự kiến diễn ra vào năm 2027.

Một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm thành công có thể tạm thời che đậy căng thẳng, nhưng sẽ không thay đổi được thực tế là chính phủ vẫn phải đối mặt với hai năm rưỡi phủ quyết của Tổng thống, khiến nhiều cải cách quan trọng có nguy cơ tiếp tục bị đình trệ.

Trong bối cảnh này, ông Tusk vẫn là Thủ tướng, nhưng ông không còn là người định hướng nữa. Những người đối lập với ông hiện đang nắm quyền chủ động.

Minh Đức (Theo TVP World, NFP)