Thủ tướng Canada đối mặt nhiều thách thức trước cuộc tổng tuyển cử

Ông Trudeau ngày 11-9 (giờ địa phương) chính thức khởi động chiến dịch tranh cử liên bang năm 2019. Thời gian của chiến dịch tranh cử năm nay được rút xuống 40 ngày, ngắn hơn nhiều so với mức 78 ngày hồi năm 2015. Trong chiến dịch kéo dài năm tuần rưỡi này, lãnh đạo các đảng sẽ đi khắp cả nước để vận động cử tri trước khi cuộc bỏ phiếu được tiến hành.

Giới quan sát cho rằng khi rút ngắn thời gian của chiến dịch tranh cử, đảng Tự do muốn hạn chế “mối đe dọa” đối với Thủ tướng Trudeau, đồng thời giảm bớt cơ hội “được thể hiện mình” của các lãnh đạo đảng khác. “Chúng ta vẫn còn nhiều việc phải làm, dưới một Chính phủ lãnh đạo bởi đảng Tự do, Canada sẽ tiếp tục tiến lên phía trước”, Thủ tướng Trudeau nhấn mạnh trong buổi phát động chiến dịch tranh cử vừa qua.

Đảng Tự do của Thủ tướng Justin Trudeau lấy khẩu hiệu “Chọn tiến lên,” trong khi khẩu hiệu của đảng Bảo thủ là “Thời điểm để tiến bước”. Đảng Xanh chọn khẩu hiệu “Không cánh tả. Không cánh hữu. Cùng nhau tiến lên”, trong khi khẩu hiệu của Dân chủ Mới là “Vì lợi ích của bạn”.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau trong buổi phát động tranh cử ngày 11-9. Ảnh Reuters.

Trước thềm cuộc bỏ phiếu dự kiến diễn ra vào ngày 21-10 tới đây, các chuyên gia cho rằng vấn đề mà các cử tri của Canada sẽ tập trung nhiều hơn lại là các vấn đề kinh tế và khả năng chi trả tài chính. Nhiều chuyên gia phân tích chính trị cho rằng Thủ tướng Trudeau có thể không giành đủ số ghế ở Hạ viện để tự thành lập chính phủ đa số liên quan đến một loạt sai lầm khiến người ta nghi ngờ về khả năng lãnh đạo của ông trong khi cũng giảm đi đáng kể mức độ “nổi tiếng” từng một thời cao ngất trời của vị Thủ tướng trẻ tuổi.

Điều này sẽ khiến vị thế của ông bị suy yếu và phải dựa vào các thành viên đối lập trong Quốc hội mỗi khi phải thông qua các luật. Tại Canada, một đảng cần giành được 170 ghế ở Hạ viện để thành lập chính phủ đa số. Kết quả thăm dò của công ty nghiên cứu Nanos Research vừa công bố hôm 10-9 cho thấy đảng Tự do đang có 34,6% số phiếu bầu, trong khi đảng Bảo thủ đối lập, dưới sự lãnh đạo của ông Andrew Scheer, được 30,7%.

Với khoảng cách này, chưa có gì đủ sức đảm bảo rằng đảng của ông Trudeau có thể giành đa số ghế trong Hạ viện. Đảng Tự do tuyên bố họ tự tin về chiến thắng này và dự đoán ông Trudeau sẽ vận động tranh cử hiệu quả hơn nhiều so với đối thủ Sheer, người đang tranh cử lần đầu tiên.

Tuy thế, lịch sử cho thấy các cuộc tổng tuyển cử của Canada chứa đựng nhiều bất ngờ. Đảng Tự do từng xếp thứ ba ở thời điểm bắt đầu cuộc tổng tuyển cử năm 2015, nhưng sau đó đã bứt phá ngoạn mục để bước lên đài chiến thắng.

Ông Trudeau nhậm chức hồi tháng 11-2015 với lời hứa về “những phương cách đầy nắng” trong lãnh đạo cũng như nhấn mạnh về tầm quan trọng của bình đẳng giới hay các vấn đề liên quan đến môi trường. Trong suốt nhiệm kỳ của mình, Thủ tướng Canada luôn nhận được sự ngưỡng mộ của cộng đồng quốc tế với những chính sách tiến bộ. Tuy nhiên, hình ảnh của ông lại bị sứt mẻ bởi một số vụ bê bối trong nước, trong đó đáng chú ý là vụ việc liên quan đến tập đoàn xây dựng SNC-Lavalin.

Thủ tướng Trudeau khẳng định ông nhận toàn bộ trách nhiệm, sau khi Ủy viên phụ trách Văn phòng Xung đột lợi ích và Đạo đức thuộc Quốc hội, Mario Dion kết luận rằng ông đã vi phạm Mục 9 của Đạo luật Xung đột lợi ích, khi cố tác động tới Bộ trưởng Tư pháp ở thời điểm năm 2018 là bà Jody Wilson-Raybould để bà không tiến hành truy tố SNC- Lavalin. Tuy nhiên, Thủ tướng Trudeau khẳng định ông sẽ không xin lỗi vì đã bảo vệ việc làm tại Canada.

Thủ tướng cho rằng ông đã cố tránh hậu quả tiêu cực khi một tập đoàn sử dụng nhiều nhân lực như SNC-Lavalin bị truy tố. SNC-Lavalin hiện có 9.000 nhân viên tại Canada và hơn 50.000 nhân viên tính trên quy mô toàn thế giới. Hiện cảnh sát Hoàng gia Canada đang nghiên cứu và củng cố thêm tài liệu liên quan đến vụ việc này.

Trang Globe and Mail hôm 11-9 đưa tin, chính quyền Ottawa đang hạn chế những gì mà các nhân chứng tiềm năng có thể nói trong bê bối này. Trong sự kiện phát động tranh cử, ông Trudeau cũng liên tiếp bỏ qua các câu hỏi lặp lại về vấn đề này, đồng thời, tái khẳng định rằng các nhân chứng đã có đủ tự do để phát biểu.

Andrew Sheer, lãnh đạo đảng Bảo thủ đối lập thì tuyên bố rằng ông Trudeau “không thể tin tưởng được”. “Ông ta nhìn thẳng vào mắt của những người Canada và nói ra những điều mà ông ta biết không phải là sự thật”, ông Sheer nói.

Đối thủ Sheer cũng tăng cường “tấn công” ông Trudeau bằng vụ SNC-Lavalin và những vụ việc như phá vỡ lời hứa trong chiến dịch khi hủy bỏ kế hoạch đưa ra cải cách cử tri và không có động thái ngăn chặn hiệu quả thâm hụt ngân sách; chọc giận các nhà môi trường học với việc xây dựng một đường ống dẫn dầu để đảm bảo rằng xuất khẩu dầu thô của Canada không bị giảm…

Thống kê cho thấy, dưới thời chính phủ của Thủ tướng Trudeau, Canada cũng đạt được một số thành quả như tỷ lệ thất nghiệp đang ở mức thấp gần kỷ lục, tăng trưởng kinh tế bùng nổ và tỷ lệ nghèo đói đang được giảm thiểu…

Vì thế, mặc dù các đối thủ có thể bác bỏ những gì mà ông Trudeau đã làm được trong nhiệm kỳ của mình, các nhà ngoại giao của những nước đồng minh với Canada vẫn có niềm tin rằng, việc ông Trudeau tập trung vào nữ quyền, môi trường và sự cần thiết của các tổ chức đa phương vẫn có vai trò quan trọng tại thời điểm mà chủ nghĩa dân túy đang gia tăng, cũng như Mỹ dường như có ý định tham vọng toàn cầu.

Duy Tiến (tổng hợp)