Thủ tướng: Đổi mới tư duy làm luật, nâng cao năng lực thực thi
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, nhiệm kỳ 2021-2025, Bộ Tư pháp, ngành Tư pháp có nhiều đóng góp thiết thực, toàn diện và thể hiện rõ vai trò là cơ quan 'gác cổng pháp lý' của Chính phủ, đi đầu trong 'cuộc cách mạng' xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật.
Ngày 13/12, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác tư pháp năm 2025, nhiệm kỳ 2021 - 2025; định hướng công tác nhiệm kỳ 2026 - 2030 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2026. Thủ tướng Phạm Minh Chính dự và phát biểu chỉ đạo hội nghị; cùng dự có Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc.
Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị toàn quốc Tổng kết công tác tư pháp năm 2025, nhiệm kỳ 2021-2025; định hướng nhiệm kỳ 2026-2030 và nhiệm vụ trọng tâm công tác năm 2026
Bộ, ngành Tư pháp hoàn thành khối lượng công việc rất lớn
Khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nêu rõ, năm 2025 và nhiệm kỳ 2021-2025, Bộ, ngành Tư pháp đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo khẩn trương, đồng bộ, quyết liệt công tác tư pháp với nhiều đổi mới, gắn kết chặt chẽ với công tác lãnh đạo, chỉ đạo và điều hành của cấp ủy, chính quyền địa phương. Trong đó, đã chú trọng đổi mới tư duy trong xây dựng và thi hành pháp luật; khẳng định ngày càng rõ nét vai trò là lực lượng nòng cốt trong tham mưu xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật.
Đặc biệt, Bộ, ngành Tư pháp đã chủ trì tham mưu Chính phủ tham gia tích cực vào quá trình sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; hoàn thành tốt việc tham mưu xây dựng một số đạo luật quan trọng; chủ động, sáng tạo tham mưu các cơ chế pháp luật đặc thù, đặc biệt, góp phần phản ứng chính sách linh hoạt, kịp thời, tháo gỡ nhiều "điểm nghẽn" trong thực tiễn.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh phát biểu tại hội nghị
Trong nhiệm kỳ 2021-2025, Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua khối lượng nhiệm vụ lập pháp lớn nhất từ trước đến nay với gần 180 dự án luật, dự thảo nghị quyết. Chỉ riêng tại Kỳ họp thứ 10 năm 2025, Chính phủ đã trình và được Quốc hội thông qua 47 luật, 08 Nghị quyết.
"Với tinh thần đoàn kết, trách nhiệm, Bộ, ngành Tư pháp đã hoàn thành khối lượng công việc rất lớn với nhiều nhiệm vụ khó, chưa từng có tiền lệ trong nhiệm kỳ để triển khai các chủ trương, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế của đất nước", Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh nói.
Tại Hội nghị, các đại biểu nhấn mạnh những dấu ấn nhiệm kỳ của ngành tư pháp trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật về công tác hành chính tư pháp, bổ trợ tư pháp, thi hành án dân sự... Cục trưởng Cục Quản lý Thi hành án Dân sự Nguyễn Thắng Lợi cho biết, năm 2025 hệ thống thi hành án dân sự đã nỗ lực vượt bậc, hoàn thành và vượt chỉ tiêu Quốc hội giao.
"Khối lượng công việc tăng đột biến, đặc biệt số tiền thụ lý mới tăng cao, tăng hơn 121.000 tỷ đồng (tăng tương đương 49,61% so với cùng kỳ năm 2024). Bên cạnh đó, các vụ việc có số lượng tài sản phải xử lý rất lớn tới nhiều chục, nhiều trăm, thậm chí hàng nghìn tài sản nằm rải rác ở nhiều tỉnh, thành phố trên phạm vi toàn quốc. Nhiều vụ án có số lượng người bị hại đặc biệt lớn, chưa có tiền lệ như: vụ Vạn Thịnh Phát có trên 43.000 bị hại; vụ FLC trên 28.000 bị hại; vụ Tân Hoàng Minh trên 6.000 bị hại... Trong khi đó, biên chế và chấp hành viên thiếu hụt do thực hiện tinh giản và giải quyết theo chế độ 178", ông Nguyễn Thắng Lợi nói.
Các ý kiến cũng đề xuất các giải pháp định hướng nhiệm kỳ 2026-2030, trong đó kiến nghị sửa đổi, bổ sung các văn bản luật, nghị quyết liên quan đến thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước và nghị quyết về cơ chế đặc biệt để xử lý khó khăn vướng mắc do quy định của pháp luật.
Hội nghị toàn quốc Tổng kết công tác tư pháp năm 2025, nhiệm kỳ 2021-2025; định hướng nhiệm kỳ 2026-2030 và nhiệm vụ trọng tâm công tác năm 2026
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Quốc hội Ngô Trung Thành kiến nghị Bộ Tư pháp phát huy mạnh mẽ vai trò người gác cổng cho Chính phủ, cần kiểm soát, hạn chế việc các cơ quan đề xuất xây dựng, ban hành văn bản theo trình tự, thủ tục rút gọn.
"Bởi lẽ, quy trình rút gọn có khâu then chốt như hoạch định chính sách, đánh giá tác động... không được thực hiện một cách độc lập, bài bản dẫn đến các dự án khó có chất lượng cao. Phải cơ bản chấm dứt các tồn tại hạn chế của nguyên nhân do quy định của pháp luật. Bộ Tư pháp phải tăng cường khâu kiểm tra trước, bao gồm thẩm định và rà soát dự án; khâu kiểm tra sau là theo dõi thi hành pháp luật và xử lý các kiến nghị của công dân liên quan đến văn bản quy phạm pháp luật", theo ông Ngô Trung Thành.
Các đại biểu dự hội nghị
Thể hiện rõ vai trò "gác cổng pháp lý" của Chính phủ
Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, nhiệm kỳ 2021-2025, Bộ Tư pháp, ngành Tư pháp có nhiều đóng góp thiết thực, toàn diện và thể hiện rõ vai trò là cơ quan "gác cổng pháp lý" của Chính phủ, đi đầu trong "cuộc cách mạng" xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật với quan điểm: "Thể chế vừa là mục tiêu, vừa là động lực, nguồn lực; "là đột phá của đột phá"; là lợi thế cạnh tranh của quốc gia; đầu tư cho thể chế là đầu tư cho sự phát triển".
Thủ tướng nhấn mạnh, các dấu ấn nổi bật của ngành tư pháp, trong đó đáng chú ý là đột phá mạnh mẽ trong tư duy xây dựng thể chế, hoàn thiện hệ thống pháp luật, đặc biệt là tham mưu cơ chế, chính sách đặc thù chuyển trạng thái phòng, chống dịch COVID-19 bằng biện pháp hành chính sang biện pháp khoa học, thích ứng an toàn, linh hoạt và hiệu quả. Đây cũng là nhiệm kỳ hoàn thành khối lượng lập pháp lớn nhất từ trước đến nay với trên 180 dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết quy phạm pháp luật, riêng năm 2025 là 99 dự án luật, nghị quyết.
Biểu dương, đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng và những thành tích quan trọng mà Bộ Tư pháp, ngành Tư pháp đạt được, Thủ tướng cũng cho rằng, việc chuẩn bị một số hồ sơ dự án, dự thảo văn bản pháp luật trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội còn chưa đáp ứng yêu cầu chất lượng; Chưa khắc phục triệt để việc chậm ban hành, nợ đọng văn bản quy định chi tiết; Một số chính sách, pháp luật chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn và còn tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo trong một số văn bản pháp luật.
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, sứ mệnh và trọng trách đặt lên vai ngành Tư pháp rất quan trọng trong việc xây dựng và hoàn thiện thể chế.
Bối cảnh mới, Thủ tướng nhấn mạnh phải nâng cao nhận thức và hành động trong xây dựng thể chế và pháp luật. Xây dựng thể chế pháp luật là nguồn lực, động lực, mục tiêu cho sự phát triển; đầu tư cho xây dựng thể chế, xây dựng pháp luật là đầu tư cho sự phát triển. Xây dựng thể chế, pháp luật phải lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, làm chủ thể, họ phải được tham gia vào quá trình này và phải thực thi nghiêm túc thể chế và pháp luật. Xây dựng thể chế pháp luật thành năng lực cạnh tranh của quốc gia, biến từ "điểm nghẽn", "nút thắt" thành năng lực cạnh tranh quốc gia.
Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần đổi mới tư duy làm luật, chuyển từ "quản lý bằng pháp luật" sang "kiến tạo thể chế phát triển"; xóa bỏ tư duy "không biết mà vẫn quản", "không quản được thì cấm"; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi của cấp dưới.
Thủ tướng đề nghị đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện, ứng dụng sâu rộng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong lĩnh vực tư pháp, nhất là xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật, tổ chức thi hành pháp luật. Ưu tiên phát triển nguồn nhân lực tư pháp chất lượng cao, có đạo đức, bản lĩnh chính trị vững vàng, chuyên môn sâu, am hiểu luật pháp quốc tế, thành thạo công nghệ.
Thủ tướng đề nghị tiếp tục bám sát, triển khai hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đã được nêu rất rõ tại Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị; đẩy mạnh rà soát, xử lý các vướng mắc về thể chế. Bộ Tư pháp tiếp tục phát huy tốt vai trò Cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật và Ban Chỉ đạo về rà soát, tổ chức thực hiện việc xử lý vướng mắc trong hệ thống pháp luật.
Nhiệm vụ lập pháp trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI phải dựa trên nguyên tắc "3 bảo đảm": Bao phủ toàn diện mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế xã hội; Thể chế hóa đầy đủ, kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng, nhất là Văn kiện Đại hội XIV của Đảng và các Nghị quyết chiến lược của Bộ Chính trị; đáp ứng yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN.
