Thủ tướng: Khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo là xu thế tất yếu

Tối ngày 13-12, Ngày hội khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam năm 2025 (TECHFEST Việt Nam 2025) với chủ đề Khởi nghiệp sáng tạo toàn dân - Động lực tăng trưởng mới đã chính thức khai mạc.

Sự kiện do Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với UBND TP Hà Nội tổ chức tại Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội, từ ngày 12 đến 14-12.

Thủ tướng thăm một số gian hàng khởi nghiệp sáng tạo. Ảnh: MINH SƠN.

Khát vọng đổi mới sáng tạo của Việt Nam không dừng lại ở khẩu hiệu

Phát biểu tại lễ khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định TECHFEST Việt Nam 2025 là sự kiện quan trọng, nơi gieo mầm ý tưởng, thúc đẩy khởi nghiệp, đột phá công nghệ, kết nối cộng đồng, hội tụ trí tuệ và lan tỏa lợi ích.

Thủ tướng cho biết đây là năm thứ 11 Việt Nam tổ chức TECHFEST và cá nhân Thủ tướng đã tham dự 5 lần, qua đó thể hiện rõ quyết tâm của Đảng, Nhà nước, Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp nhằm thúc đẩy mạnh mẽ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, tinh thần khởi nghiệp.

Thủ tướng nhấn mạnh TECHFEST truyền đi thông điệp người dân và doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể, nguồn lực và động lực; nhà trường và khoa học là then chốt, tiên phong; Nhà nước giữ vai trò kiến tạo phát triển.

Theo Thủ tướng, khát vọng đổi mới sáng tạo của Việt Nam không dừng lại ở khẩu hiệu mà là mệnh lệnh của con tim, tư duy của khối óc và hành động của khởi nghiệp, động lực cho phát triển.

Lịch sử đã minh chứng sức sáng tạo của con người là không có giới hạn, không có điểm dừng, qua đó tạo ra những bước nhảy vọt về tri thức, công nghệ và năng suất lao động.

Mỗi phát kiến mới, mỗi công nghệ mới không chỉ thay đổi cách chúng ta sống và làm việc, mà còn góp phần định hình tương lai.

Đổi mới sáng tạo vì thế không chỉ là khát vọng, mà đã trở thành động lực phát triển chính của mọi quốc gia, mọi tổ chức, mọi doanh nghiệp và mọi người dân trên con đường chinh phục những tầm cao mới.

Thủ tướng Chính phủ khẳng định, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo là xu thế tất yếu, là lựa chọn chiến lược và ưu tiên hàng đầu trong đầu tư. Ảnh: MAI HÀ.

Theo Thủ tướng, gần 40 năm thực hiện công cuộc Đổi mới đã cho thấy vai trò quyết định của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trong phát triển đất nước.

Đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp đã giúp Việt Nam thoát đói nghèo, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia và trở thành một trong những nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới.

Đổi mới sáng tạo trong công nghiệp đã đưa Việt Nam bước vào nhóm nước có thu nhập trung bình cao, với thu nhập bình quân đầu người năm 2025 khoảng 5.000 USD.

Trong giai đoạn tới, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh sẽ đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao.

Người đứng đầu Chính phủ khẳng định khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo là xu thế tất yếu, là lựa chọn chiến lược và ưu tiên hàng đầu trong đầu tư, đồng thời là chìa khóa để tạo đột phá cho doanh nghiệp và nền kinh tế quốc gia, nhất là trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Chưa tương xứng với tiềm năng, trí tuệ, năng lực của người Việt Nam

Bên cạnh những kết quả đạt được, Thủ tướng cũng chỉ ra rằng hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo của Việt Nam vẫn còn khoảng cách so với khu vực và thế giới, chưa tương xứng với tiềm năng, trí tuệ, năng lực của con người Việt Nam.

Ông đặt vấn đề chúng ta phải có lời giải thỏa đáng cho nhiều bài toán lớn, như làm thế nào để thúc đẩy hiệu quả sự gắn kết giữa doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp FDI, để các doanh nghiệp Việt tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, các sản phẩm Việt Nam khẳng định giá trị và vươn xa, sâu, rộng hơn tại thị trường khu vực, quốc tế...

Thủ tướng cũng đặt vấn đề Việt Nam tham gia vào xu thế phát triển công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo trong khi "chuỗi giá trị" toàn cầu gần như được định hình với sự tham gia của nhiều cường quốc, nhiều tập đoàn lớn. Vậy Việt Nam sẽ đứng ở vị trí nào trong chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu, mục tiêu trọng tâm là gì: thiết kế - đóng gói - kiểm thử - chế tạo - thiết bị - vật liệu, hay kết hợp.

Ưu tiên chiến lược là gì: phát triển chiều sâu (công nghệ lõi) hay mở chiều rộng (hệ sinh thái)?; làm thế nào để hình thành nhanh cơ sở dữ liệu lớn Việt Nam, đẩy mạnh phát triển thị trường dữ liệu, thúc đẩy các sản phẩm trí tuệ nhân tạo, học máy do Việt Nam làm chủ?

Một vấn đề khác được Thủ tướng đề cập là ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào các vấn đề xã hội, môi trường thế nào cho hiệu quả, trong đó có công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ hay giảm ùn tắc giao thông, giảm ô nhiễm tại các thành phố lớn?

Thủ tướng cho rằng với nền kinh tế, đổi mới sáng tạo là làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống, đồng thời khai thác hiệu quả những động lực tăng trưởng mới để tạo ra bước phát triển bứt phá.

Với doanh nghiệp, đó là phát huy hiệu quả hơn những thế mạnh cốt lõi và kiên trì nghiên cứu, tạo dựng những năng lực cạnh tranh mới, vững vàng trên thị trường trong nước, khu vực, toàn cầu.

Thủ tướng cho rằng, với nền kinh tế, đổi mới sáng tạo là làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống. Ảnh: MAI HÀ.

Với mỗi người dân, đó là nỗ lực không ngừng nâng cao những năng lực vốn có, chủ động bồi đắp thêm những thế mạnh mới để thích ứng, vươn lên và khẳng định mình trong thời đại chuyển đổi nhanh chóng.

"Khi mỗi cá nhân đổi mới sáng tạo, mỗi doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, cả xã hội đổi mới sáng tạo, thì cả đất nước sẽ chuyển mình mạnh mẽ. Và khi tinh thần đổi mới sáng tạo lan tỏa, Việt Nam sẽ tiến những bước dài trên hành trình phát triển nhanh, bền vững"- Thủ tướng phát biểu.

Đưa Việt Nam trở thành quốc gia khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo

Chia sẻ về định hướng, trọng tâm thời gian tới, Thủ tướng cho biết mục tiêu là chuyển từ tự phát sang đổi mới sáng tạo cho phát triển nhanh, bền vững đất nước, giải quyết những vấn đề lớn của phát triển.

Về công nghệ: chuyển từ ứng dụng, gia công sang nghiên cứu, làm chủ công nghệ. Về chủ thể: chuyển từ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo đơn lẻ sang hình thành, phát triển hệ sinh thái. Về thị trường: từ nội địa vươn ra khu vực, thế giới.

Về vai trò Nhà nước: chuyển từ quản lý chặt chẽ sang kiến tạo phát triển, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, thông thoáng cho cơ chế thử nghiệm và hiệu quả.

Thủ tướng nhấn mạnh tất cả vì một mục tiêu chung là nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh quốc gia; đưa Việt Nam trở thành quốc gia khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, để Việt Nam tiếp tục có những "kỳ lân" công nghệ, để bắt kịp, tiến cùng và có thể vượt lên trong dòng chảy công nghệ toàn cầu.

Để thực hiện thành công mục tiêu trên, góp phần thực hiện thành công hai mục tiêu 100 năm, Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương, cơ quan đơn vị tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ.

Các bộ, ngành, địa phương, trong đó Bộ Khoa học và Công nghệ giữ vai trò nòng cốt chủ động hoàn thiện thể chế, chính sách, tháo gỡ rào cản cho các mô hình kinh doanh, công nghệ mới; chấp nhận rủi ro và thách thức trong quá trình thử nghiệm, triển khai các mô hình mới, đồng thời thiết lập cơ chế quản lý, giám sát rủi ro đồng bộ, công khai, minh bạch.

Tập trung nguồn lực đầu tư hạ tầng công nghệ, trung tâm đổi mới sáng tạo, hạ tầng số dùng chung; vận hành đồng bộ các nền tảng hỗ trợ doanh nghiệp như kế toán, thuế, quản trị nhân sự, tài chính.

Trong đó, một số nhiệm vụ cần tạo ra đột phá gồm: Đẩy mạnh chuyển đổi số để 100% thủ tục hành chính phục vụ người dân và doanh nghiệp được thực hiện trên môi trường số, không phụ thuộc địa giới hành chính, hướng đến nền hành chính không giấy tờ; phát triển trợ lý ảo tại các cơ quan, đơn vị.

Xây dựng cơ chế bảo lãnh tín dụng và cho vay đặc thù cho các dự án khởi nghiệp sáng tạo dựa trên công nghệ và tài sản trí tuệ; phát triển các quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia, địa phương, doanh nghiệp nhà nước, vận hành hiệu quả sàn giao dịch chứng khoán dành cho khởi nghiệp sáng tạo...

Bộ Khoa học và Công nghệ khẩn trương hoàn thiện, trình Chiến lược quốc gia về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong tháng 12-2025; Thủ đô Hà Nội tiếp tục hỗ trợ mạnh mẽ, tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy phát triển khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, để "trái tim của cả nước" là trung tâm ươm tạo những ý tưởng mới, giải pháp mới, phát minh mới và là điểm tựa để các doanh nghiệp phát triển, vươn ra khu vực và thế giới.

Các viện nghiên cứu, trường đại học, các tổ chức khoa học và công nghệ khác, các doanh nghiệp đẩy mạnh đào tạo khởi nghiệp từ phổ thông đến sau đại học; xây dựng hệ thống đào tạo chuyên sâu về STEM, đổi mới sáng tạo và quản lý công nghệ.

Người dân tham quan các gian hàng. Ảnh: MINH SƠN.

Thủ tướng lưu ý việc phát triển các phòng thí nghiệm mở, không gian sáng tạo, trung tâm hỗ trợ thương mại hóa kết quả nghiên cứu; tăng cường hợp tác giữa "Nhà nước - Nhà trường - Nhà khoa học - Nhà đầu tư" để thúc đẩy mạnh mẽ nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, sớm đưa nghiên cứu vào thực tiễn.

Các doanh nghiệp, nhà đầu tư phát huy vai trò là trung tâm của đổi mới sáng tạo; chủ động đầu tư công nghệ, mô hình mới và tham gia ươm tạo, tăng tốc các startup; hình thành hệ sinh thái doanh nghiệp dẫn dắt, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược...

Người dân, nhất là thế hệ trẻ phát huy mạnh mẽ tinh thần khởi nghiệp, dám nghĩ, dám làm, dám chấp nhận rủi ro và thất bại là bài học quý; hình thành văn hóa đổi mới sáng tạo trong toàn xã hội; chủ động trang bị kiến thức, kỹ năng công nghệ, chuyển đổi số...

VIẾT THỊNH